De Revisor. Jaargang 7

[Gipsverband (vervolg)]

garetten, die hij voor weinig geld had overgenomen van een bemanningslid van een Amerikaans vliegdekschip dat voor de haven van Napels lag. Hij hielp me er één op te roken; mijn tremoren beletten me de sigaret zelf vast te houden. Na die eerste waren mijn handen al zover tot rust gekomen dat ik de tweede zelf kon aansteken. Ik vroeg Flix waar hij die dingen gekocht had: in een bar of op straat.

‘Je hebt hier speciale bars voor Amerikaanse militairen. Zogenaamde pianobars. Allemaal in de buurt van dat grote fort aan het water. Ze drinken er Heineken, uit kleine weggooiflesjes. En er wordt flink opium gesnoven, als je 't mij vraagt. Terwijl er toch een soort Militaire Politie rondhangt. Minstens twee van die kerels per bar. Ze hebben SP op hun mouw staan. Ik zal je morgenavond eens meenemen.

Na twee van die sigaretten was ik alle onaangename ontwenningsverschijnselen kwijt. Flix kon maar niet begrijpen dat het spul zulke wonderen kon doen. Ik besloot mijn vrijmaking een volgende keer minder radicaal aan te pakken.

Flix' atelier (hij had het nog niet gezien: de huurovereenkomst was telefonisch en per post tot stand gekomen) lag hoog boven de binnenstad en de haven, waar het een prachtig uitzicht op had. Het bevond zich op de derde verdieping van een roodgeverfd hoekhuis, gelegen aan een parkeerplein op het topje van de Monte Echia. Er was een tegelvloer en van het plafond hing een stoffige kroonluchter; verder was de ruimte leeg. Flix begon met het uitpakken van zijn gereedschappen. Wat later hielp ik hem bij het lassen van een frame, vergelijkbaar met het geraamte van een kleine bungalowtent, waarin het te verpakken model met armen of benen zou worden vastgebonden om het gipsverband niet te laten scheuren zolang het nog zacht was.

We werkten de gehele dag. Toen het in de namiddag schemerig begon te worden, kwam dat parkeerterrein beneden zijn raam Flix op een onaangename verrassing te staan. Het waren merendeels kleine auto's die zich daar op dat uur verzamelden. Nauwelijks was zo'n autootje tot stilstand gekomen of de ramen werden aan de binnenkant met krantepapier geblindeerd. Binnen een half uur stond het plein vol doods ogende auto's, waarvan er hier en daar eentje zacht wiebelde. Ik vroeg Flix waarom hij zo ontdaan was.

‘Eh... kijk, het zit zo... dat krantepapier, zie je...’

Ik probeerde hem gerust te stellen door te zeggen dat het niets anders was dan een middel waarmee de vrijlustige Napolitaanse jeugd zich tegen blikken van buiten beschermde. Maar Flix liet zich niet geruststellen. Dat krantepapier had met zijn vader van doen: de fabrieksarbeider, de lakspuiter... Als kleine jongen werd Flix door zijn vader mee ‘op karwei’ genomen. Meestal op zaterdagochtend, een enkele keer 's avonds. De vader spoot auto's, tegen een lage prijs en met verf van het bedrijf waar hij werkte. De term ‘zwartwerk’, bracht kleine Flix in verband met het masker dat zijn vader onder het spuiten droeg: een cylindervormige beulskap met mica vizier, dat barstjes vertoonde en bespat was met kleine verfdruppeltjes. Het gezicht van de vader was voor Flix niet-herinnerbaar. In Flix' herinnering had de man nooit anders dan dat masker gedragen.

Vóór het spuiten werden de ramen en de verchroomde onderdelen van de auto ‘afgeplakt’, - een woord dat Flix' vader vaak bezigde. ‘Afgeplakt’: het chroomwerk met plakband, de ramen met krantepapier.

Flix' vader was tegelijk met een vriend bij de automobielfabriek in dienst getreden. Aanvankelijk werkten ze allebei als lakspuiter, maar de vriend had het, binnen hetzelfde bedrijf, spoedig hogerop gezocht. De promotie ging min of meer over de rug van Flix' vader, reden waarom de vrienden vijanden werden. Toen Flix tien jaar oud was, stortte zijn vader zich van de hoogste verdieping van het bedrijf bovenop de auto van de vriend en huidige chef. In een tijdschrift had ik ooit een foto gezien van een vrouw die, in New York, na een sprong van een wolkenkrabber op een geparkeerde auto terecht was gekomen; het autodak had zich heel precies en heel elegant naar haar vormen geschikt. Ik begreep dus wat Flix bedoelde toen hij zei: ‘... als een lepel in de pudding, jongen. En zo dood als wat bovenop de auto die hij zichzelf niet kon permitteren...’

Die avond reed de chef gebukt onder de afdruk van zijn ondergeschikte naar huis.

[p. 12]

Flix' eerste model in Napels was ik. Ik had me zo goed mogelijk geschoren; mijn lichaam was glad als dat van een Apollo. Over mijn hoofdhaar droeg ik een badmuts. Het stuk textiel dat mijn geslacht bedekte was niet groter dan een vijgeblad. De eerste keer, bij wijze van proef, stond ik gewoon rechtop model; van ‘sterven in het harnas’ was nog geen sprake. Wel werden mijn polsen aan het frame vastgebonden.

Elk stukje gipsverband doopte Flix, alvorens het op mijn naakte lijf te hechten, in een emmer warm water. Bij aanraking met mijn huid werd het verband binnen een seconde ijskoud. Zo raakte ik schub voor schub met een ijslaag overdekt. Van beneden werd naar boven gewerkt; het laatst was mijn hoofd aan de beurt. Flix liet niet meer dan mijn neusgaten vrij. Ten slotte was ik van top tot teen in een zoutpilaar veranderd. Ik kon geen vin meer verroeren en al mijn zintuigen was ik kwijt, behalve de reuk. Maar wat ik rook was gips, nat gips, meer niet. Als een slapende ademde ik zwak door mijn neus.

Nog vóór het verband helemaal hard was, knipte Flix mijn pak in stukken, die van me af werden genomen als de onderdelen van een harnas. Klompschoenen, beenkappen, borstkuras en, tot slot, de helm. Ik kon weer horen. De vilten schellen vielen van mijn ogen en ik kon weer zien. Ook kon ik weer vrijuit ademen. Niet lang, want vervolgens moest ik een ‘doodspose’ aannemen. Zogauw ik geheel was omsloten door het nog half zachte verband diende ik met voorzichtige stuiptrekkingen te sterven.

Per Circumvesuviana brachten we een bezoek aan Pompeji. Flix rustte niet voordat we, in het badhuis, de versteende lijken gevonden hadden. In zijn opwinding begon hij Michelangelo in eigen voordeel te interpreteren.

‘Die man pleegde inbraken om in het geheim anatomie te bedrijven. Zijn beelden kregen vetrollen en rare tieten. Ze werden steeds realistischer...’ En: ‘In elke levende mens is een ruw brok marmer aanwezig, waarin hij ieder moment kan veranderen... zodra de hete asregen komt nedergedaald. Ik, Albert - jij bent mijn getuige, - ik wil die asregen zijn!’

Eén van die eerste dagen stonden we 's middags op de boulevard over zee uit te kijken, toen vanachter het Castel dell'Ovo een roeiboot tevoorschijn kwam. Hij werd naar de wal geroeid. In de boot een kluwen fladderende jurken en hoeden met linten, waaruit parasols omhoogstaken. Lachjes en hoge gilletjes bereikten ons met de wind. Eén der vrouwen roeide kundig en met forse slagen. Pas toen het gezelschap aan wal stapte, zagen we dat het uit verklede mannen bestond.

Al in Amsterdam was Flix aangeraden Napolitaanse travestieten als model te nemen. Ze deden het voor niets of bijna voor niets; ze deden het voor hun plezier, of liever: om zich te exhibitioneren. Een negatief soort exhibitionisme, want hun geslacht verstopten ze tussen hun benen.

Het merendeel der travestieten was niet zo mooi opgedirkt als het gezelschap in de boot. Vooral de femmenielli, zoals ze in dialect heetten, uit de ‘Quartieri’ waren zielig om te zien. Hun zogenaamde vrouw-zijn werd eerder aangegeven dan uitgebeeld: door een haarspeldje, een paardestaartje, een pluizig truitje, scheefgelopen hoge hakken, de droevige bobbeltjes van ongevulde of met oud brood opgevulde BH's... Gestolen goed van de altijd volle waslijnen! Zo spiegelden ze zich in de grote etalageruiten van de chique Via Roma, waarachter de echte, mooie, dure dameskleding...

Maar hun poëzie was prachtig! Een poëzie die ze voor een deel ontleenden aan het lottospel, het tombolella, dat ze rond middernacht speelden met de èchte vrouwen van de Quartieri en waarin elk star cijfer tussen 1 en 90 veranderde in iets schitterends.

85 - l'aneme 'o Priatorio (= le anime del Purgatorio = de zielen des vagevuurs)

66 - 'e ddoie zetelle (= le due zitelle = de twee meisjes)

43 - 'onna Pereta fore 'o barcone (= donna Pereta fuori al balcone = vrouw Pereta buiten op het balkon)

18 - 'o sanghe (= it sangue = het bloed)

21 - 'a femmena annura (= la donna nuda = de naakte vrouw)

87 - 'e perucchie (= i pidocchi = de luizen)

En op 48 een ‘sprekende dode’: 'o muorto ca parla.

Etc.

De mogelijke combinaties waren even talrijk als die van de