|
| |
| |
| |
Vanden eylanden ende wonderliken volcke.
Na dien dat jc v hier voren ghesproken hebbe vanden heileghen lande
ende vanden lande daer omtrent ende van vele weghen om in dit lant te gaen ende
te gheraken ende ooc ten berghe van synay ende te babilonien den mindere ende
te andren steden, daer jc hier voor of ghesproken hebbe, nu ist tijt op dat
ghij wilt van dien lande te spreken ende van dien eylanden ende vanden
wonderliken volke ende beesten ende in dien lande zijn. Want int lant van
ouerzee es menigherande lantscap, die ghedeilt sijn mitten iiij vloeden, die
vten aerdeschen paradise comen. Want mesopotamen ende dat conincrike van
caldeen | |
| |
ende van arabien sijn tusschen die twee
riuieren, die hieten tygre ende eufrate ende tconincrike van aratusen ende van
assirien, van meden ende van persen sijn tusschen die riuiere van nil ende van
tygre ende surien, daer jc voren of seyde ende palestinen ende fenicie sijn
tusschen eufrate ende die zee van mediterriane, de welke zee leghet van dlant
van mareth vp die zee van spaengen toter groter zee, so dat si duert ende lanc
es bouen constantinoplen .iij.m ende .xl. lombaerdsche milen. Ende
ter west zee in ynden is tconincrike van sichem, dat al met berghen besloten
is. Ende voert beneden sichem vander zee van caspien totter riuieren van canar
es amasonien, dat is der vrouwen lant, daer | |
| |
niet dan
allene vrouwen en wonen. Ende daer na es albanien, dat een groot conincrike es
ende het es albanien gheheten, om dat die liede van daer wittere sijn vele dan
in den anderen landen daer omtrent. In dat lant sijn grote honden ende so
starc, dat si enen leeu bestaen ende op springhen ende doden. Ende daer na es
hyrcanie, bactrie hyberie ende vele andre wonderliker lantscapen ende tusschen
die rode zee ende der west zee zuden waert es tlantscap van ethyopien ende die
ouerste libien . . . . . aen die spaensche zee op dander zide, daer herculs
calumpnen sijn ende duert tot egypten waert ende ethyopen. Jn dit lant van
libien es die zee vele hogher dan die aerde ende schijnt, dat si op daerde
sal | |
| |
comen ghelopen, nochtan en lijtse niet hare palen
noch hare boorden. Ende in dit lant sietmen den berch van achlau, die in midden
den wolken staet, so dat mens niet ghenaken en mach. Jn dit lant van libien die
hem ten oosten waert keert, sine scaduwe comt op sine rechter side, also wise
hier op die slinke side hebben. Jn die zee in gheen zide libien en es gheen
vissche, want si en souder niet in connen ghewonen noch gheleuen, ouermids dier
groter hitte der sonnen, want twater es daer altoos heet. Jn dit lant van
libien sijn vele conincrike ende herde vele lantscape, welke alte lanc zoude | |
| |
werden te noemen. Mer harwaert in die nederste pertie ter
spaenscher zee waert sijn ooc vele lantscape, alse tconincrike van zeeb ende
van tereuze ende van bongien ende van argarbe ende van turritucte, van
kelmarine, van maaroch, van montflour, van cartaige, van affrike ende vele
andre, die harwaert sijn biden kerstenen lande, den welken men en mach niet
noemen, omdat te lanc soude gherisen. Mer vanden lantscappen ten oosten waert
sal jc hier namaels noch openbaren ende spreken, alst sinen tijt heeft bet dant
nv heeft. Die wil dan te tartarien ofte cal\deen | |
| |
ofte
persien ofte te jndien waert trecken, hi moet scepen te geneuen ofte venegen of
ter enigher ander hauene, gelijc dat jc nv hier voren verclaert hebbe. Ende men
lant dan te trepisonde, dat een groot stat is ende plach te hetene die hauenen
vanden brugghen. Ende dat is die hauene van persen, meden ende van andren
lantscappen daer omtrent. Jn dese stat van trepisonde so leit begrauen sinte
anastasius, die bisscop van alexandrien was; hi maecte den salm inden souter,
die gheheten is Quicumque wlt. Dese bisscop was een lerare vanden heyligher
godheit. Ende om dat hi so diepe sprac ende predicte vander godheit ende vander
drie\voldicheit, | |
| |
so was hi voor den paeus van ongheloue
ghewroecht, so datten die paeus dede halen ende leyden in gheuanghenisse, so
dat hi den salm Quicumque wlt maecte in de gheuanghenisse ende senden den paeus
ende seide, waer hi onghelouich, dat soude daer om sijn, dat die articlen
vanden salm niet goet en waren, want also gheloofde hi. Ende alse die paeus
desen salm sach seyde hi, dat al onse wet ende onse geloue waer daer in ende
gheboot, dat men alle daghe te primen zonghe ende hilt den bisscop voor enen
