De Revisor. Jaargang 23

[p. 94]

Herman Berkhout
Liedkussen I

1 Gretchen am Spinnrade (1814), Franz Schubert op tekst van Goethe:

Ach dürft ich fassen
Und halten ihn,
Und küssen ihn,
So wie ich wollt,
An seinen Küssen
Vergehen sollt!

Vertolkingen: Elisabeth Schumann en Kathleen Ferrier dichtbij essentie; pure emotie, bij matig Duits, van eerste zwarte liederenzangeres, de Amerikaanse Marian Anderson - essentie: wanhoopslustkus.

2 Wenn ich in deine Augen seh' (Dichterliebe) (1840), Robert Schumann op tekst van Heinrich Heine:

Doch wenn ich küsse deinen Mund,
So werd' ich ganz und gar gesund.

Vertolkingen: groots van Aksel Schiøtz, Gerhard Hüsch, Lotte Lehmann; van Souzay, samen met de oude Cortot, wellicht de tederste; sardonische scherpte bij ‘operettezanger’ Richard Tauber - essentie: biodynamische kus, zonder commentaar.

3 Es muss ein Wunderbares sein (1857), Franz Liszt op tekst van Oskar von Redwitz:

Vom ersten Kuss bis in den Tod
Sich nur von Liebe sagen.

Vertolkingen: technisch integere interpretaties van Karl Erb en Heinrich Schlusnus; hoogste weemoedige diepgang bij Erb - essentie: ongekende en onvatbare doodgewone kus.

4 Nimmersatte Liebe (1888), Hugo Wolf op tekst van Mörike:

Wir bissen uns die Lippen wund,
Da wir uns heute küssten.

Vertolking: Walter Ludwig, vol overgave - essentie: puur SM-genot.

[p. 95]

5 Green (1888), Claude Debussy op tekst van Paul Verlaine:

Sur votre jeune sein laisse rouler ma tête,
Toute sonore encore de vos derniers baisers

Vertolkingen: Maggie Teyte, Ninon Vallin, Irène Joachim; van Hélène Bouvier de meest doorleefde sensuele - essentie: prille decadentie.

6 L'indifférent (1903), Maurice Ravel op tekst van Tristan Klingsor:

Ta lèvre chante sur le pas de ma porte
Une langue inconnue et charmante

Vertolkingen: Janet Baker, Suzanne Danco, Victoria de los Angeles; Janine Micheau voor het mooiste Frans - essentie: kus op afstand, de verlangde onbekende.

7 A toutes brides (1937), Francis Poulenc op tekst van Paul Eluard:

Viens boire un baiser par ici
Cède au feu qui te désespère

Vertolkingen: Kruysen, Souzay en Pears; Pierre Bernac, Poulencs levensgezel, raakt de destructieve kern van de lust het trefzekerst - essentie: apocalyptische kus.

8 Love's Philosophy (1905), Roger Quilter op tekst van Shelley:

And the sunlight clasps the earth,
And the moonbeams kiss the sea;
What are all these kissings worth,
If thou kiss not me?

Vertolkingen: Felicity Lott, David Wilson-Johnson, David Johnston; drie topinterpretaties van dartelheid, tenor van de laatste past het beste - essentie: ecologische kus, naturrein.

9 The sigh (1928), Gerald Finzi op tekst van Thomas Hardy:

Till she, with a timid quaver,
Yielded to the kiss I gave her:
But, she sighed.

Vertolking: Martyn Hill, bijna volmaakt - essentie: kus als twijfelzucht.

10 If we must part (1929), John Ireland op tekst van Ernest Dowson:

If we must part,
Then let it be like this:
Not heart on heart,
Nor with the useless anguish of a kiss

Vertolking: vroege opname van Luxon, zonder diens latere extravaganties - essentie: kuskritiek, onheilszwanger.