Randstad 11-12

[p. 298]

Lawrence Ferlinghetti
Onze kleine trip

Het publiek, de toeschouwers, of alien die ‘getuigen zijn’ van dit moment van het leven krijgen dekens als zij binnenkomen en worden verzocht daaronder te gaan liggen. Dat doen zij. Natuurlijk bewegen zij zich rusteloos.

Na enige tijd rollen twee grommende figuren over de grond en staan op. Het zijn twee mannen, gekleed in conservatieve pakken met zwarte dassen en zwarte schoenen. Het merkwaardige van de betrekking tussen deze twee typische wezens is dat er tussen hen een strak staand verband gespannen is, dat bij beiden om hun hoofd gewikkeld is. Grommend wenden zij zich van elkaar af, terwijl het verband van hun hoofden gewikkeld wordt. Na enige omwentelingen blijven ze besluiteloos staan, zich nu eens naar de ene, dan weer naar de andere kant draaiend.

Eerste Figuur (alsof hij iets opzegt): Nemend en gevend verslijten we onze broeken en onze kleine trip wordt afgerond met slaap -

Tweede Figuur: O, ze had een blik alsof ze haar lippen op de mijne wilde drukken -

De Tweede Figuur wendt zich van de eerste af. De eerste Figuur wendt zich tot de Tweede Figuur, De Tweede Figuur wendt zich niet meer van de Eerste Figuur af. Als zij dichtbij elkaar staan en het verband helemaal om hun hoofd gewikkeld is vallen ze op de grond en blijven dan roerloos onder de dekens liggen.

Nu staan weer twee figuren op, beiden van hoofd tot voeten in een lang verband gewikkeld. Het windsel begint bij de hoofden en loopt verder naar beneden, zodat eerst hun voeten los moeten komen, daarna de benen, de romp en het hoofd. Het merkwaardige van de

[p. 299]

betrekking tussen deze twee zeer gewone wezens is dat zij beiden met hetzelfde verband zijn omwikkeld; terwijl het verband van de voet van de ene naar die van de ander loopt.

De figuren weten zich afzonderlijk staande te houden, maar als zij proberen verder van elkaar los te raken vallen zij om. Zij slagen erin weer op te staan, maar blijven op een afstand van elkaar strompelend een soort dans maken, terwijl zij zich van elkaar wegdraaien, daarbij hun gemeenschappelijk verband loswindend.

De Vragensteller met een mikrofoon komt binnen. Hij draagt een kenteken waarop staat: vragensteller. Hij houdt de mikrofoon beurtelings bij de hoofden van beide figuren. ‘Hoe koos je je vriend?’ De mompelende antwoorden van de twee figuren zijn niet te verstaan en de Vragensteller blijft alsmaar deze enkele vraag stellen, terwijl de figuren zich van elkaar wegdraaien. Nu kan men zien dat een van hen een man en de ander een vrouw is. Beiden zijn conventioneel gekleed.

Een luidspreker schalt de volgende toespraak, terwijl er op de achtergrond gejuich is, alsof de toespraak voor een of andere vergadering wordt gehouden en de Vragensteller blijft zijn vraag stellen, terwijl hij de twee figuren naloopt met zijn mikrofoon. Dezen draaien verder van elkaar weg, elkaar meer en meer loswikkelend.

[p. 300]

toespraak: Wat is een vriend. Ik zeg: wat is een mens? ‘Een mens is een zich zelf in evenwicht houdend achtentwintig maal gelast tweevoetig dier op aanpassingsbasis; een elektro-chemische fabriek waarin afzonderlijke bergruimten met speciale energie-extracten in accumulatoren zijn verbonden om voortdurend duizenden hydraulische en pneumatische pompen op gang te brengen waaraan motors zijn bevestigd; 62000 mijl capillaire buizen; miljoenen waarschuwingssignalen, spoorweg- en bevrachtingssystemen; plethamers en kranen (waarvan de armen 23 maal gelast zijn en zelfpolijstings- en zelfsmeringssystemen bezitten; een universeel verdeeld telefoonnet dat in zeventig jaar niet gerepareerd hoeft te worden als het goed wordt bediend); het gehele buitengewoon gecompliceerde mechanisme wordt bestuurd vanuit een toren waarin zich telescopische en microscopische kanaalzoekers bevinden die automatisch registreren en weergeven, een spectroscoop etcetera; terwijl de controletoren nauw verbonden is met een systeem van in- en uitademing waarin airconditioning is aangebracht en met een hoofdbevoorradingsinlaat.

Binnen de cubusvormige eilandjes welke zich in de toren bevinden is er ook plaats voor twee geluidsgolven- en geluidsrichtingszoekers die diaphragma's weergeven, een documentatie en naslagsysteem en een deskundig ingericht laboratorium dat groot genoeg is om niet alleen uiterst korte berichten over de afgelopen en doorlopende gebeurtenissen van ervaringen van ongeveer 70 jaar of meer op te nemen, maar ook door middel van berekeningen en abstracte constructies deze ervaringen betrekkelijk nauwkeurig tot in alle hoeken van het waargenomen universum kan uitbreiden. Er is ook een afdeling voor voorspellingen en tactische zetten; deze dient voor het terugbrengen van toekomstmogelijkheden en waarschijnlijkheden tot een over het algemeen succesvolle en specifieke keuze...’

