Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 1977 (nrs. 1-4)

[p. 41]

Antonio Porta

is geboren in 1935 te Milaan, waar hij nog steeds woont. Behoorde tot de ‘Novissimi’ en tot de ‘Gruppo 63’. De gedichten geschreven van 1958 tot 1964 verschenen gebundeld in i rapporti (Milaan 1966), de gedichten geschreven van 1965 tot 1968 in Cara (Milaan 1969). Sindsdien verschenen nog de bundels Metropolis (Milaan 1971) en Week-end (Rome 1974). De roman Partita verscheen in 1967 in Milaan het toneelstuk La presa di potere di Ivan lo Sciocco in 1974 in Turijn. Enkele gedichten uit i rapporti verschenen in nederlandse vertaling in ‘Raster’ V, 1 (lente 1971), pp. 74-75.

De gedichten die hier in vertaling zijn afgedrukt zijn in hun oorspronkelijke versie nog niet gepubliceerd. Porta stuurde ze in voor Poetry International 1976. Het gedicht Yiddish werd zelfs tijdens dit festival geschreven als hommage aan Abraham Sutzkever, aan wiens werk deze keer het jaarlijkse vertaal-project gewijd was.

[p. 42]

Antonio Porta oktober-november 1974
Over de dageraad

de dageraad valt terug op zichzelf
uitputting hij valt terug op het bed
de dageraad zonder tragedie alleen nevels
wolken heel laag stijgen op uit de dageraad
de dageraad achter hem achterover ziet hij zon tussen zijn vingers
bij dageraad begint een hàzeren
hij snuffelt aan het raam staand hoort hij niet
de dageraad wordt gevuld met inspanning en ledigheid
droge dageraad woest verlicht
verlicht gebladerte dient hier als mantel
ommanteld door de dageraad de dieren tegemoet
de zon tegemoet hij is er niet en er tegenover de maan
bij dageraad neemt de maan haar temperatuur op
stormen van onzichtbaar ijs in tastbare stof
als hellingopwaarts het is dageraad het genies breekt los
zij liggend onder het bed beschermd tegen de spinnetjes
ondersteboven lakens door de war van het schoppen
hij bevestigt vier grijze duiven en een witte
gevleugelde fazantjes verward in de struiken trappelen
voortschrijdend najagend simpele signalen pikken ze

[p. 43]

II

 

ze laten geen sporen achter de zolen op het stof van bladeren

 

hij denkt hemelpelgrim waar kom jij opeens vandaan

 

van waar daalt af gelatinehuis tussen de dijen

 

aborteert de dageraad brandt in het sprokkelhout klein woud

 

vruchtbaar en stervend zij hij en zij zwevend zeggen

 

argwaan voorbij de muren worden de honden niet losgelaten

 

op de paden op het gras krijgt ze een grijns

 

een vliegt er vrij laag hij jaagt hem terug in de keel

 

sta op het is dageraad valt terug uitgeput later wat zegt u

[p. 44]

III

 

de dageraad ongepast gevoel verbergt geen enkel gevoel

 

bewegingsmechanisme bereidt de inspanning voor astrale uitputting

 

miljoenen slakken gaan op weg zonder huis op de hielen

 

waar de omheining zich verheft vergiften in de lengte en in de breedte

 

doorzichtig giftig zonder masker voor het ademen spelend

 

zonder sterren stort hemelpelgrim neer van de sterren

 

met zijn hoofd binnen de omheining weigert het verplichte ademen

 

zij zegt vanochtend zie ik veel minder goed vanochtend in het licht

 

vanochtend in de geest ontploft gedroomde helderheid

 

aan het raam staand bevestigt zij vier witte duiven

 

tenslotte gaan alle hekken wijd open en weer dicht

 

wanneer ze de lucht schoonveegt de dageraad vervangen in fijn stof

 

nu net als toen aai het begin van het tijdperk is er dit gewicht

 

omheining met hekken met deuren met vensters met muren met punten

 

met sleutels met balken met speeksel met gerochel met grijnzen met omhulsels

 

 

 

gelatineus komt het neer tussen de dijen op het midden van het uur

 

stopt het hoofd in het zakje vergeten veertjes

 

meer dan licht de zolen zonder sporen bij het voorbijgaan in de ochtend

 

op het stof op de bladeren raakt de vingers aan snijdt

 

de doorzichtige maan tegemoet droom van een roze tong

 

de tijd met rode lichten wordt hij aangegeven door het kuddedier heelal

[p. 45]

Antonio Porta 1975
Passant

als hij zijn hand uitstrekt op de foto van een tijd
gebogen in het midden van een gebogen kamer
in plaats van uit elkaar te barsten op het glas wordt het ei kleiner
met veel voorzorg omgeven is het naar buiten gekomen
opgetrokken pootjes maakt hij zijn pasjes
begrijpt dat er verplaatsingen optreden veranderingen in de lucht
groet de vogels zijn puik optillend gaat op weg

[p. 46]

II

 

op bezoek aan de dierentuin

 

van binnen een kooi die zegt

 

als je niet opendoet kijk ik niet

 

er is misschien een manier om me te bevrijden

 

