Reis van Jan van Mandeville

Alsmen dese wildernisse leden is ende coemt dan weder tot jherusalem.

Ende alsmen leden

[fol. 33va]

is dese wildernisse comende tot jherusalem waert, so lijdt men te barsabee, dat een herde scoen stat plach te sine ende herde lieflijc ende behoorde den kerstenen toe ende hoch sijn daer somige vanden kercken. Jn dese stat van barsabee woonde abraham die patriarke. Dese stat maecte barsabee, die vrias wijf was, jn welke stat die coninc dauid wan salomon den wisen, die na dauid coninc was ouer die xij gheslachten van jsrahel ende regueerde xl jaer. Van barsabee comtmen ter stat van ebron, die daer in ij milen na is ende men heetse ooc dat dal van mambre ende noch anders dat dal vanden tranen, om dat daer beweende adam die doot van sinen zone abel c jaer lanc, die caym hadde ghedoot. Ebron plach te zijn die hooft\stat

[fol. 33vb]

vanden philistinen. Ende daer woonden doe die resen. Ende het was die priesterlike stat vanden gheslachte van juda ende was so vri, datmen daer plach tontfaen alle die ghene die ontflien mosten wt andren steden ende landen daer om hare misdaet. Jn ebron so lande eerstwarf josue calech ende haer gheselscap om te verspiene ende te vernemene, hoe dat si souden moghen winden dat tlant van ghelooften. Jn ebron regneerde eerstwarf dauid vij jaer ende een half. Ende in jherusalem regneerde hij xxxiij jaer ende een half. Ende daer sijn alle die graue der patriarche adams abrahams ysaacs ende jacobs ende hare wiuen yeua sara ende rebecca ende lya jnt neder halden vanden berghe. Ende op hem so steet

[fol. 34ra]

een scoen kerke ghetorneelt als een casteel, die die sarrasinen harde naernstelike hoeden ende hebbense in groter waerdicheit om die heylighe vaders, die daer legghen, ende en laten daer ingaen noch kersten noch joden, si en hebben sonderlinghe gracie vanden soudaen, want si achten die kersten ende die joden voor honden ende segghen, dat si niet waerdich en sijn in so heylich stede te gaen. Ende die stat daer si in ligghen heet die dubble spelunke of die dubble graue, daer om dat deen op den anderen leghet. Ende die sarrasinen hetent in haerre spraken coriatarba, dats te segghen: die stat der patriarchen. Ende die joden heten dese stat arbroch. Ende op dese selue stede was abrahams huus ende daer wast, dat hi voor sine duer sat ende sach drie persoen, mar hine anebe\den

[fol. 34rb]

mer een alleen, als ons die heilighe scriftuer tughet segghende: tres vidit et vnum adorauit, dats te segghen: hi sach daer drie ende een aenbede hi. Daer ontfinc ooc abraham den enghel goods in sijn herberghe ende herde bi deser stede staet een hol in een rootse, daer adam ende yeue in woonden, doe si gheworpen waren wt den paradise ende daer wonnen si haer kindre ende, also somighe lieden segghen, daer was adam ghescepen ende ghemaect. Want men plach dese stede te heten adaems velt ende van daer wart hi gheuoert int aerdsche paradijs, alse somighe lieden segghen. Ende na dien dat hi wt was gheworpen, wart hi daer weder gheset.

Ende opten seluen dach dat hi int paradijs gheset wart, so zondichde

[fol. 34va]

hi staphants ende daer om wort hi daer wt gheworpen ende daer weder gheuoert. Daer beghint dat dal van ebron, dat gaet bi jherusalem. Daer gheboodt denghel gods, dat adam met sinen wiue ware. Ende hi wan seth, van wies gheslachte onse here wort gheboren. Jn dit dal van ebron so staet een velt, daer men wt der aerden trect een beroestich dinc, dat heet tabel ende men etet wel ende men pleghet te vercopene voor cruud. Ende men en mach daer ghene grachte noch put maken zo diep noch so breet, si en worden bider gracien gods weder al gheuult eert comt ten eynde vanden jare. Ende ij milen van ebron is tgraf van loth, die abrahams broeder zone was. Bij ebron

[fol. 34vb]

is die berch van mambre, van wien tdal heeft sinen name. Daer is een teyken boom, die die sarrasine heeten drijp, die daer noch staet van abrahams tiden ende hem heeten sechs bome ende men seyt dat dese boem daer heuet ghestaen van den beghinsel der werelt ende was altoos groene ende ghebladeert toter tijt, dat onse here starf anden cruce ende doe begonste hi te verdroghen ende alle die bome, die doe in die werelt waren, si verdroochden mit allen of therte verrotte van binnen, so dat hi droge gebleuen is of al hol van binnen, also menre heden daghes ghenoech vint in die werelt. Ende het segghen enighe propheten, dat een prinche van occidenten, dats van westen, sal noch winnen tlant van ghelooften metter hulpen der kersten ende sal onder desen boom misse doen

[fol. 35ra]

ende dan sal hem desen boom vergroeyen ende werpen rise ende blader ende draghen vrucht, ouermids welke miracule menich jode ende sarrasine sellen hem bekeren te kerstene gheloue ende daer om hoetmen desen boom mit grooter eren ende mit groten coste. Ende al ist dat hi droghe is ende ooc sijn telghere droghe sijn, nochtan heeft hi in hem grote cracht. Want dies een luttel ouer hem draghet, hi gheneest vanden vallenden euele ende sijn paert en mach niet vreuwen ende vele ander crachten heeft hi; daer om houtmen in waerdicheit.