Raam. Jaargang 1973

[p. 31]

E.N. Boerdam
Verwoordingen

(fragment)

alsof jullie waarachtig niet wisten wat het betekent, weerzin te wekken, bij een andere die drang opwekken om zich zo vlug mogelijk zo ver mogelijk van je te verwijderen en je te vergeten, op een morgen word ik langzaam wakker en ik voel haar lekker warm naast me liggen en ik wil haar kussen, maar dan de gedachte dat ik misschien wel uit m'n adem ruik en dat ik haar die lucht recht in het gezicht zal blazen, haar met walg zal wekken 's morgens vroeg: dan raak ik meteen klaar wakker en ik maak me gauw uit de voeten. Het is wel niet zeker dat jullie weerzin zouden voelen, mischien zou jullie weerzin niet opwegen tegen het genoegen om 's morgens nog halfslapend te worden geknuffeld en gekust, julie zijn nu eenmaal zo'n vreemd verschillende wezens, maar stel, veronderstel dat jullie die weerzin alleen maar overwinnen, te boven komen, dat het zo is dat jullie wat stank overhebben voor wat geknuffel, het is zelfs denkbaar dat zo'n slechte reuk jullie vertedering wekt, zo'n wezens zijn jullie wel en dat soort gedragingen is het precies dat mij ten enenmale onaanvaardbaar lijkt, vanuit een dergelijke toegeeflijkheid wil ik liever helemaal niet bemind worden of gestreeld. Hoe vreemd en hoe veelbetekenend ook dat jullie die dus in staat zijn om een slechte adem weg te denken, daarentegen niet in staat blijken om een aanmerking zoals op een onwelriekende adem feitelijk te némen, jullie denken blijkbaar dat echte liefde of begeerte ongevoelig moet maken voor zo iets als een slechte adem, of misschien denken jullie wel dat men zo'n gevoel moet verzwijgen, dat men die weerzin zonder moeite moet kunnen verdringen, dat het goed is dat men die weerzin verdringt en dat het slecht is ook maar te waarschuwen voor de mogelijkheid van die weerzin, dat men moet vrijen alsof er geen weerzin kon bestaan. Onder een reis sliep ik met m'n vader in een kamertje en 's morgens zei hij dat ik toch absoluut minder moest roken want ik stonk te erg uit mijn adem, misschien heeft hij de zaak wat aangedikt met de bedoeling mij het roken te laten opgeven, maar ik had het gevoel dat ik geheel de kamer met mijn stank had verpest en een gewaarschuwd man heeft aan een half woord genoeg - en begrijpen jullie nu waarom ik 's morgens in bed niet zo lief ben als jullie zouden wensen, als ik zelf wel zou willen zijn, en als ik ook zou handelen indien ik maar zeker wist dat jullie het er nooit op toeleggen een opkomende weerzin te overwinnen, dat jullie in geen enkel opzicht begeerte moeten veinzen, dat jullie zich niet zo maar neerleggen bij het

trots op Amerika en kan niet dulden dat ermee gespot wordt. Amerika is vanzelfsprekend ook niet volmaakt: er is veel armoede hier en onvoldoende integratie en de oorlog in Vietnam is ronduit zielig. Maar ik ben een Amerikaan

[p. 32]

en kan mijn land er niet om laken. Je zult mij nooit horen zeggen: hoe afschuwelijk. Want Amerika met al zijn gebreken is toch nog altijd het beste wat er is. Bedenk eens wat we zouden hebben zonder Amerika... Een echte chaos. Als ik president was, zou ik de dingen misschien kunnen veranderen. Maar in afwachting van het presidentschap ben ik net als alleman en zal ik Amerika's bevelen opvolgen, want wat is het leger anders dan de beitel in dienst van het volk? En die beitel moet scherp blijven. Als het volk zegt: ‘Vernietig Zuid-Amerika’, dan zal het leger het doen. De overheid regeert en als de overheid zegt: ‘Trek naar Zuid-Vietnam’, dan ga ik.