goeden man ende ouer enen ghelouigen waerachtighen kerstine ende teliuereerden
wt sijnre grauancie, mer noyt sint en woude | |
| |
hy weder tot
sijn biscopdom keren, om dat si hem van ongheloue op hadden gheleit. Trepesonde
plach des keysers van romen te sine, mer een rijc man, dien die keyser daer
sand om tlant te hueden jeghen die turken, namet tot hem waert te sijnre hant
jeghens sijns heren danc, die hem daer gesonden hadde ende hiete hem seluen
keyser. Van trepesonda gaetmen door die cleyne armenien. Die in dit lant comt,
hi siet een casteel, daer die mure bi nalix of sijn al ghedect van edere ofte
van wedewende. Desen casteel is op een steenrootse gheleghen ende men hetene
den casteel van den sperweren ende is gheleghen | |
| |
op
dander zide der stat van layars niet verre vander stat van persipee, die den
here van cruk toebehoort, dat een rijc ende een vroom man es ende een goet
wittachtich kerstene. Jn dese casteel vintmen een sparwaer staen op een recke,
die herde scoon ende vrisch es ende een scoon vrouwe van ferien, dats te
segghene eluinne ofte varende vrouwe, dien hoedet. Die desen witten sparwaer
waken woude vij daghe ende vij nachte ende sulke segghen iij daghe ende iij
nachte allene zonder gheselscap ende zonder yet te slapen, die scone vrouwe
soude daer na | |
| |
tot hem comen ende soude hem gheuen, dat
hi eerst zoude wenschen van aerdschen dinghen. Ende dat heeft dicwille
gheproeft gheweest. Ende van een coninc van armarien wast gheproeft, die een
herde scoen prinche was, die also waecte ende als hi hadde ghewaect, die vrouwe
quam tot hem ende seide hem, dat hi wenschede, want hi hadde wel ghedaen dat hi
doen soude. Ende die coninc seyde, dat hi groot here ghenoech ware ende wel in
vreden ende hi rijchede ghenoech hadde ende dat hi niet anders wenschen en
vonde dan den licham der jonffrouwen te sine wille te hebben. Ende die | |
| |
vrouwe antworde weder, dat hij niet en wiste, waer om dat
hij sulke dinc wenschede ende dat hi se niet hebben en mochte, want hi en
mochte niet dan aerdsche dinghen wenschen ende si en waer niet aerdsche, mer
hemelsche. Ende die coninc seide haer, dat hi ghein ander dinc en woude. Doe
antworde die vrouwe: na dien dat ic v niet en can van uwen sotten ghepeinse of
brenghen, so sal jc v dan gheuen zonder wenschen ende den ghenen, die van v
comen sullen, dese ghifte: Ghi sult altoos orloghe hebben zonder vasten pais
ende ghi sult onderdanich zijn uwen vianden tote ix graden van uwer gheboorten
ende ghi sult vele goeds dincs | |
| |
behoeuende zijn. Ende
noyt sint die coninc van armerien en was in vreden noch en hadde vele goeds
ende heeft altoos sint onder die sarrasine gheweest gheldende tribuut. Jtem
noch waecte daer eens een joncman, die eens arm mans zone was ende die
wenschede, dat hi hem wel gheneren mochte ende tsine meerren in comanscapen
ende in rijcheden. Ende die vrouwe si gaft hem ende hi wart die rijcste ende
vermaerste coopman die sijn mochte te lande ofte te water ende wart so rike,
dat hi niet en wiste dat dusenttichsten deel van dien dat hij hadde. Ende dese
was wiser in sijn wenschen dan die coninc | |
| |
was. Een
ridder vanden templieren waecte daer ooc eins ende hi wenschede een buerse, die
altoos vol gouds ware. Ende die vrouwe gaft hem, mer si seide, dat hi die
destructie ende die qualicuaert van sijnre ordinen ghewenscht hadde omme die
betrouwinghe van dire borsen ende om den groten ouermoet, die si daer of hebben
souden ende also gheuilt. Ende emmer so huede hem, die daer waken wil, want
slaept hi yet, hi es verloren ende men sals nemmermeer sien. Het en es niet den
rechten wech om te gaen ten lantscape, die jc voor ghenoemt hebbe, alhier doer
desen casteel te gaen. Mer die sulc | |
| |
wonder sien woude hi
mochter gaen. Ende daer omme die den rechten wech gaen wil van trepesonde ter
groter armenien waert, hi gaet door een stat, die gheheten is artiren. Dit
plach een scoon stat te sine ende al ouervloedich van goede, mer die van
turkien hebbense herde zeere ghedestrueert. Daer omtrent en wast ghenen wijn
noch froyt, ten si alte luttel. Jn dit lant es taerterike hoghe ende es herde
cout. Daer sijn herde vele goeder watre, die van goeden fonteynen comen van
onder daerde van eenre riuieren vanden aerdschen paradyse, die eufrates heet,
die in eenre dachuaert na deser stat es | |
| |
ende dese
riuiere comet van inden waert onder daerde ende comt weder wt ghelopen int lant
van altazar ende aen die zide van armenien ende valt in die zee van persien.
