Poëziekrant. Jaargang 18

[p. 48]

poweetjes

Koninklijke bijverdienste

Sarah Ferguson, alias de hertogin van York en de min of meer voormalige echtgenote van de Britse prins Andrew, onderhandelt met twee Amerikaanse uitgeverijen over de publikatie van twee romans. Sarah vraagt voor haar pennevruchten wel het slordige bedrag van zowat 150 miljoen frank. In de Newyorkse uitgeverswereld wordt nogal gegniffeld over de ambitie van de roodharige hertogin en sommigen stellen meewarig dat Sarah al blij mag zijn als ze één tiende van haar vraagprijs in de wacht sleept. Maar komen deze meesmuilende praatjes niet van uitgevers die uit de onderhandelingsboot zijn gevallen?

Claus op de planken

Het vijftigste seizoen van Theater Zuidpool, voorheen RVT, staat dit jaar in het teken van Hugo Claus. Het toneelgezelschap wil aldus een hommage brengen aan de 65-jarige schrijver, die als de belangrijkste Nederlandstalige toneelauteur van onze tijd wordt beschouwd, hoewel zijn stukken - op enkele na - weinig in Vlaanderen werden opgevoerd. Naast De verzoeking, Blauw blauw, Thuis, De dans van de reiger en de herneming van Gebeden en wangebeden, staan nog enkele kleinere projecten rond het werk van Claus op het programma, waaronder een tentoonstelling van zijn grafiek. Inlichtingen over de programmatie: Theater Zuidpool, Lange Noordstraat 11, 2000 Antwerpen, tel. 03 | 232.81.04.

Allen Ginsberg archief

De Stanford University in Californië heeft de archieven van de 68-jarige dichter en beatnik Allen Ginsberg gekocht. Het archief bevat 300.000 stukken en de waarde ervan werd vijf jaar geleden al geschat op 1,2 miljoen dollar. Hoeveel de universiteit ervoor ophoestte, is niet bekend. In de jaren vijftig en zestig was Ginsberg de huisdichter van de ‘beat generation’. Hij verwierf in 1955 internationale faam met zijn gedicht ‘Howl’. In de jaren tachtig deemsterde de belangstelling voor de beat generation bijna volledig weg, maar sinds enkele jaren is het tij weer gekeerd.

Arthur Haulot bekroond

De voormalige journalist en commissaris-generaal voor Toerisme, Arthur Haulot (1913), ontving de zevenjaarlijkse prijs van de provincie Luik. Haulot, die sedert 1933 geregeld gedichten publiceert, is ook de stichter van de Poëziebiënnale in Luik. Hij kreeg de prijs voor zijn bijdrage tot de artistieke ontwikkeling en de verrijking van het patrimonium. Vorige laureaten waren, onder anderen, Georges Simenon en Paul Delvaux.

Marcel Janssens eredoctor

Professor Marcel Janssens, hoogleraar literatuur aan de KU Leuven, ontving op 16 september jl. uit handen van vice-president F.W. de Klerk van Zuid-Afrika het diploma van eredoctor aan de universiteit van Potchefstroom. Zuid-Afrika kende Janssens het eredoctoraat toe omwille van de door hem geleverde inspanningen ten voordele van het vak Afrikaans aan de KUL alsook voor zijn inzet bij de uitbouw van de culturele relaties tussen Vlaanderen en de departementen Afrikaans en Nederlands aan diverse Zuid-afrikaanse universiteiten.

Tekens voor Thomas

Tekens voor Thomas is de titel van een feestbundel die naar aanleiding van het emeritaat van prof. Piet Thomas bij uitgeverij Lannoo verscheen. Thomas is niet alleen hoogleraar, maar ook criticus, dichter en vertaler. Het origineel opgevatte huldeboek bevat korte, pittige bijdragen die de veelzijdige interesses van de hoogleraar weerspiegelen, waaronder opstellen over Piet Thomas zelf en essays over Guido Gezelle, Fray Luis de Léon, Benno Barnard en Anton van Wilderode, Hamlet, Geoffrey Hill, Patrick White, Gerrit Achterberg, John Donne en Stijn Streuvels.