Als de toespraak bijna geëindigd is hebben de twee figuren de twee uiterste randen van het zichtbare terrein bereikt en alleen hun hoofden zijn nog in de doek gewikkeld. Het verband hangt nog tussen hen in. De Vragensteller loopt nog heen en weer met zijn mikrofoon. Als de toespraak ophoudt verdwijnen de twee figuren naar links en naar rechts en het verband gaat slap hangen en valt op de grond.

Stem van Vrouw (niet op toneel): Kus me. Kus me! Eindelijk los!

[p. 301]

O lief!

Stem van Man (niet op toneel): Zoek dan! Zoek dan! Saboteurs van onszelf!

Vragensteller (uitgeput naar een van de figuren schreeuwend): Er is een kans van één op twee dat jullie niet weten wie jullie vriend is!

Stem van Vrouw (niet op toneel): Ik heb hem niet gekozen, hij heeft mij gekozen! (hoog gelach)

Vragensteller (naar de andere kant rennend en tegen de andere figuur schreeuwend): Luister nu eens! In een revolutionaire maatschappij zoals jij je voorstelt, in een echt revolutionaire situatie, moet men daar bijvoorbeeld dat oude probleem van T.S. Eliot's ‘ontbinding van de gevoeligheid’ ernstig opvatten? Moet men het probleem van de non-communicatie tussen twee individuen zoals bij voorbeeld in Samuel Beckett als belangrijk beschouwen, in een revolutionaire situatie waarin voedsel en...

Stem van Man (niet op toneel, zingend):
O, wij zijn gewond, gewonden, ontwonden!
O, wat matten wij elkaar af
O wat winden wij elkaar op
en wonden wij elkaar, winden wij elkaar af...

Vragensteller (rennend naar de andere kant en tegen de andere figuur schreeuwend): In een revolutionaire maatschappij zoals jij voorstelt, maakt het daar iets uit als twee afzonderlijke mensen nooit echt, echt schijnen te communiceren? Wat voor verschil maakt het uit als... Je denkt nog steeds dat het belangrijk is niet? Ondanks alles denk jij dat wat jullie tweeën of welke twee mensen ook aan persoonlijke communicatie hebben werkelijk waarde heeft voor... Jullie... Je denkt nog steeds dat de kwestie van de identiteit - van jullie identiteit, van zijn identiteit of haar identiteit, of iemands eigen identiteit nog belangrijk is? Alsof... alsof ‘identiteit’ echt iets zou zijn wat bestond... alsof werkelijk van allerlei soorten identiteiten bestaan blijken te hebben, zoals in een zeker boek van P.F. Strawson, waarin Individuen ‘her-identificeerbare identiteiten’ zijn en geluiden ruimteloze voorwerpen zijn en...

Het lange stuk verband komt weer los van de vloer en gaat weer strak staan. Aan beide kanten verschijnen de twee figuren weer. Hun hoofden zijn nog in de doek gewikkeld. Het verschil is dat zij nu anders naakt zijn. Het zijn duidelijk twee veranderde personen

[p. 302]

die op elkaar gericht zijn. Het verband blijft strak terwijl zij zich zelf afzonderlijk inwikkelen en dichter naar elkaar toe komen.

Vragensteller (met de microfoon van de een naar de ander lopend): Denk je werkelijk... werkelijk dat het tenslotte ook maar een greintje verschil uitmaakt wat je met je oude identiteit doet, of hoe dikwijls je erin slaagt of er niet in slaagt met elkaar te communiceren, of hoe dikwijls of hoe radikaal je je eigen kleine persoonlijke identiteit verandert etcetera, etcetera? Wat doet het ertoe, wat maakt het in een revolutie voor verschil uit als er tussen twee personen geen werkelijke communicatie is, of jullie nu vrouw en man, moeder en vader, broer en zuster, minnaar en minnares of weet ik wat onder je... onder je... eh... huid...

Figuur van Man: Wij reizen allen onder doeken, maar toch... nog... Figuur van Vrouw (alsof ze iets opzegt): Een zoute pop die in de zee duikt zal niet door een waterproof-regenjas worden beschermd...

De twee figuren hebben zich nu weer geheel ingewonden in hun lange verband en staan vlak naast elkaar, maar raken elkaar niet aan.

Figuur Man: Het spijt me te moeten zeggen dat aan onze geraamtes geen definitieve lotsbestemming verbonden schijnt te zijn...

Figuur van Vrouw: Toch... toch zijn we al heel lang op zoek naar extase...

Vragensteller (houdt mikrofoon tussen hen in): Misschien zult u nu eindelijk in staat zijn onze luisteraars uw uiteindelijk antwoord te geven... dit publiek wat nog niet heeft beslist... dit publiek dat nog steeds wacht... wat nog niet heeft uitgemaakt op welke wijze... Misschien wilt u hen nu uw weloverwogen mening geven die ons allen raakt... na een leven vol ervaringen, zoals dat heet... na al uw revolutionaire ervaringen, zoals dat heet. Zal het individu het wel of niet uithouden? Zal het vrije ik, de individuele identiteit er op een of andere manier in slagen zich zelf te handhaven ondanks alles, wat het ook heeft doorgemaakt, waar het ook aan bloot heeft gestaan, ondanks alles...

De twee figuren drukken zich tegen elkaar aan, vallen op de grond en blijven naast elkaar liggen. Zacht kreunend, het lijkt of ze elkaar strelen.

(Duister)