Van deser stat van arciren comtmen tot enen berghe, die men heet sabisscatolle
ende daer bi es een ander berch ende hiet arrarath, mer die joden heten thano,
daer die arke van noe op bleef staende na die diluuie ende noch es si op dien
berch, want men sietse wel alst claer weder es ende die berch es wel seuen
milen hoghe. Ende het segghen somighe liede, dat si daer op hebben gheweest
ende darke ghesien ende getast ende haer vingher int gat vander arken gesteken,
daer die | |
| |
viant wt ghinc, doe noe die benedixie seide.
Mer alle die ghene, die dat segghen, dat sijt saghen, segghen haren wille. Men
mach op dien berch niet comen om den groten snee, die daer op leyt winters ende
somers, so dat en gheen mensche en mochte daer op comen noch en quam sint noes
tiden sonder een monec, die van miraclen ende met gods wille daer op clam, die
weder neder brochte een vanden planken vander arken, die noch es anden voete
van deser berghe. Dese monec hadde grote begheerte op desen berch te climmen
ende als hi was wel terdendeel opgheclommen | |
| |
van desen
berghe, was hi so moede dat hi niet verder en mochte, so dat hi hem rustede
ende wart ontslapende. Ende als hi ontwaect was vant hi hem weder neder anden
voet vanden berghe. Doe bat hi onsen here herde naernstelic, dat hi hem woude
laten lief sijn ende willecoren, dat hi daer op climmen mochte. Doe quam een
ynghel ende seide tot hem, dat hi eenwerf coenlike daer op climmen mochte ende
niet meer. Also hi dede ende brachte met hem een vanden plancken neder vander
arken. Ende noyt sint mensche en clam daer op, waer bi men niet gelouen en sel
sulker woorden voirseit. Aen den voet van desen | |
| |
berghe
es die stat van laidenghe, die noe maecte ende op dander zide daer bi es die
stat van hany, daer plaghen te sijn m. kerken. Van deser stat gaetmen ter stat
van taurise, die te hetene plach faxis, dat een scoen grote stat is ende een
vanden besten van alder werelt van comanscape, daer gaen comanne om te copen
goet van ghewichte ende is int lant des keysers van persien. Ende men seit, dat
die keyser heeft meer profits van deser stat allene om der comanscap wille dan
die rijcste kersten coninc heeft van al sinen lande ende al sinen conincryck,
want daer comen ende gaen coopliede sonder ghetal. Bi deser stat so staet een
berch van soute ende van desen soute so neemt een yghe\lijc | |
| |
also vele als hi wil om alrehande dinc mede te soutene. Daer wonen
harde vele kerstine onder tribuut. Van deser stat gaetmen door menighe stat
ende castele te jndien waert te gane. Ende dachterste so comtmen tot eenre
stat, die men heet sadonie, die es ix dachuaerde verre vander stat van taurise
voirseit ende es een herde sonderlinghe rike stat ende groot. Ende daer woont
die keyser van persien inden somer, want dat lant es daer redelike cout. Ende
daer sijn goede riuieren die scepen draghen. Ende daer na gaet men te jndien
waert in menigher dachuaert ende door menich lantscap tote eenre stat, diemen
heet cassach, dat een herde scoon stat es ende ouervloedich van corne ende van
wine ende van alrehande | |
| |
goede. Dit es die stat, daer die
drie coninghen malcandren vonden ende hem vergaerden mids der gracien gods om
te bethleem te gane onsen here te siene en te aenbedene ende hem te offeren
gout, wierooc ende mirre ende van deser stat tote bethleem sijn liij
dachuaerden. Van deser stat gaetmen tot eenre ander stat, die heet tech, die in
eenre dachuaert na es daer die zantsche zee es. Dit es die beste stat die die
keyser van persen heeft. Ende in al sijn lant heet vleysch agab ende den wijn
vape ende die sarrasinen segghen, dat die kerstine niet en moghen wonen in dese
stat van tech noch dueren noch leuen, si en steruen cortelinghe ende men weet
waer omme. | |
| |
Ende daer na gaet men door menighe stat breet
ende lanc, welc alte lanc zoude sijn te nomen, toter stat van cornaa, die so
groot plach te sijn, dat die mure diere omme ghinc, hadde wel xxv milen
ommegaens. Ende men bekent noch wel een deel vander mure ende die stat en is so
groot niet al si plach te wesen. Ende van cornaa so gaetmen door menich
lantscap ende door menighe stat tote jobs lande. Ende daer na int des keysers
van persien lande. Ende wildi weten die letteren van dien lande van persien
ende hoe si gheheten sijn, die staen hier na: alun, beni, ceni deni, ethimi, | |
| |
gith, hith, jothin, kamey, lothin, moni, nichom, orip,
phison, quinich, ir, seich, thoich, vich, xich, jazozin.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd