Logo DBNL
Reis van Jan van Mandeville (1998)

Reis van Jan van Mandeville

(1998)–Anoniem Reis van Jan van Mandeville–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Templum dei. Vanden tempel gods.

Ende alsmen gaet vander kerken vanden heylighen graue

ten oosten waert in viijxx. passen na so staet templum domini, dats te segghen die tempel ons heren, dat alte scoen huus is ende es al ront ende wel hoghe ende breet ende ghedect mit lode ende daer es een scoen grote plaetse al omme sonder enighe husinghe omtrent dien tempel. Ende dese plaetse es wel ghepaueit mit witten merber steen. Ende die sarrasinen en laten daer niet gaen noch kerstene noch joden, want si segghen, dat so quaet vule volc en soude in so heylighe stat niet gaen. Mer jc was daer in ende oec elwaer daer jc woude, ouermids der cracht des soudaens letteren, jnden welken hi gheboot alle sinen onderzaten, dat si my souden laten sien die steden ende ooc in gaen daer ic woude al omme ende my bedieden ende segghen alle die steden ende bedenisse daer of ende my ooc gheleyden van stede te stede, had ics te doen, ende my

ooc goedertierlijc ontfaen ende mijn gheselscap ende my ooc te voldoen al dat jc bidden soude redenlike, op dat niet ieghen den soudaen en ware ofte jeghen sine wet. Mer ander liede, die hem gracie bidden ende dienen willen, hi gheeft hem sijn singet ofte teken ende dat soe doen si voor hem draghen aen een glauie hanghende. Ende die sarrasinen doen dan grote waerdicheit ende ere desen teken ende knielen daer voor, also wi doen souden voor den lichame ons heren. Ende noch doen si vele meer eren ende waerdicheit zonder ghelijc sinen letteren. Want die ammirael ende ander heren, diemen sine letteren toont ende presenteert, eer sise ontfaen, si nighen hem ende nemense ende legghense op haer hooft ende so cussen sise al nighende mit groter waerdicheit. Ende daer na so

ombieden si hem om al te voldoen, dat die brengher selker brieue eyschen sal. Jn desen tempel plaghen te sine canonike regheliere ende hadden enen abt, dien si onderdanich waren. Jn desen tempel was die coninc kaerle, doe hem die ynghel brachte die besnidenisse ons heren ende van daer brachte hijt te aken in onser vrouwen kerke ofte cappelle in viij milen na ludic ende daer na kaerle die kaluwe brachtet te poytiers ende daer na wart ghebracht te sacharters. Jtem ghi sult weten, dat dit niet en is die selue tempel, die salomon maecte, want hine duerde mar m. ende c jaer, want tytus vaspasiaens zoon des keysers van romen die hadde jherusalem beleghen ende meynden die joden te destrueren ende te storen, om dat si onsen heere doden zonder

oorlof des keysers van romen. Ende doen hi die stat ghewonnen hadde, doe bernde hi den tempel salomons ende werpen ter neder. Ende hi versloech. xic. m. joden ende dander dede hi in gheuanghenisse ende vercochter xxx om enen penninc, want si seyden, dat si onsen here hadden ghecoft om xxx penninghen. Ende daer om seyde hi, dat hi beteren coop zoude gheuen die joden, want hi souder gheuen xxx om enen penninc. Ende daer na julianus apostota, doe hi keyser was, gaf den joden orlof, datsi den tempel weder maecten omme dat hi die kerstinen haette, nochtan hadde hi gheweest kersten ende ooc monec, mer hi was gherenoveert. Ende als die joden den tempel bijna hadden vermaect, doe quam een aerdbeuinghe biden wille gods ende

