De Revisor. Jaargang 6

[p. 46]

Leo Vroman
Wieltjes en wieltjes

I

Prikkepruik en kippeploeg
deukende kadettelijven
geen beeld is goed en gek genoeg
om onze liefdes te beschrijven
als liefde haat gezweem gezwoeg
en alles dat wij hard bedrijven

Zeg ‘het gebloemde water dat wij zijn
loopt in stengels waar we niets van weten
maar die de slierten wiebele pijn
zacht maken en dan makkelijk opeten’
en het is ook echt zo hoor
maar de techniek die dit vergroot
tot een wereldwijde dood
komt er nog niet in voor

want van hun voortgeplante potentialen
zijn onze vingers al zo eindig lang
hun toppen zwiepen in belachelijke halen
lussen om zonsop- en ondergang
zwiepen tussen talen en betalen
het zweetloos werk het zwetende gezang
het niets met stukken nieuws omwonden
het kruimelen van teevee tonelen
emoties van geen tien seconden
het vlug vooral geen vlieg vervelen

en de bomen die verbrandden
in de lust van klamme landen
langzaam door woestijn vervangen
groeien terug tot olievlammen
vervoervergassing wegverlangen
verdorring naast verzande waterdammen
verdoemde dieren kinderen die zich verhangen
geflikker tussen wit en zwart geweld
pasgeboren woorden die maar even
spartelen en al niet meer leven
wanneer ze voor het eerst worden gespeld

II

Wij fabriceerden struikelend naar gemak
voornamelijk onbedoelde grappen:
snorrekommen peper nagellak
antiek gemaakte nieuwe lampekappen
zitblad pijpenrek gek hoge hak

en toch is alles wat we doen natuur
het hopeloos verdwalen in de mode
het elektrisch flitsend kunsthoutvuur
het gek begraven van gewone doden
de behoefte om naar bloemensap te geuren
komen uit één huid van hersencellen
waarop gedachten dansen en membranen zwellen
in een gebeuren dat doet denken aan gebeuren
in verhalen die zichzelf aan ons vertellen
maar op hun best vermomd de mond uit zeuren

III

Evolutie is verwikkeling
en wij beginnen vol te raken
met wielen wiel die wieltjes maken
verhinderend van verhindering
raderen van haast tandeloze spaken
zelfs bloed is een horlogeding
een inelkaargebreide stoet
van tien of nog meer proteïnen
moet maken dat het bloed niet bloedt;

noem ze Aatje tot Laatje^*
dan gaat Aatje ergens zitten, wordt Aja
Bee brengt Ceetje naar hem toe

* Wetenschappelijke termen: Aatje = factor XII (intact); Aja = fr. alpha XIIa; Bee = High molecular weight kininogen; Ceetje = fr. XI (intact); Ceja = fr. XIa; Deetje = fr. IX; Deja = fr. IXa; Eetje = fr. VIII (inactief); Ee = fr. VIII; Efje = fr. X; Effa = fr. Xa; Gee = fr. V; Haatje = prothrombine; Ha = thrombine; Jaatje = fibrinogeen; Ja = fibrine monomeer; Jajaja... = fibrine; Laatje = fr. XIII; La = fr. XIII (geactiveerd).

[p. 47]

 

Aja maakt Ceetje tot Ceja

 

Ceja grijpt Deetje en die wordt Deja

 

Deja gaat ergens zitten

 

Ee brengt Efje naar hem toe

 

Deja maakt Efje tot Effa

 

Effa gaat ergens zitten

 

Gee brengt Haatje naar hem toe

 

Effa maakt van Haatje Ha

 

Ha maakt van Eetje Ee, van Jaatje Jajajajajaja

 

van Laatje La en die

 

van Jajaja en Jaja

 

Jajajalalajaja

IV

Van dat alles iets of niets te weten
is mij soms allebei tegelijk teveel
ik voel mij een verfrommeld onderdeel
van hoe de dingen hoeven, horen, heten
ik ga raderwerkjes zweten
drukwerk rijgt zich in en uit mijn keel

soms ben ik liever lekker dom
tandeloos en ergens tegen
knijp de meiden lach me krom
schud mijn vuistje naar de regen
naar de zon of nergens om

ja ik ben moe moe van cultuur
en stil maar, altijd moe geweest
Louvre en dit bevatten op den duur
minder dan een enkel wildebeest
dat na het eind van dit gedicht
in de lange koude nacht
op het verwarmende gewicht
van de leeuwinnen wacht.

V

Maar dat verscheuren - waar het niet om gaat
kan hoogstens zo eenvoudig wezen
als een boek waarop een lampje staat
omdat het niet kan lezen.
Die houding is voor ons te laat.
Kijk ons maar bergen klimmen om van ginder
niet nog meer te zien maar minder

Er is geen andere vrede meer dan deze
afstand die de ogen sluit.
Vaak dus als ik door kleinigheden
met hun bijna raderloos geluid
vlak onder ieders opperhuid
word overstemd of overreden
doe ik een stapje achteruit

Zo zie ik soms een man voortsjouwen
dwars door Brooklyn's regenplassen
alsof hij aan te korte touwen hangt
in twee of meer versleten jassen
maar zelf luchtig gebogen
In zijn harde hoofd zo oud
als middeleeuwig eikenhout
staan zwarte zachte ogen
en met violoncelle stem
komen verkoolde monologen
met God weet wat uit hem

hij had mijn vriend en voor mijn part
mijn vader kunnen zijn
en ik door hem omklemd
ineens heel zwart
heel arm, heel klein.

Wanneer ik zo graag mensen ken
stel ik mij altijd voor
dat ik een zoontje van ze ben
Daar huil ik dan bijna door
bang dat ik eensklaps aan ze wen
en niet mag blijven

Ook dat is niet goed gek genoeg
om onze liefdes te beschrijven
als liefde haat gezweem gezwoeg
van al die lekkere lijven