Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 2008 (nrs. 123-125)

[p. 44]

Louis Andriessen^●
Voor Raster, Raster, na Raster

Waarom ik een trouw lezer van Raster ben geweest, van het begin tot het eind: in eerste instantie vanwege mijn interesse voor complexe en labyrintische boeken. In de jaren zestig las ik Randstad. Ook daarvan heb ik er veel bewaard, en wat ik me van Randstad-nummers herinner, zijn essays over schrijvers, maar ook filosofen, die toen totaal onbekend waren en nu gesneden koek zijn.

In Randstad, vanaf '61, verscheen bijvoorbeeld de eerste vertaling in druk van Krapp's Last Tape, teksten van Arrabal en iemand als Anaïs Nin, nu voor mij een hot item vanwege een stuk dat ik wil maken voor de zangeres Cristina Zavalloni. In Randstad verscheen ook een artikel over Labyrint, het eerste muziektheaterwerk van mijn vriend en collega Peter Schat. De ontdekking van Wilhelm Reich, dankzij een artikel van Ethel Portnoy-Kousbroek, was voor mij als 25-jarig jongetje uiterst gewichtig. Datzelfde jongetje las voor het eerst teksten van en over Genet en Borges, voorpublicaties van vertalingen in het Nederlands, die enige tijd later bij De Bezige Bij uitkwamen.

Voordat Randstad Raster werd, hadden we, herinner ik mij, De Nieuwe Stijl. Ik ben geen groot gedichtenlezer, maar dat tijdschrift stond voor een totaal nieuwe literaire houding, die mij zeer beviel, en die niet alleen met ‘moderne jazz’ te maken had, maar ook met mensen als John Cage.

(In de tussentijd las ik natuurlijk ook het tijdschrift Barbarber, maar dat mag niet in dit stukje, want dat was van een andere uitgever.)

Vanaf 1970 verschenen er weer voor mij totaal nieuwe namen in de vroege Rasters: Calvino, Raymond Roussel, Valéry. Evenals Randstad bemoeide Raster zich met muziek, met name muziektheater. Uitgebreide essays over Willem Breuker, icp-concerten met Wim Schippers-regies, maar ook voorpublicaties van Dick Raaijmakers' De Methode, lang vóór het stuitende communistenvretersstukje van W.F. Hermans, een nare schrijver, die gelukkig al bijna helemaal vergeten is.

Uit de vroege jaren tachtig herinner ik mij een nummer over Barthes, de enige leesbare Franse filosoof die ook nog verstand van kunst heeft, en een briljant artikel van Cyrille Offermans over Nietzsches Menselijk, al te mense-

● Louis Andriessen (1939) is componist; hoogleraar in de Kunsten, in het bijzonder de scheppende kunsten, aan de universiteit van Leiden. In 2002 verscheen een verzamelbundel Gestolen tijd. Alle verhalen.

[p. 45]

lijk. Wat je bij dit soort herinneringen opvalt, is niet alleen het graafwerk van Jacq Vogelaar en andere redacteuren, maar ook al het werk van de vertalers, uit het Frans, Engels, Duits, Italiaans, zoals de eerste vertalingen van Sanguineti. Sanguineti kende ik dan weer wel, omdat hij een vriend van mijn leraar Luciano Berio was, en Berio al teksten van hem had gebruikt in het stuk Esposizione, dat later Laborinthus II ging heten.

Van de jaren negentig herinner ik me de beschrijving van de oorsprong van de plattegrond van Amsterdam. Die kwam goed van pas in mijn, door Mirjam Zegers bezorgde boek Gestolen Tijd. Rond die tijd verscheen er ook een nummer over Het Getal, waarin ik een oude, mij bekende musicoloog tegenkwam: de arme mathematicus Boëthius, die zoals u weet later werd doodgeslagen.

Tot slot, in 2007, het nummer Ultrakort & langer. Voor de zoveelste maal mij totaal onbekende namen van schrijvers, Marcel Mariën, Helmut Heissenbüttel en de nu onvergetelijke Lydia Davis, een Amerikaanse schrijfster van '47 die een verzameling ultrakorte verhalen schreef onder de titel Bijna geen herinnering. Net zo goed als Beckett.

Wat we hieruit kunnen leren: na Raster (moeten we hopen) komt er zeker weer een groep mensen die zich opwinden over complexe en labyrintische boeken en dan een tijdschrift oprichten. Van die mensen moet je het hebben.