De Revisor. Jaargang 6

[p. 46]

[Binnenin het binnenland (vervolg)]

huis en zijn lichaam sterven samen. Zijn ramen zijn dichtgetimmerd. En nu is hij nog slechts zijn handen. Ik denk dat hij staar heeft. Hij kan in elk geval nauwelijks zien en wiedt de stenen uit zijn tuin op handen en voeten. Misschien is hij een chirurg die een wond schoonwast of een vurige minnaar met tastzin. Ik moet zeggen dat ik hem met een bang oog gadesla. Als mijnendetectors grazen zijn handen in cirkels voor hem uit. Jouw tepels hadden dezelfde kleur als je ogen. Kiezel. Verfrommeld papier. Stuk verknoopt touw. Hij bukt zich diep naar de grond, pakt iets zilverachtigs op, houdt het voor zijn neus. Folie? dop? munt? Binnenin hem zit - ja, wat eigenlijk? Weet hij nu meer omdat hij alles moet bevoelen en besnuffelen om te zien? Een romantisch wrede gedachte. Hij buigt het dons op je armen als een bries. Je schreef: iets is vreemd als we het niet begrijpen. Ik schrijf terug: toen ik van je hield begon ik volgens mij aan mijn dood.

Billy, ik zou je kunnen voorlezen uit Beddoes; misschien is hij wel iemand voor jou; hij zag wel iets in sterven, bevrijdde zijn bloed uit zijn aderen; en volgens hem lagen er veel armzalige liefdeszieke idioten zoals ik naast het laatste bot van wat ze vroeger waren, even vol geest en spraak, niettemin, als mevrouw Desmond, oom Halley en het reuzenrad, tante Pet, juffrouw Jakes, Ramona of de megafoon; toch keer ik hem tenslotte om, Billy, met grootspraak als enig bewijs, en ik verklaar dat, hoewel mijn inwendige organen lang geleden werden verslonden, de worm die mijn delen heeft doorgeslikt nog klopt en gloeit als een kristallen paleis.

Ja, jij was jonger. Ik was oom Halley, de museum man en zeldzame meteoor. Hier is mijn eerste grietje. In die tijd waren ze nog niet zo plat, ze zaten beter in het vlees, waren sappiger. En daar is het sperma dat ik vergoten heb, netjes in flessen met duidelijke etiketten. Kijk eens naar dit lint, het lijkt wel darm, daarin heb ik mijn spuug opgeslagen, de ellenlange woordenworm die ik geschreven heb, honderd miljoen uitstortingen of meer; o ik was van meet af aan een hele piet; zelfs al toen ik onbewust in mijn wieg lag, bestond ik van kruis tot kruin uit erectiel weefsel; hoewel ik meestal, volgens de door Plato goedgekeurde methode, gemeenschap had via het oog. Doet er ook niet toe, ouwe Holsclaw, jij bent blind. Wanneer we naar bed gaan laten we de duisternis neer; halen als Oedipus het aanstootgevende orgaan tevoorschijn en oefenen onze tastzin in het liegen. Alle katten zijn grijs, zegt meneer Teek; dus onder dekking van staar ben jij ook grijs en kun je niet van een hengst onderscheiden worden.

Ik moet me vermannen, houvast vinden, precies zoals ze zeggen, maar ik voel me gemorst, verward, zoekgeraakt. Ik heb niet de jeugd, maar de ouderdom aan mijn huis teruggegeven. Je jaagt door de stokrozen en blijft eraan haken. Ik zou haast zeggen dat je niet half zo invalide bent als ik, want ik ben nog slechts een mond. Maar ik hou me in. Dat is weer zo'n leugen van de poëzie. Ik heb al mijn organen nog, maar juist in dat opzicht schiet ik tekort - aan de wortels van mijn ervaring. Was jij niet een geestelijk dichter, Rilke? dat heb je toch zelf gezegd. Net als liefde is poëzie een door en door lichamelijke liefkozing. Die sofisterijen van mij over geest, bewustzijn en adem kunnen me nu gestolen worden. Lichaam is gelijk aan zijn en als je gewicht verliest, dan ben je minder.

Handappels

Ik wist niets van appels. Hoe zou ik ook? Mijn platteland kwam in mijn kindertijd en ik droomde ervan dat ik net als de bijen tussen de bloesem zou zitten. En de pereboom heb ik ook al niet bespoten. Eerst stuikte ik ineen en bewonderde de stevige lage takken die ik had moeten snoeien en later begroette ik de bloesems. Er viel wat jong fruit af, vlak nadat het was gaan groeien, niet veel, appels zo groot als flinke stenen, die me deden wankelen op mijn enkels toen ik door de tuin liep. Soms bleef er een stukje aan mijn schoen kleven dat door mijn hiel was platgetrapt, en liet een spoor na in het huis. Ik pakte er een paar op en wierp ze over de kabels. Een katapult zou een uitkomst geweest zijn. Die valappels waren hard, onappetijtelijk groen en wormstekig. Kort daarop merkte ik dat alle appels wormstekig waren. Terwijl de appels rood werden, de boom verlichtten, werden ze verzwolgen. De vogels hielden meer van peren. Die peren waren klein - ik geloof dat ze suikerperen heten - met dikke grijziggroene schillen die paars worden wanneer ze rijpen. En toen viel het fruit. Ik heb een keer appelmoes gemaakt door honderden appels in partjes te snijden en te schillen; maar meestentijds deed ik niets, liet ik ze met rust, totdat ik plotseling, het leek wel van de ene dag op de andere, in die vieze hitte die we eind september vaak hebben in Indiana, met een probleem zat.

Mijn kindertijd kwam op het platteland. Ik herinner me nu de vliegen op onze sneeuwwitte eettafel. Wanneer wij opstonden daalden zij neer, schrobden zich precieus en kuierden naar de kruimels om hun buikjes vol te eten. Ik sloeg ze dan dood met een vliegenmepper, tientallen tegelijk. Het was een hele kunst om ze te raken wanneer ze opvlogen. Ik sloeg hard, want een paar vlekken konden me niet schelen, die zouden wel uitgewassen worden. De vliegenmepper was een vierkant stuk gaas dat was ingenaaid in rode stof. Hij dreef geen lucht voor zich uit die hen kon waarschuwen. Ze hadden kunnen denken dat ze frontaal tegen een hor gevlogen waren. Maar de lichtroze vlek op die plaats van hun dood kon niet worden weggeboend en na jaren gebruik zat ons tafelkleed nog steeds vol roze spikkels.

Het platteland werd mijn kindertijd. Vliegen raakten klem in het vliegenpapier in het huis van mijn grootmoeder. Ik kan de bakkerij nog ruiken en ook de kruidenierszaak en de stallen en de melksalon van dat stadje in Dakota dat ik als kind gekend heb; gekend heb zoals ik droomde dat ik jouw lichaam zou kennen; zoals ik voorheen en sindsdien niets gekend heb; ik kende het zoals de vliegen iets kennen, in de eerlijke onkuise zin van het woord: het afgebrande huis, nat van de brandslang, dat een insektennevel aantrok die leek op de blauwe rook van de smeulende as, en benden jongens, met vochtige

[p. 47]

