Reis van Jan van Mandeville

Hoe die grote can sijn testament maecte ende wysede syn sonen een exempel.

Alse die can hadde tlant van cathay ende menich ander lantscap ghewonnen, doe wart hi ziec ende gheuoelde wel, dat hi steruen moeste. Doe seyde hi tot sinen xij zonen, dat hem een yghelijc brochte een van sinen ghescutten ende si dedent staphants. Daer na seide hi,

[fol. 117rb]

dat mense te gader bonde met drien banden ende alsi alle xij te gader ghebonden waren, gaf hise sinen outsten zone ende seide, dat hise te gader brake. Ende die zone pijndes hem, mer hi en constes doe niet ghebreken. Doe seyde die can, datmense gaue den andren sone ende dan den derden ende hem allen deen na den andren, mar haer ne gheen van hem allen en conste ghebreken. Daer na seyde die can totten jonxsten zone: scheetse deen van den andren ende breect een yghelijc bi hem ende hi deedt. Ende daer na seyde die can totten outsten ende totten anderen: waer om en hebdise niet tebroken? Ende si antwoorden, datsise niet en consten ghebreken, om dat si te gader ghe\bonden

[fol. 117va]

waren. Doe seyde hi hem: waer om heefse v joncste broeder te broken. Ende si antwoorden hem: omdat deen van den andren ghescheden waren. Ende doe seyde hem die can: Alre liefste kinder, aldus ist van v, want also langhe als ghi te gader ghebonden sult sijn met drien banden, dats met minnen, met ghetrouwicheden ende mit eendrachticheden, niement en sal v moghen deren, mar sidi van desen banden ontbonden, dat deen den andren niet en helpt in sijnre noot, ghi sult ghedestrueert worden ende te niete ghebrocht worden, waer bij jc v bidde, dat v des ghedencke ende mint deen den andren; so suldi heren ende ouerste zijn van al desen lande ende

[fol. 117vb]

van andren landen. Ende als hi sine ordinancie ghemaect hadde, so sterf hi ende na hem so regneerde othedatan, zijn outste sone. Ende die andre sine broeders ghinghen doe winnen menich lant ende menich rike toten lande van prusen toe ende van rossien ende deden hem ooc can heten, mar si waren alle onderdanich haren outsten broeder ende daer om was hi gheheten die grote can ende hebben sint altoos also gheheten. Na othedatan regneerde eynochair ende daer na magonthan, die goet ghedoept kersten was ende gaf lettren van eweliken payse den kerstenen ende seinde zinen broeder halaon met vele lieden om te winnen dat heylighe lant van jherusalem ende dat te settene

[fol. 118ra]

in der kerstine hande ende omme mahomets wet te destrueeren ende om te vane den caliphes van bandas, die here ende keyser was van alden lande van sarrasinen. Ende alse die caliphes gheuanghen was, men vant bi hem alte vele scats, dats cume in alle die werelt soude sijn also vele. Doe deden halaon voor hem comen ende vraechde hem, waer om hi niet ghenoech soudeniers en nam om sijn lant te bescuddene van een deel van sinen scatte. Ende die caliphes antwoorde hem, dat hi liede ghenoech waende hebben met sijns selfs volke. Ende doe seyde halaon: du waers als een god der sarrasinen ende god en soude gheen sterflike spise eten ende daer om en saltu niet eten dan dierbair ghesteynte ende den scat die du vergadert hebs

[fol. 118rb]

ende deden in vanghenisse legghen ende al sinen scat bi hem ende daer bi starf hi van hongher ende van dorste. Ende doe hadde halaon alt lant van ghelooften ghewonnen ende inder kerstene hande gheset, mar die grote can sijn broeder starf hier binnen, also dat belet bleef.