Als ze ons bevalen heel My Lai te plunderen en iedereen te verkrachten, dan weet ik niet wat ik zou doen. Het kan ouderwets klinken, maar ik geloof dat ik zou weigeren. Hoe dan ook, onze opdracht in My Lai was niet pervers. Alleen maar: ‘Gaat en vernietigt het’, zoals het in de Bijbel staat. God zei tegen Saül: ‘Ga nu en vernietig alles wat ze hebben en spaar ze niet, maar dood man en vrouw, kind en zuigeling, os en schaap, ezel en kameel’. Maar de mensen onttrokken zich aan Zijn bevel en God strafte ze.

Beleefdheid op straat.

‘Goede morgen, mevrouw! Is Monique al naar school?’

Rita en Monique gaan iedere dag samen op weg. Ze lopen netjes op het voetpad. Ze groeten diegene die ze kennen. Ze zingen niet, ze lachen niet om de mensen die ze ontmoeten. Ze beschadigen niets en gooien geen vuiligheden op de grond. Ze schoppen niet tegen lege conservenblikjes. Ze spelen geen beldeurtje aan de huizen waar ze langs lopen. Ze steken de tong niet uit naar de lamme Roza die de hele dag voor het raam zit. Wanneer een auto aan komt rijden, doen ze niet alsof ze net over de straat zullen hollen. Ze roepen niet naar andere kinderen. Ze gaan niets jatten uit de snoepwinkel. Ze slaan de voorbijgangers niet tegen de schenen met hun boekentas. Ze gniffelen niet als er een begrafenisstoet voorbijkomt. Ze gaan niet stiekum sigaretten roken in het hoekje naast de groentenwinkel. Als er een overreden rat op de rijweg ligt, stoppen zij het kreng niet in de boekentas van de dochter van de coiffeuse.

De glasscherven die ze op straat vinden gebruiken ze niet om grote krassen te maken in het koetswerk van de geparkeerde auto's. In het donkere steegje bij de bakker trekken ze hun broekjes niet uit om aan elkaars pruim te voelen. Ze wroeten niet in de vuilnisbakken, en ze halen de maandverbanden van de hoofdonderwijzeres niet te voorschijn. Ze brengen de baby van mevrouw Jansen niet aan het huilen. Ze schuiven geen suikerklontjes in de benzinetank van de

[p. 33]

directeur zijn auto. Ze klauteren niet op de lantaarnpalen. Aan de misdienaars Patrick en Emiel gaan ze niet voorstellen om eens lekker hun lullen af te zuigen. Ze gooien geen keien in de winkelruit van de apotheek. Ze wateren niet in de melkbussen op de stoepen.

Iedereen vindt Rita en Monique nette, beleefde

De televisielui kregen mijn jonge zus te pakken in de Hialeah-school.

‘Wel, Dawn, wat vind je van je broer die al die mensen gedood heeft in Zuid-Vietnam?’

Mijn zus is nauwelijks veertien, ze stotterde: ‘Ik denk niet dat hij zo iets zou doen, mijnheer’.