Richard Burton, dichter

De Britse acteur Richard Burton was niet alleen een weergaloze Shakespearevertolker, nu en dan werd hij zelf ook door de poëtische muze bezocht. Hoe vaak is niet bekend, want tot nog toe heeft zijn weduwe Sally Burton nog maar één gedicht van hem teruggevonden, dat in een van zijn lievelingsboeken zat opgeborgen. Het gedicht dat door de critici wordt omschreven als een ‘somber en mistroostig zelfportret’, is getiteld ‘Portrait of a man drowning’ en dateert van 5 november 1965.

Eenzaamheid, ontgoocheling in het bestaan en wanhoop zijn de dominerende thema's. De ironie van het lot wil dat Burton de verzen schreef toen hij nog geen jaar getrouwd was met filmdiva Liz Taylor, zijn roem ongekende toppen scheerde en zijn Hamlet-vertolking op Broadway op nooit geziene ovaties was onthaald.

Sally Burton ontdekte het gedicht al in 1989, maar oordeelde dat de tiende verjaardag van Burtons overlijden een geschikte gelegenheid was om de tekst openbaar te maken. De prestigieuze Britse krant The Times oordeelde het gedicht overigens kwalitatief voldoende goed om het in haar kolommen af te drukken.

Jan Schepens overleden

Dichter, essayist, criticus en vertaler, Jan Schepens, is onlangs op 85-jarige leeftijd overleden. Schepens, die op 28 mei 1909 in Gent werd geboren, schreef talloze dichtbundels en werkte mee aan verscheidene literaire tijdschriften. Eén van zijn bekendste werken is het Letterkundig Prentenboek waarin hij als een soort Sancho Panza uithaalt tegen molenwiekende schrijvers in de Vlaamse literatuur.

Luc Verbeke blikt terug

Van Luc Verbeke, de onvermoeibare secretaris van het Comité voor Frans-Vlaanderen, verscheen onlangs de overzichtsbundel Terugblik. Het sober uitgegeven werk bevat een keuze uit zijn gedichten van vroeger en nu (1944-1994). De bundel is te verkrijgen bij de dichter door overschrijving van 400 frank op rekeningnummer 000-0865082-36 van M. Bossuyt, Platanendreef 46, 8790 Waregem.

Möring geen plagiaris

De schrijver Marcel Möring is vorig jaar ten onrechte van plagiaat beschuldigd. Dat schrijven Martin Ros, Hans van Straten en Bas Lubberhuizen in een gezamenlijke verklaring die in de najaarsaanbieding van uitgeverij Meulenhoff is ingesloten. De drie stelden vorig jaar dat Möring een scène uit zijn roman Het grote verlangen aan Fellini's film Roma zou hebben ontleend. Het drietal verklaart thans dat de overeenkomst volledig op toeval berust en verontschuldigt zich bij Möring en zijn uitgever Meulenhof, die trouwens eind vorig jaar tegen de drie een proces had aangespannen.

Nachtsalon met zeeman

De vijfendertigjarige dichter Michaël Zeeman, tevens chef van de kunstredactie van De Volkskrant, presenteert sinds begin september het VPRO-programma Nachtsalon, waarin hij met schrijvers praat over hun werk. Zeeman volgt Maarten 't Hart op die wegens

[p. 49]

gezondheidsklachten diende af te haken. Zeeman is tevens redacteur van het tijdschrift Optima. In 1991 debuteerde hij met de bundel Beeldenstorm. In het najaar verschijnt van hem de verhalenbundel De verduistering. Voor volgend jaar is een nieuwe dichtbun del, Verhoudingen aangekondigd.

Prijzen in Nederland

De Vlaamse schrijfster Patricia de Martelaere ontvangt de Jan Greshoff prijs voor haar essaybundel Een verlangen naar ontroostbaarheid. Aan de prijs is een bedrag van 5.000 gulden (92.500 frank) verbonden. Het boek bevat zeer leesbare essays over leven, kunst en dood, die vaak in de vorm van denkbeeldige gesprekken met Freud, Nietzsche en Wittgenstein zijn gegoten. De Martelaeres essaybundel werd inmiddels ook genomineerd voor de AKO-prijs.

Schilder-schrijver Breyten Breytenbach is bekroond met de vijfjaarlijkse Jacobus van Looy-prijs (5.000 gulden of 92.500 frank) voor dubbeltalenten.