 

 

als je me roept als een wild dier zegt ze

 

ik wil me voeden met jou vrij

 

in een droom spring ik over de gracht

[p. 47]

III

 

strak kijkend naar een heel klein veertje dat gevallen is voor

 

op de binnenplaats wordt hij veel jonger

 

op day moment vraagt hij zich af wanneer hij zich bij haar kan voegen

 

in welke tijd een ander veertje oprapen

 

luisteren naar geluiden die de bodem uitzendt

[p. 48]

IV

 

daar lijkt de boom een broodboom

 

staat gebonden aan de mast van een schip aan het anker

 

voorbij het zwevende kleine dal is er een wijder gat

 

vogels en bladeren vallen als door wind

 

tussen de passant en de beek een gebroken stok

 

 

 

de bijen aan het werk zijn verdwaald

 

in de handen heeft de hond gebeten

 

van een huis is een balk overgebleven

 

tussen de passant en het bos een verschroeid veld

[p. 49]

V

 

de vos moet er voorbij gekomen zijn

 

kippepoten en een verstijfde ekster

 

de passant rust op de veren

 

kijkt naar een witte fazant vergeten in de kooi

 

als hij zou beginnen te graven zou hij beentjes vinden gelooft hij

 

hij moet hele scherpe tanden hebben

 

de bewaker ontslagen

 

de bazen nat van de wijn ingeslapen onder de tafel

 

als iemand het vuur aanstak in de geest

 

regels lomen bovenop regels

 

eiken op eiken

 

wortels op wortels

 

het moet onmiddellijk opgeschreven worden

 

opdat er een helder teken blijft van het moment

[p. 50]

VI

 

hij slaapt in op het meststro waar het warm is

 

wanneer de nacht vol sterren zich neervlijt op de tong

 

volgt hij met zijn geest de verwachtingen van de hond

 

tussen de lucht en de wereld niets dat hen onderscheidt

 

er is geen weg die leidt noch naar het begin noch naar de vaste grond

 

hij loopt snel in de lucht die voor zijn gevoel zuiverder is

[p. 51]

VII voor Mario

 

de nacht met zijn zwarte gaten

 

de begrafenisriten allemaal vergeten

 

struiken verspreiden onafscheidbare geuren het regent niet meer

 

dieren net uit het ei schieten door de ondergrond

 

de neusgaten geven bij het inademen plezier en afkeer

 

nachtelijke bomen geraakt door een vaste blik

 

binnen het duister waas beweegt het heelal van bladeren

 

later geeft een struikvogel obligate geluiden

 

het gewelf vol sterren gist in de helderheid

 

zo reproduceert een mens zichzelf stom van onwetendheid

 

blik achterover glanzend

 

oogleden vrijwel neergeslagen

 

alsof hij hem op kon tillen begeleidt

 

de passant hem in de verte

 

iedere gedachte stom

[p. 52]

VIII

 

al is hij in dromen tegen de vruchtbaarheid

 

de liefde duurt voort het niets bevloeiend

 

het beeld verdwenen op hetzelfde moment

 

met de terugkeer tot de duisternis komt de verlamming neer

 

als hij de kamer verlaat is er geen uitgang

 

de stok een slagwapen om de voorbijgangers te slaan

 

zich zelf vóór allen een beminde aanroepend

 

om haar te zeggen: verwijder je?

[p. 53]

IX

 

er is een hand achter de reusachtige els

 

snel leidt zij pot waar de dichte bladeren

 

in de heftig bewegende luchtbel vleugelslagen

 

hij heeft de staart van een vos gezien

 

boven naar een misvormig struikgewas

 

plantaardige schaduw ter bescherming is wieg

 

vogelstaart raakt even de mond is tong

 

van zijn eigen huid maakt hij die van de ander los

[p. 54]

X

 

uitgestrekt in een kleine boot

 

een meter hoogstens van een doel

 

steekt een arm uit vindt de hand niet

 

het beeld dat zich uitstrekt op de muur is lichaam

 

er zijn geen geuren en een schril geluid

 

een boom verzonken in het water komt dichtbij

 

heel kleine vleugels slaan in het rond

 

zomerschermen gaan door het licht

 

mond die zijn lippen inslikt

 

steunt op een hand gaat in de schaduw

 

zitten en zegt: nog

[p. 55]

Antonio Porta 1976
Yiddish

communicatie niet afgewezen
instructies voor de redding

lipbewegingen voor de herkenning
paden om bij de kaart van de schat te komen

woorden aan elkaar geketend in eilandvorm
nomade eiland klaar om aan te meren

draad van Ariadne om uit de hel te komen
banderillas die de zwarte stier verblinden

lakens van woorden voor een gastvrij bed
heldere rivier ontstaan uit de watervallen van de dood

tunnel gebouwd onder het bloedmeer
even een regenboog in de nacht

duidelijk gefluister dat door de gevangeniswanden heengaat
brood genaaid onder de huid

boom in de bloei midden in een kamer
tent bol van de wind in de woestijn

melkdruppels uit een borst verborgen door de bladeren
gefluister van trouw tegen het einde van de reis

(Vertalingen Peter de Meijer)