vaak met opwinding aan het feest gedacht, soms werden we bepaalt gehindert door die ontijdige gedachten en wensten we dat men ons niet zo ruim op voorhant hat uitgenodigt. Die namiddag verlieten we ons werk met meer haast dan gewoonlik, de terugweg naar huis ervoeren we anders dan gewoonlik, minder als een ijnde. Tuis blonken we onze uitgangschoenen op, we kleden ons uit en namen een bat. We besteden grote zorg aan ons twalet, knipten onze nagels, scheerden of onthaarden ons, knipten hier en daar een weerbarstig haartje weg. We sloegen een kamerjas om en aten in de gauwte wat uit het vuistje, dronken een kop zwarte koffie en keken terwijl vluchtig de krant in. Dan poetsten we grondig onze tanden, we haalden onze uitgaanskleren uit de kast, kleden ons zorgvuldig aan en kamden of borstelden ons haar op. We gingen rontkijken of alle ramen en deuren goet gesloten waren, deden de voordeur op slot en starten de wagen. Onderweg zetten we de radio aan, we wisselden enkele woorden over enkele dingen die geen verbant hielden met de fuif maar we dachten er wel aanhaudent aan: zau A er ook zijn, en B en C, zau D durven komen, hoe zau E verschijnen en welke hauding zau F wel aannemen? We stopten voor een bloemist om een ruiker te kopen voor de gastvrauw, bij een likeurhandel kochten we een dure fles sterkedrank voor de gastheer. Toen we voor het huis aankwamen stonden er al verschijdene auto's geparkeert, dit betekende alvast dat we ons niet vergist hadden van plaats of van tijtstip: een lichte verademing. We stapten uit met onze geschenkjes, deden de wagen op slot, belden aan de voordeur aan, monsterden elkaar nog even. De gastvrauw die ons openmaakte groeten we heel hartelijk, we overhandigden haar de geschenkjes waarvoor ze ons uitbundig dankte. Ze lijde ons naar de leefkamer waar muziek klonk, en

[p. 34]

opende de deur. Toen dijnsden wij verschrikt achteruit: hier waren mensen, hier waren

Doe zeide Samuel tot Saul / De HEERE heeft mij gezonden / dat ik u ten Koning zalfde over mijn volk / over Israël: hoort dan nu de stemme der woorden des HEEREN.

Alzoo zeit de HEERE der heirscharen / Ik hebbe bezocht 't gene dat Amalek Israël gedaen heeft: doe hij zich tegen hem gesteld heeft op den weg / doe hij uit Egypten opkwam.

Gaet nu henen / ende slaet den Amalek / ende verbannet alles wat hij heeft / ende verschoont hem niet: maer doodet van den man af tot de vrouwe toe / van de kinderen tot de zoogelingen / van de ossen tot de schapen / van de kemelen tot de ezelen toe.

Doe sloeg Saul de Amalekieten van Havila aen tot daer gij komt te Sur / dat voor aen Egypten is.

Ende hij ving Agag den Koning der Amalekiten levendig: maer al het volk verbande hij door de scherpte des zwaerds.

Doch Saul ende 't (gantsche) volk verschoonde Agag ende de beste schapen / ende runderen / en de naest (beste) / ende de lammeren / ende al wat best was / ende zij en wilden ze niet verbannen: maer alle ding dat verachtzaem / ende dat verdwijnende was / dat verbanden zij.

Doch Samuel zeide tot Saul / omdat gij het woord des HEEREN verworpen hebt / zoo heeft de HEERE u verworpen / dat gij geen Koning over Israël zult zijn.

staat. (17.30 u) Slaat met de hand op de leuning van de babybox. Gaat zitten.

Klikt met de tong. Raapt het gummi vogeltje op, drukt het in: ‘Pwet pwet’.

Kijkt achterom, zuigt op zijn wijsvinger, drukt op het vogeltje. ‘Pwet pwet pwet’. Zuigt eraan: ‘Pwet’. Kijkt me aan, zegt wat, zuigt aan het vogeltje, slikt. Staat op. Zuigt op zijn wijsvinger, laat het vogeltje buiten de box vallen. Gaat op zijn buik liggen, slaat met zijn handen tegen de vloer, zegt: ‘Buihui’. Staat weer recht, klikt met de tong, slaat met de hand op de leuning, zuigt aan zijn vinger, kijkt naar boven, blaast door zijn mond. Gaat met de rug tegen de leuning staan, steunt ertegen, buigt voorover en gaat op handen en voeten en zijn hoofd staan, kijkt tussen zijn benen door, zegt: ‘Toegoetoegoetoem’. Gaat zitten.