werpt al neder, dat daer vermaect was. Ende daer na die keyser adriaen, die van dien van troyhen was, dede vermaken die stat van jherusalem ende den tempel in dier manieren, datten salomon hadde ghemaect ende en woude niet, datter enighe joden souden wonen, mer allene kerstene lieden. Want al en was hi niet kersten, hi hadde die kerstene lieuer dan enighe ander liede, die van sijnre wet niet en waren. Dese keyser adriaen dede die kerke vanden heylighen graue besluten ende omme bemueren metter stat, die te voren stont verre vander stat ende wouden haren name van jherusalem verwandelen ende hietense helya, mer dien name en hadden si niet langhe. Ende weet, dat die sarrasine doen desen tempel harde grote waerdicheit ende ere ende zegghen, dat een herde heylighe stat es ende gaen daer in al beruoet

dicwille knielende. Ende als ic ende mijn ghesellen dat saghen, doe onschoyden wy ons oeck ende peynsden, dat ons dat bat toe behoorde dan den onghelouighen. Ende daer hadden wi grote beweginghe van deuocien tonser herten. Dese tempel is een herde scoon huus al rout ende es wel lxiiij cubitus breet ende ooc also lanc ende es xxxij cubitus hoghe ende met lode ghedeect ende binnen so sijn al omme pylaernen van merbere ende in midden van desen temple so es een stellinghe wel xiiij grade ofte trappen hoghe ende daer staen al omme langhe pylaerne ende dat plaghen die joden te heten sancta sanctorum, dats te segghen: heylich der heylighen. Daer in en ghinc niement dan die prelaten, die den dienst gods daden. Jn desen tempel sijn iij inganghe ende die dueren

sijn van cyperessen met werken daer op ghesneden ende binnen der dueren ten oostenwaert seide onse here: dit is jherusalem, ende binnen der dueren ten noorden waert so staet een fonteine van der welker die heylighe scriftuere spreect: vidi aquam egredientem de templo a latere dextero, dats te segghen: jc sach dat water wt gaen vander rechter zide vanden temple. Ende op dander side van desen tempel daer es een rootse, die men te heten plach mariach, mar daer na was si gheheten betel, daer die arke gods was, daer dat heylichdom der joden jn was. Dese arke metten heylichdom dede tytus met hem voeren totte groten romen, doe hi die joden verwonnen hadde. In dese arke was die tafle vanden .x. gheboden ende aarons roede des propheten ende moyses roede, met welke hi dede die rode zee scheyden ende dede

die kinder van jsrahel droocsvoets door die zee liden. Ende met deser seluer roede sloech hi die steen rootsche ende daer quam wt water gheronnen. Ende met deser roeden dede hi groot wonder. Ende daer in was ooc een gulden vat vol van manne, dats hemels broot, ende waren ooc die cleder ende tornament ende die tabernakel aarons ende ooc een ghevierhornicte gulden tafle met .xij. dierbaer ghesteynte ende een busse van jaspide met .vij. figuren der namen ons heren daer binnen ende een ander busse van goude ende vier leeuwen van goude, op dewelke stonden iiij cherubinne, dat sijn inghele, van goude van .xij. palmen lanc ende die loop der tekene des hemels met enen tabernacle van goude ende sulueren trompen een sil\ueren

tabernakele ende .vij. ghersten brode. Dit was al in die arke met al den anderen heylichdomme, die voor die gheboorte ons heren waren. Jtem op dese rootse van betel so sliep jacob als hi denghelen op die leder sach climmen ende weder neder dalen ende seyde: vere locus iste sanctus est et ego nesciebam, dats te seggen: waerlic dese stat is heylich ende ic en wistes niet. Ende daer verwandelde een ynghel jacobs name ende heitene jsrahel. Ende op dese selue stat sach dauid enen yngel, die dat volc al versloech met enen zwaerde ende stact al bloedich weder in sijn sceyde. Ende op desen berch van betel wart onse here ghepresenteert sinte symone. Ende onse here plach daer ooc dicwille te predicken. Op desen berch ofte rootse vloe verholentlike onse here, doen die joden wouden stenen ende

