De Revisor. Jaargang 6

[p. 75]

Edoch, de Revisor-toptien...

Met de boekentoptien die u op (aan Revisor-lezers van het Lustrumnummer, jrg. 6, no. 1, p. 128 a+b) wel bekende wijze wilt samenstellen, hebt u, lijkt mij, zeer voorzichtig gezegd, een dier geschoten, waarvoor zelfs de beroemde bok zijn horens zou willen afnemen!

Het hoe en waarom:

1 De boekentoptien van de Haagse Post, volgens u misschien minder interessant, is in ieder geval een toptien die aangeeft, van welke boeken er in een bepaalde periode (een week) bij een aantal geselecteerde boekwinkels het meest verkocht zijn, van welke boeken er in diezelfde periode in diezelfde winkels iets minder verkocht zijn, enz.

2 De Spektakeltoptien geeft de voorkeuren van een aantal ‘beroepslezers’; geeft dus weer welk boek de ‘beroepslezer’ het beste of het mooiste vindt. Hem wordt dus niet gevraagd zijn mening te geven over boeken die hij niet gelezen heeft of kan hebben.

3 Edoch, de Revisortoptien...

Zie pag. 128 a+b van het reeds genoemde Lustrumnummer.

Boven de cijfers 1 t/m 10 staat:

‘De beste boeken van 1978 waren volgens mij:’

en dan kan men kiezen uit een rij van 117 titels (Anathema's 1, 2 en 3 van Kousbroek worden gemakshalve als één titel beschouwd).

a De Revisor-redactie gaat er dus vanuit dat iedere inzender alle 117 titels gelezen heeft. Hoe kan men anders beoordelen, welke van die 117 genoemde boeken de beste tien zijn?

b Bovendien sluit de redactie in dit geval haar ogen voor alles wat er verder nog aan boeken in '78 verschenen is. De tien beste boeken moeten dus, nog steeds volgens de redactie, in het vermelde lijstje staan.

De enige mogelijkheid om een goede toptien samen te stellen zou geweest zijn: geen titels noemen en de inzenders zelf laten kiezen uit wat ze in 1978 echt gelezen hebben. Ik kan me namelijk niet voorstellen dat er in Nederland of in Vlaanderen iemand is die al deze 117 werken gelezen heeft.

c Ook stelt u nog als eis dat de boeken in '78 voor het eerst verschenen moeten zijn en niet in '77, anders had u bijv. ‘De beste boeken van '77 en '78...’ boven uw lijstje kunnen zetten en niet ‘De beste boeken van 1978 waren volgens mij’. Toch zie ik een aantal boeken dat reeds voor '78 is uitgekomen in uw lijst, o.a. Boze brieven van Bijkaart, Zonsopgangen boven zee, Turkenvespers, enz.

Conclusie:

Deze gesignaleerde onnauwkeurigheden zijn zeer van belang, wanneer je een toptien samenstelt, genaamd: ‘De beste boeken van 1978 waren volgens mij:’, waarbij de inzender:

1e moet kiezen uit een afgedrukt lijstje van 117 titels.

2e een lijstje over 1978 moet samenstellen, terwijl er titels vermeld staan van reeds voor '78 verschenen boeken.

tenslotte:

Om de bok niet alleen zijn horens te laten afnemen, maar ook zijn staart te doen optillen (waarna een onwelriekende substantie verschijnt) vermeldt u terloops dat u

‘alle boeken die het afgelopen jaar op de H.P.-boekentoptien voorkwamen op een rijtje hebt gezet’.

Om dit te controleren sla ik er de Haagse Post, jrg. 65, nr. 51/52 van 23 december 1978 op na. Op pag. 115 staat dan tot mijn verbazing onder de kop ‘Boekenjaartop’, dat er in 1978 in totaal 83 boeken in de H.P.-boekentoptien hebben gestaan.

Waar haalt de Revisor-redactie dan haar 117 titels vandaan?

Hopelijk laat u in het vervolg het edele bedrijf der jacht op bokken aan anderen over en beperkt u zich tot het samenstellen van een goede enquête.

P. Everaers

Naschrift

Op veel punten zijn wij het geheel met u eens. Behalve:

a Natuurlijk gaan wij daar niet van uit. Dat hoeft ook niet; een lezer selekteert al bij de aanschaf van een boek naar zijn voorkeur. Daarin zit ongetwijfeld al een onzuiverheid. Maar ook de boekhandelaar selekteerde... op verkoopmogelijkheid. Iedere goedlopende titel profiteert dooreen ‘band-wagon’-effekt: de boekhandelaar bestelt er veel van bij, legt een stapel neer, en dan wil een boek wel verkopen.

b Wanneer we alle titels mee hadden laten dingen, waren we in totaal uitgekomen op ± 600. Iets teveel van het goede. Dat we een lijst hebben gepubliceerd heeft als eerste reden: de lezer een geheugensteun te geven. En als tweede: dat we alleen op deze wijze een zuivere vergelijking kunnen maken met andere toptiens, waar de titels aan ontleend zijn.

c Alleen de in het jaar zelf verschenen boeken op de lijst zetten zou ten nadele zijn van de boeken die vlak voor de jaarwisseling verschenen: er is nog maar weinig gelegenheid geweest ze te lezen. Vandaar dat volgend jaar, wanneer de lijst dán samengesteld wordt, er sommige boeken vermeld zullen zijn die in '78 verschenen zijn.

Wat betreft uw laatste punt: hier heeft u goed geteld. Door een misverstand bleef onvermeld dat de 117 titels op de lijst van de Revisor niet alleen de titels van de HP-toptien waren, maar ook die van het radioprogramma Spektakel, voor zover ze niet bij de HP voorkwamen.

Red.