‘Arajahaaika’ enz.. Kijkt met open mond naar boven, de handen tussen zijn benen. Draait zich om, knielt, neemt het poesje van fluweel, kijkt naar mij,

[p. 35]

laat het poesje weer los, krabt in zijn nek. Kijkt naar mij, steekt zijn handen in de lucht, neemt het poesje: ‘Hieaai’, drukt het tegen zich aan (17.36 u), duwt met een vinger tegen een glazen oog

tot de presidentsverkiezingen een oorlog moeten zijn die vergaand was geautomatiseerd. Met nieuwe wapens die met behulp van computers naar hun doelen werden geleid. Het had een totale oorlog moeten zijn, waarbij alles - mens, dier en woningen - werd gebombardeerd terwijl het nieuws erover werd achtergehouden en de mythe in stand werd gehouden dat het terugtrekken van de grondtroepen ook een de-escalatie van de oorlog betekende. Meer dan vier miljoen Indochinese burgers, die nog gezond en wel in leven waren toen Nixon zijn ambt aanvaardde, zijn nu dood, gewond of tot vluchteling gemaakt.

Nog eens 350.000 Aziatische en Amerikaanse soldaten zijn gedood en 500.000 anderen gewond tijdens zijn ambtsperiode. Terwijl er nog meer tonnen bommen en nog meer vlieguren voor 1972 op de oorlogsbegroting uitgetrokken waren, had het Amerikaanse volk onkundig moeten blijven dat de oorlog

goeie klassieke neuker wordt, gretig, taai, inzet in de partij enneu een goeie controle op zijn apparatuur. Graaibeweging nu van de organisation manager - achterop bezet door de beheerscontroleur - de organisation manager kan er niet goed aan maarreu hij treft nu de heu de vrouw van de areamanager in haar vrijgekomen kut - zij zit geknield de verkoopscoordinator af te zuigen ennui die bedient de aars van het meisje van de arbeidsanalyst met zijn tong maar die heeft daar blijkbaar niet genoeg aan en ze dringt nu naar achter tot ze zijn lul uit de areamanagersvrouw haar mond kan bemachtigen en inderdaad daar gaat die lul zeer mooi - zeer mooi naar binnen - de vrouw van de areamanager heeft zeer cooperatief de zorg voor haar aars overgenomen heu er wordt gesteund - daar gaat een schot op volgen waarschijnlijk ja - nee - nee - ze hebben weer een regelmatig neukritme aangenomen. Dames en heren het gaat hier wel rustig aan toe maar u moet weten, in het midden van de eerste helft hebben we hier een ver-schrik-ke-lijk groepsorgasme gehad - er is oorverdovend gegild - de fotografen en de bandopnemers waren uitgelaten - trouwens ik zie dat de meeste acteurs van die episode nog aan de bar zitten te bekomen - de directeur generaal en zijn vrouw, de areamanager, de directiesecretaresse, het meisje van de opleidingsconsulent (en die twee schijnen elkaar wél gevonden te hebben) enneu nog anderen ook. Daar is de organisation manager

[p. 36]

