Jean Paul
Aankondiging van nieuwe steden, voor zover die te koop zijn
Vertaald door Ingeborg Lesener
Een heel goed-burgerlijk bouwkunstenaar, Lausus genaamd, zit nu in Neurenberg totaal te beschimmelen; - het gebruikelijke Duitse lot van Duitse technici. De man had een jaar lang voor Potemkin de afleveringen verzorgd van de houten roerend-goed-huizen die men in Moskou op de markt brengt en hospiteerde geruime tijd in Londen bij een meestertimmerman van hospitalen, die men als reisklavieren opvouwt en naar Amerika vervoert. Sedert 17 jaar werkt hij nu in Neurenberg en vervaardigt hij hele steden. Hij leeft daar echter onbekender dan menig kunstdraaier van kleine speelsteden voor kinderen. Hij zet ze in elkaar van hout dat hij met een bekende korst van steen heeft besmeerd en kan ze even plat opvouwen als genoemde hospitalen. Tot op heden heeft de figurist echter weinig steden verkocht, een paar residentiesteden uitgezonderd die enkele Frankische edellieden zich hebben aangeschaft na het slechten van hun landgoederen, teneinde binnen te trekken-; en het ontbreekt hem in Neurenberg aan vakken en remises voor zijn ruimgesorteerde magazijn van rijks- en andere steden. De goede Lausus heeft daarbij evenveel kans te verhongeren als de bezitter van een onverkoopbare diamant ter grootte van een struisvogelei. Nu wil de Neurenbergse gemeenteraad zelfs zijn loodsen-loods, de scheepswerf van zijn bouwwerken onder de bankroetiers-hamer brengen en zijn plaatsen op de veiling gooien.
Maar zo'n vaart zal het, hoop ik, niet lopen met onze Lausus, zolang er nog een vorst bestaat die steden nodig heeft en kan betalen. Alleen kennen slechts weinigen zijn assortiment. Gereed heeft hij - in zijn stedenfabriek - onder andere - ik wil u slechts met een paar voorbeelden lekker maken -: 2 fabriekssteden - een Hansestad - 15 rijkssteden, met en zonder jodenstegen en begijnhoven - een residentiestad, die hij ook zonder de vesting af wil staan - en een klein legstadje. Aan een Latijnse stad, zoals Maupertuis die voorstelde op te richten, schaaft hij tegenwoordig. Hij heeft alleraardigste aanzetsteden (zoals je mondstukken aan fluiten zet); die kan een vorst aan een dorp zetten als hij het de wapen- en adelbrief van een stad heeft verleend, zodat het landdaggerechtigde dorp de voorsprong en de voorstad wordt. - Voor minerale bronnen, die men juist ontdekt, wil de artist badplaatsen leveren.
Bij wijze van betaling neemt Lausus ook oude steden aan, omdat die als ruïnes en gotische bouwwerken in de Engelse tuinen nog altijd zeer gewild zijn.
Ik wil volstrekt geen partij kiezen voor Lausus maar alleen voor zijn tijd: als de Gallische vrede ons evenveel steden zou kosten als de Gallische oorlog, zou dan een technicus bij wie een Nieuw-Mainz, een Nieuw-Keulen en een Nieuw-Straatsburg verkrijgbaar zou zijn niet onze man zijn? -
Laat het rijk dat eens overwegen! -
Auteursrechtelijk beschermd