Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 1998 (nrs. 81-84)

[p. 11]

J. Bernlef
Bagatellen voor een landschap

Een glinsterend slijmspoortje op een stronk
een losgeraakte en bedauwde spinnendraad
de wind, dit alles traag en lichtjes drogend

Meer niet
meer niet nodig ook

Een glimlach en daar
weer het vervagen van.

Kleuren tussen alle kleuren in
nog geen begin van woorden

tinten die het ik doen
terugspringen in zijn schaduw

tot in het middaglicht
die ook verging

en blindheid heerste
met de scherpte van de eerste blik.

[p. 12]

 

Een vriend schreef

 

‘Ook is het voor de mens onmogelijk

 

om boom te worden’

 

 

 

Hoogstens een boom

 

die met zijn takken naar gezichten zoekt

 

met zijn bladeren naar namen

 

 

 

Zwijgend staan de boom en ik

 

tegenover elkaar: hij met zijn jaarringen

 

ik met mijn herinneringen

 

 

 

De zwarte hond die langsloopt

 

aarzelt geen ogenblik en

 

licht zijn poot.

Alsof kleuren je de rug toekeren
je het palet ontzeggen en je het
neerleggend alleen nog maar kunt kijken
hoe zij daar in het verborgene gloeien.

Zoals zij mij met half afgewend gelaat
het meeste zegt, verstrikt in zwijgen
en haar gebaar door het open raam
de lege hemel binnenwaait.

[p. 13]

 

Duinen verschuiven, hun gewassen kleuren

 

lossen op in de ochtendzon

 

 

 

Het stuifzand aan hun voet

 

verlegt steeds weer zijn grenzen

 

 

 

Een dennenappel spert zich open

 

een gedachte die zich ontvouwt

 

 

 

De gemuilkorfde hond kijkt mij

 

in het voorbijgaan aan: moet je wat?

 

 

 

Niemand heeft iets gevraagd

 

niemand wil antwoord hier

 

 

 

Wie achterom kijkt ziet hoogstens

 

waar hij liep zoëven

 

 

 

Taal noch teken -

 

je sluit je lege hand

 

om dit gevoel.

[p. 14]

 

Zoveel plaatsen waar het leven

 

geen naam heeft maar ook niet

 

kan worden gebleven

 

hoe graag wij ook

 

 

 

De stijve rietkraag rond

 

de hals van het ven, de berken

 

breekbare dametjes op een bal

 

de wind in helmgras: alsof een hand

 

een hondenvacht gladstrijkt

 

 

 

Zo verwijdert kijken ons

 

van de wereld die leeg en eeuwig is

 

de wolkjes van onze vergelijkingen

 

lossen op in het zwerk.

 

 

 

Er was eens een man die wilde

 

zijn geliefde bezingen

 

haar appelglanzen, haar donsbewegen

 

 

 

hij raakte haar aan, legde zo

 

zichzelf het zwijgen op.

 

 

 

Er wordt gezegd...

 

ach, men zegt zoveel.

[p. 15]

 

Hoe onbereikbaar het zwijgen

 

dat zo eenvoudig lijkt voor wat nog

 

nooit van een woord heeft gehoord

 

 

 

Zwijgen in alle talen

 

aan geen mens voorbehouden

 

(die tegen een steen klopt en binnen denkt)

 

 

 

Wat zich naar alle kanten vertwijgend

 

in blad vliegt dat later weer afvalt en

 

zwart wordt, almaardoor zwijgend

 

 

 

Terwijl de herinnering aan groen hem beklijft

 

en de woorden kleurt tot ze blozen

 

op zijn oude gerimpelde appelwangen

 

 

 

De man staat steunend op een stok

 

en probeert zich voor te stellen

 

hoe het zou zijn als het niet meer was

 

wat het geweest is, dit innige aanhoudende ruisen.