nu tot bij de areamanagersvrouw geraakt - heeft haar op haar hondjes - zodat ze zich verder ongestoord kan bezighouden met het meisje van de arbeidsanalyst - heeft het blijkbaar erg geapprecieerd want hem de toegang vergemakkelijkt en we hebben hier duidelijke en niet mis te verstane zuchten opgevangen van tussen de billen van - en dat waren geen zuchten van pijn als u het mij vraagt - maar voor de rest blijft de toestand dus dezelfde. Maar dat zou best gauw kunnen veranderen binnenkort want ik zie aan de bar dat de vrouw van de directeur generaal en die van de accountant executive samen bezig zijn elkaar en de management accountant op te geilen - dames en heren de mannen hier hebben schrikkelijk veel moeite als u begrijpt wat ik bedoel met de vrouw van de accountant executive die echt op en top beantwoordt aan wat ze ginder ‘een hete kut’ noemen, als zij geilt dan toont ze niet alleen dat ze geilt maar ze toont ook dat ze toont dat ze geilt. En daar verlaat de jonge systeemanalyst nu de bar - gaat zorgen dat de mond van het meisje van de arbeidsanalyst niet werkeloos blijft en blijkbaar hebben het meisje van de opleidingsconsulent en de directiesecretaresse daarop gewacht want ook zij betreden nu het strijdperk - het wordt een knappe, een heel knappe soixante neuf die ze ons daar ten beste geven voor de ogen van de systeemanalyst die eerst blijkbaar niet goed weet hoe de zaak aan te pakken, hoe dit tweekoppig katje zonder handschoenen aan te pakken maar zo heel veel keuze heeft ie ook niet - dacht ik en ja hij neemt de meest voor de hand liggende rol aan en speelt daar met elke hand postillon op de elkaar belikkende meiden. Daarmee is de temperatuur hier weer een aantal graden gestegen dames en heren, de fotografen gaan in de aanslag staan ennui de vrouw van de accountant executive en de management accountant en de vrouw van de directeur generaal zijn nu ook in het midden getreden - zonder elkaar maar enigszins los te laten nu ook in het midden getreden - zij gaan een koppeling aanleggen bij de beheerscontroleur die de organisation manager verlaat - enneu ja inderdaad daar zie ik de lending officer weer opkomen en de vrouw van de verkoopscoordinator en de opleidingsconsulent - daar gaat een kring - ja ze gaan een kring vormen - voor de luisteraars thuis herhaal ik gauw de situatie te beginnen met de vrouw van de areamanager - het meisje van de arbeidsanalyst - heu de systeemanalyst - de directiesecretaresse - het meisje van de arbeidsanalyst - hee een deelnemer die ik voorlopig niet kan identificeren omdat hij helemaal bedolven - nee het is de systeemanalyst ja de systeemanalyst - de nee dit kan niet - ik begin opnieuw want ondertussen zijn er wijzigingen ingetreden - de vrouw van de areamanager dus - de verkoopscoordinator - het meisje van de arbeidsanalyst - de systeemanalyst - de directiesecretaresse

[p. 37]

- het meisje van de opleidingsconsulent - de lending officer - de vrouw van de verkoopscoordinator - de opleidingsconsulent - de vrouw van de accountant executive - de management accountant - de vrouw van de directeur generaal - de beheerscontroleur - en dan de organisation manager die heu de kring weer sluit in de areamanagersvrouw - daar hebben we dus een perfect sluitende cercle vicieux dames en heren, er wordt enthoesiast geroepen en in de handen geklapt - onze protagonisten hebben het dan ook verdiend want ze doen echt hun uiterste best, geen lichaamsdeel, geen vinger en zelfs om zo te zeggen geen teen die onbetuigd wordt gelaten - ze willen kennelijk het onderste uit de kan als ik me zo mag uitdrukken en ja daar wordt het ritme merkbaar versneld - ja er wordt - en inderdaad daar heb je het - ja dames en heren ja de vrouw van de organisation manager is het daar komt het de apotheose de finale de firma komt klaar! gewoon on-be-schrij-fe-lijk een perfecte coordinatie de hele firma komt klaar heu we hebben hier een on-ver-ge-te-lijk hoogtepunt mogen beleven want op het allerlaatste ogenblik is de vrouw van de organisation manager nog in het midden van de cirkel gaan staan en heeft daar een onvergetelijke

