Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 1979 (nrs. 9-12)

[p. 38]

Oswald Wiener •
De verbetering van midden-europa (fragmenten) •

Situatie en beschrijving,

wat op je inwerkt, je toestand, je bent gestemd, je begrijpt in es-groot;

ik arrangeer het toneel zo, dat je ziet wat je moet zien.

een uitroep begrijpen of een gebeuren interpreteren, reflectie, je schuift opzij wat niet tot de situatie behoort, je zoekt uit wat je aanstaat, dan moet ik wel heel drastisch te werk gaan om te voorkomen dat je je niet bij vergissing afsluit.

orden je gezicht, ziehier zijn mening!, hij veraanschouwelijkt zijn aandeel.

ik zeg je hoe het was, werkelijk was, wat ze allemaal ondertekenen, inspecteur kramer doet zijn plicht.

het was iets anders dan het heden, je krijgt er alleen maar meer woorden door en ruikt de lucht met één zin. je roept het verleden op, het is een geest, je bent in trance, met een zogenaamde muilpeer roep ik je weer tot de werkelijkheid, dat staat niet in de rol.

adalbert stifter een psychotechnicus.

ervaringen beschrijvingen, een excuus, de orde die je nu draagt.

het klimaat van een situatie, het heden overtuigt, een vergissing is altijd al voorbij, het verleden een vergissing.

literatuur uit hulpeloosheid in de omgang met de taal je creëert een ander beeld opdat je meer begrijpt, de mensen geloven bijna wanneer het beeld maar heel precies past dat ze het ding dan begrepen hebben, het ding een voorbeeld, de wereld het kleurboek van de kleine lotje, ze geloven ook dat de manieren van weergave de doorslag geven, dat neemt niet weg dat de situatie verandert.

begrijpen is trouwens helemaal geen activiteit, begrijpen is wat zo gebeurt, mijn aandeel aan deze situatie;

een juist woord snel uitspreken!, een filosofie staatje niet aan omdat ze al bestaat. de maxime komt te laat.

Ik zal iets zeggen,

ik spreek maar dat is nog niet alles ik zoek naar woorden de zin moet veranderd worden je moet de indruk evenaren, een andere vorm ook de vormen moeten helpen bedoelen men dwingt de taal maar dwingt zichzelf, wringt de bedoeling in de taal, de grammatica in acht nemen, naaimachines van baksteen.^*

wat is de inhoud van deze zin,

wat je eruit opmaakt, wat heb je eruit opgemaakt, zul je ook een eind aan je leven maken, de nieuwe salade proberen, blozen. mijn intentie, wil ik zeggen wat ik zei, ja waarom heb ik gepraat was een aanleiding ik heb gewoon een spraakzame aard.

het aura van de woorden, zo verzet het klimaat zich tegen de wetenschap die ons de wereldbeschouwing in de hersens splitst.

en dan de woorden die niet dagelijks vallen het veld om hen heen is armoedig.

aan deze zin is alles vorm,

ik man van vandaag namelijk, ik kies nauwkeurig, ook al ontbreekt daar

* ‘Wat zich in de taal uitdrukt, kunnen wij niet met behulp van de taal uitdrukken,’ zegt De Duistere in zijn postsocratische fragmenten. - drukt zich iets uit in de taal? misschien wel ‘de structuur van de werkelijkheid’? iemand die daar de weg weet?

[p. 39]

een woord, ongewone letter, een streep vergeten, verkeerd gebouwd, als hij dan zegt dat alles vorm is dan ben ik blij dat ze z'n bek met een auto kapot zullen maken.

vorm is een druiper.

Geschiedenis, maatregel,

de geschiedenis zet zich voort tot op de huidige dag, een soort van groei, nu breekt ze af.

en zoals jij dat opvat maak je je toekomst, het dode punt overwinnen, alleen, het dode punt ben jij zelf; ieders wereldgeschiedenis drukt haar stempel op zijn of haar toekomst. de tijd schept organismen, jouw groei is alleen maar reflectie.

de infinitesimale grens tussen toekomst en verleden moet het heden zijn^*; maar het heden is huiveringwekkend breed, veel breder dan verleden en toekomst bij elkaar. geen geometrische vergelijking.

het heden is de zintuiglijkheid.

politieke rekenkunde het nieuwe antropomorfisme in de plant- en dierkunde.

alles is opgeschreven en nog steeds schrijft men. ik zou kant zijn als ik hem niet zou kennen, ik ben de onbekende goethe.

is een boek, een betoog werkelijk niets anders dan een opeenstapeling van spreuken, bij ieder zinsdeel weet je ken je hem.

* zoals bijvoorbeeld de quincey (in zijn warrige ‘suspiria de profundis’) aan den lijve ervaart: ‘...hoe smal, hoe onvoorstelbaar smal is het ware, werkelijke heden...’ alsof opium vanzelf leidt tot een fysicalistische instelling!

Kritiek,

de aanmatiging van de schrijver door het karakter van zijn uitspraken naast de betekenis van zijn zinnen te willen gaan staan, de waarheid en haar dienaar onlosmakelijk verbonden.

verleiding doel van alle originaliteit.

Psychologie,

de onontkoombaarheid van de zin wie dit leest is gek.

Je bent in je sas old boy:

een ziekte wordt door de ziel genezen, annonce van de metafysica.

rustig jochie, ooit wordt wat jij gelooft - wetenschap.

Definitie

is speculatie, metafysica, in iedere definitie het magische concept van de zogenaamde identiteit, en de taal ontdekt als kenmachine.

in werkelijkheid is definitie natuurlijk een instrument tot politieke onderdrukking, ze ontneemt het woord de mogelijkheid van het bedoelen.

Werk.

werk is voor slaven een menselijk kenmerk, arbeid is weerzinwekkend, nu is het punt bereikt waar de wereld mooi genoeg is, verdere verbete-

[p. 40]

ringen kunnen aan de strebers worden overgelaten, een bond van werklozen zal het socialisme verdringen.^*

wat ik beleef is zonder voorbeeld een voorbeeld is mededeling.

weg met de symbolen!

jullie duivels is dan ieder feit de gelijkenis voor een ander feit in jullie schedels? weg met de helderheid!

* dat was optimistisch! (latere toevoeging.)