lippen, even vernielziek als de brand zelf. Ik ben altijd al onder de indruk geweest van vliegen; ze leven zo hardnekkig. Nu bedekten ze de grond onder mijn bomen. Er waren gewone vliegen; er waren ook van die grote blauw-groene; zwermen fruitvliegen waren er en ook was er de aaskever met zijn rode vlekken; er waren een paar wespen, verschillende soorten bijen en vlinders - vlinders met ruitjes, gele vlinders, monarchen, komma's, vraagtekens - en tere waterjuffers... maar vooral huisvliegen en paardevliegen, vliegen en nog eens vliegen in drommen om het rottende fruit. Ze waren dol op de peren. Binnenin zaten ze zich te goed te doen. Als je een peer oppakte, dan vlogen ze weg en werd de peer schil en steel. Overal waar het fruit was waren zij ook: in de boom - appels als korven - of waar het fruit de grond bezaaide en onder je voeten verpulpte... er viel niets aan te doen. De vliegen dreinden, vergastten zich op het zoete sap. Niemand kon in de buurt van de bomen komen; ik kon niet klimmen; dus tenslotte besloot ik te zwoegen als Hercules. In de schuur stonden fruitmanden. Die pakte ik, ik knielde neer onder de takken en begon de overblijfselen bij elkaar te rapen. Ondergedompeld in de sterke, volle geur van het fruit begon ik zelf te brommen. Bij de geringste aanraking kwamen er deuken in het fruit. Als ik een glinsterend rode appel oppakte bleken er hele gezinnen kevers, vliegen en luizen in te zitten, die de rotte onderkant verslonden. Er waren stromen vliegen; er waren meren en watervallen en rivieren van vliegen, zeeën en oceanen. Hun zoemen was zwaarder, hoger, dan het zoemen van bijen toen ze in de lente naar de bloesems kwamen, hoewel er ook bijen waren, tussen de vliegen, bijen die zich niets van mij aantrokken - die zich van niemand iets aantrokken. Terwijl ik doorwerkte en het sap mijn handen en armen bedekte, vormden ze een mouw, een zwarte bewegende mouw, als van verknoopte wol. Het was een onverschilig volmaakte liefkozing, als geen andere. Toch kwam ik bangelijk overeind, stootte mijn hoofd tegen de takken, appelen botsten tegen me aan voor ze vielen, barstensvol insekten. Ik gaf harde klappen, maar de vliegen bleven aan de zoetigheid kleven. Van meters afstand kon ik hele trossen in een mand gooien. Wanneer de peer of appel neerkwam stegen ze explosief op, voor één ogenblik als monaden, die inderdaad ten opzichte van elkaar geen ramen hadden, en suiker was dan hun harmonie. Ondanks mijn afkeer moest ik toegeven dat mijn arm nog nooit zo levend geweest was, nooit vaker of met groter tederheid gekust. Die honderden voetjes waren licht. Toen ik ze afwaste stelde ik me voor dat de slang een pomp was. Wat heb ik gemist? Kindertijd is een leugen van de poëzie.

De kerk

Vrijdagavond. Meisjes in donkere rokken en witte bloezen zitten gezamenlijk te schreeuwen, rij aan rij. Ze hebben trechters bij zich die losjes zijn dichtgepropt met oranje-zwart papier, waarmee ze wild schudden, en kleine megafoons, waardoorheen ze hun geschreeuw richten en versterken, zoals hen is ingestampt. Hun leidsters, nauwelijks geslachtsrijpe meisjes, stappen trots rond, schudden en laten hun rokken boven hun onderbroekjes uit wervelen. De jongemannen springen op, strekken hun armen uit en rennen door poelen amberkleurig licht, met glinsterende lichamen. Als er een stilte valt, wat zelden gebeurt, hoor je het piepen van tennisschoenen op de vloer. Dan begint het gegil weer en het gaat door; vaders, moeders, buren vallen in en er ontstaat één groot kloppend gehuil - een schreeuw van de hele gemeenschap -, want in deze gymzaal staat iedereen tegen elkaar gedrukt, dij aan dij, elk lichaam wordt het lichaam ernaast en door allen trekt dezelfde huivering die tot dezelfde bevrijding voert. Alleen de bal beweegt zich sereen door dit verbijsterende kabaal. Hij gehoorzaamt de wet en spreekt nauwelijks, maar caramboleert rustig en leeft in vrede.

Zaken

Het is de week voor kerstmis en de winkels blijven 's avonds open, om de verhoopte toeloop te kunnen opvangen. In de kegels van de straatlantaarns kun je sneeuw zien vallen. De wegen raken vol - worden niet beroerd. Slingers rode en groene lichtjes hangen neerslachtig boven de snelweg en de watertoren draagt een ster. De etalages zijn opgetuigd. Ze wenken schaamteloos. Maar ik ben alleen, leun tegen een paal - nee... er is niemand te zien. Ze zitten allemaal thuis, misschien bij hun instrumenten, misschien stemmen ze af op hun avonden en draaien ze zichzelf als Ramona, onvermoeibaar, steeds opnieuw. Hoog in de toren hangt een luidspreker en door de bogen vallende sneeuw, over de verlaten straten drapeert hij de verwrongen, metalige klanken van een wijsje dat ik nauwelijks kan onderscheiden - ja toch, ik geloof dat het een van die leuke liedjes is, ‘Joy to the World’, dat is het. Ik ben de enige die deze muziek hoort en hoewel ik luister, ben ik er toch niet meer zo zeker van. Misschien staat er iets anders op die plaat.

Vertaling Frans Kellendonk; oorspronkelijke titel: ‘In the Heart of the Country’.