men ook moge beweren, zij hebben het verdient, zij zullen moeten boeten, ze hebben onze mensen zoveel leet berokkent dat de hardste straf die men over hen kan uitspreken nog altijt te milt is. Wij zijn inderdaat een arm volk en het moet aan onze vlijt en onze intelligensie worden toegeschreven dat wij nog bestaan. Zorgen genoeg, nu, maar zo gaat het nu eenmaal. Wat wij nu moeten doorstaan, zal voorbijgaan; maar blijven zal de wijze waarop we deze moeilikheden te boven zullen komen. Daarom moet men de mensen aan het verstant brengen dat hun offers uitijndelik niet nodeloos zullen zijn, dat de zorgen van nu, als ze voorbij zijn tot de mooiste herinneringen zullen behoren. Wat is een overwinning waart die zonder moeite is behaalt. Het leven zelf is niets anders dan een ongenadige strijt. De natuur wort beheerst door de wet van de strijt. Steets weer zullen er parazitaire vormen optreden die de strijt versnellen en het seleksieproses tussen sterken en zwakken versterken. Het prinsipe van de strijt beheerst ook het menselike leven. Men moet alleen de wetten van de strijt kennen, om zich ernaar te kunnen richten. Daarom is het zo belangrijk dat men onze mensen leert luisteren naar hun lijders. Alleen hij die niet vatbaar is voor korrupsie bezit immers de bovenmenselijke wilskracht en het vertrauwen die nodig zijn om de zaak grondig te saneren. Alleen een ijzeren vuist kan een ijnde maken aan de overwoekering van de krachten van het gevoel en het instinkt door de krachten

[p. 38]

van een duivels intellekt en van een ijskaude, laatdunkende berekening. Ook dan kunnen er harde klappen vallen. Niemant immers is volledig onfijlbaar. En het gebeurt maar al te vaak dat de besten moeten boeten voor het uitschot. De werkelikhijt is nu eenmaal hart, het leven is vaak treurig en altijt tragies. Niet iedereen is ertegen opgewassen. Maar de ontelbare offers zullen niet nutteloos zijn, de beloning zal niet uitblijven. IJzer scherpt men met

Als uw pad steeds over rozen zou gaan. Als er in de straten geen auto's, vrachtwagens of trams zouden rijden. Als de risico's van brand, onweer, bliksem, guur weer en hagel slechts legenden zouden zijn. Als u absoluut zeker was van uw toekomst, van een onbezorgde derde leeftijd. Als u echt kon geloven dat onheil alleen maar voor de anderen bestaat. Als u niet scherpzinnig was en geen verant-woordelijkheidsgevoel bezat. Als... ja, als dat alles waar zou zijn... Maar het leven is wat het is. Niet te voorspellen. En soms hard.

U wordt wakker en u voelt zich geweldig. De zon schijnt, de lucht is blauw en er zijn een heleboel dingen die u van plan bent te doen. Maar voordat u goed en wel beginnen kunt, begint uw menstruatie. Een voortdurend probleem, dat een ware obsessie kan worden.

Hoofdpijn, tandpijn, griep, verkoudheid, zenuwpijnen, pijnlijke maandstonden... Meer dan de helft van alle mensen heeft wel eens last van aambeien. Legio mensen staan 's morgens ‘als een half mens’ op. Wie heeft er tegenwoordig tijd om op adem te komen? Gaat u maar na, de onzuivere lucht, de zorgen, de uitdroging door centrale verwarming... Voeg daarbij nog lawaai, het jachtige leven, vermoeidheid en overdaad. Men maakt al te gemakkelijk misbruik van de dingen waarvan men houdt. Maag- en darmstoornissen zijn nare spelbrekers in de vreugdevolle maanden. Vooral omdat ze zo vaak de kop opsteken. U verzorgt uw gelaat en handen. Goed zo. Maar verzorgt u ook de rest van uw lichaam?

Je eet, je drinkt. Natuurlijk blijven voedselresten en bacteriën achter. Dat veroorzaakt slechte adem. Anderen ontdekken dat altijd eerder dan jezelf. Maar je hoort er niemand over. Omdat we ons allemaal eigenlijk een beetje schamen voor dit pijnlijke probleem. Slechte adem stoot af, slechte adem is een ernstige hinderpaal voor het geluk.

Of wordt u van niets reeds dik? Vetkussentjes maken een vrouw niet bepaald verleidelijker. Te dik betekent te oud. Het wordt een zware rekening voor uw hart.