doe scoorde die rootse ende in die score barch hem onse here ende daer daelde tot hem neder een sterre, die hem van claerheyden diende. Op dese rootse sat onse vrouwe ende leerde haren souter. Daer vergaf onse here den wijfkijn, die in ouerspele vonden was, haer zonden. Ende onse here wart daer besneden ende die ynghel bootscapte zacharien daer die ontfanghenisse sijns zoons sinte jans baptisten ende daer offerde eerstwerf melchisedech onsen heer broot ende wijn jn die figure des toecomenden sacrament. Op dese rootse knielde dauid biddende onsen here, dat hi woude hebben ontfermenisse zijns ende zijns volcs, doen hi den ynghel sijn volc verslaen sach. Ende onse here verhoerde zijn bede. Ende daer

omme woude hi in dese selue stat den tempel maken, mar onse here verbotet hem met enen ynghel, om dat hi verradenisse ghedaen hadde, doen hi doden dede vrien den goeden ridder om die begheerten, die hi hadde om sijn wijf te hebbene ende daer om alle die prouancien, di hi totten temples behoef ghemaect ende gheordineert hadde, die gaf hi sinen sone salomon omme den tempel te makene, den welken salomon maecte ende bat onsen here, dat alle die ghene diene versochten ende hem daer in biddende waren met goeder herten, datse onse here horen woude in allen haren beden ende begheerten ende hem ghetroostich ende bistan\dich

ende gheradich ware in al haren gherechten saken. Ende onse here ghehorde die bede ende daer omme hiet salomon desen tempel den tempel des raets ende der hulpen gods. Vte desen temple jaechde onse here die cochten ende vercochten. Ende daer staet een outhaer, daer die joden plaghen duuen ende tortelduuen tofferen, mer nv hebben die sarrasine daer op ghemaect strepen ende tekene om te wetene, wat vren dat si, met enen priemkijn, dat daer an hangt. Ende tusschen desen outaer ende den tempel wart zacharias ghedoot. Ende opten vorst van desen temple, die herde hoghe es, was gheuoert onse here om becoort te sijn vanden viant. Ende vanden hooch\sten

des temples worpen die joden sinte jacob neder ter aerden, die die eerste bisscop van jherusalem was. Ende inden anderen inganc van desen tempel ten westen waert is die poorte speciose, door die welke sinte pieter ende sinte jan leden, doen sinte peter bider gracie gods den crepel dede recht gaen vten tempel. Ende harde bi desen tempel ter rechter ziden staet een kerke ghemaect ende ghe\dect met lode ende is gheheten salomons scoel. Ende ten zuden waert van desen temple herde bi es die tempel salomons, die herde scoen es ende staet in een scoon plaetse wel slecht ende groot. Jn desen tempel plaghen te wonen ridders die men heet templiers ende was tfundament van haerre oorden. Ende in den tempel des heren plagen clerke te wonen. Van desen tempel ten oosten waert in vjxx passen na

in enen hornic vander stat es dat bat ons heren. In dit bat plach twater vten paradise te gaen ende noch so drupet daer vte. Ende daer bi es tbedde ons vrouwen ende daer neuen es sinte symeons tumbe. Ende buten den omloop van desen temple ten noorden waert soe staet een harde scone kerke van sinte anna onser vrouwen moeder ende daer wart onse vrouwe ontfaen. Ende voer dese kerke staet enen groten sconen boom, die opten seluen nacht begonste te wassen. Beneden deser kerken xxij trappen dalende daer leghet joachim onser vrouwen vader in een stenen tumbe. Ende daer onder plach sinte anna sijn wijf te leggen, mar santa helena dedese draghen tot constantinoblen. Jn dese kerken es een fonteyne als

een cisterne diemen heet probatica piscina, die plach te hebben .vj. ingange. Jn dese fonteyne plaghen die ynghele te comene ende daer in te badene ende die eerste, die hem daer na bade, wart ghesont van wat ziecten dat was ende hi hebben mochte. Daer ganste onse here den mensche, die sine lede verloren hadde vander gichten. ende xxxviij jaer lanc siec hadde gheweest, tot wien onse here seide: tolle grabatum tuum et ambula, dats te segghen: doch wech dijn bedde ende wandele, ende daer bi es herodes huus, die die onnosele kinder doden dede. Ende daer neuen is pylatus huus.


Vorige Volgende

Over het gehele werk

landen