Voor zijn vertalingen uit het Frans ontving Ernst van Altena de Vertaalprijs van het Nederlands Genootschap van Vertalers.

Judith Herzberg krijgt de Constantijn Huygensprijs voor haar hele letterkundige werk. Aan de prijs is een bedrag verbonden van 10.000 gulden (185.000 frank)

Voor zijn dichtbundel Atlantis krijgt de Amerikaans-Nederlandse dichter Lloyd Haft de Jan Campertprijs ter waarde van 5.000 gulden (92.500 frank).

De F. Bordewijkprijs, eveneens goed voor 5.000 gulden, gaat naar Louis Ferron voor zijn roman De Walsenkoning.

Voor zijn essaybundel Het gat in de wereld krijgt Benno Barnard de Busken-Huetprijs 1994 ter waarde van 15.000 gulden (275.000 frank). Volgens de juryleden Nelleke Noordervliet, Rudi van der Paardt en Stephan Sanders is Het gat in de wereld een intrigerende bundel, die moeilijk in één welomlijnd genre valt onder te brengen. De bundel is immers een mengeling van dagboeknotities, essayistiek en ‘faction’. Dat die genrevermenging niet tot een ‘soepachtig geheel’ leidt, is volgens de jury aan Barnards stijl te danken.

De Anna Blamanprijs ter waarde van 10.000 gulden (185.000 frank) gaat dit jaar naar de dichter Jan Eijkelboom, die bekroond wordt voor zijn gehele oeuvre. Eijkelboom debuteerde in 1979 als dichter met de bundel Wat blijft komt nooit terug.

Anton Grunberg krijgt voor zijn roman Blauwe maandagen de Anton Wachterprijs-1994. De onderscheiding gaat elke twee jaar naar een opmerkelijk romandebuut. Aan de prijs is een geldbedrag van 2.000 gulden (37.000 frank) en een bronzen beeldje van Anton Wachter verbonden.

Kader Abdolah krijgt voor zijn verhalenbundel De Adelaars het Gouden Ezelsoor 1993. De onderscheiding gaat jaarlijks naar een debuterende schrijver en bestaat uit een plastiek en een bedrag van 10.000 gulden (185.000 frank).

De Pipistrellus pipistrellus Poëzieprijs 1994 werd toegekend aan Jaap Sietse Zuierveld uit Groningen voor zijn gedicht ‘November’. De gelijknamige Prozaprijs ging naar Marianne Reijnders uit Oisterwijk voor haar verhaal ‘Een kamer in Brazilië’.

Het Crossing Border Festival, dat dit jaar van 9 tot 11 september in den Haag plaatshad, werd door de Europese Commissie bekroond met de halfjaarlijkse Caleidoscoop Award ter waarde van 30.000 ecu (65.000 gulden of 1,2 miljoen frank). Poetry International sleepte in de eerste jaarhelft de Award in de wacht.

De 66-jarige Engelse stripauteur Don Lawrence krijgt dit jaar de Nederlandse Stripschapprijs voor zijn volledig oeuvre. Lawrence begon zijn carrière met Olac de Gladiator en Halmar. In 1973 kreeg hij bekendheid door zijn science-fictionserie Trigië. Zijn echte doorbraak kwam met de serie Storm, naar een scenario van Martin Lodewijk.

Prijzen in Vlaanderen

De tweejaarlijkse literaire prijs van de stad Antwerpen ter waarde van 100.000 frank ging dit jaar naar journalistschrijver Gaston Durnez voor zijn geschiedenis van de krant De Standaard.

Luuk Gruwez ontving op 30 september jl. de Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse Provincies 1993.

Peter Ghyssaert ontving voor zijn bundel Cameo de tweejaarlijkse Poëzieprijs van De Vlaamse Gids ter waarde van 50.000 frank. De prijs stond dit jaar voor het eerst ook voor Nederlandse auteurs open.

Aya E. Rijlaarsdam-Kanne uit Wijk aan Zee in Nederland ontving voor haar gedicht ‘De Vlieger’ de Jeanne Vande Putteprijs voor Poëzie 1994 van de stad Blankenberge. Een eervolle vermelding ging naar Paul Brondeel uit Brugge en naar Marc Bungeneers uit Mersem.

De John Flandersprijs 1994 voor het beste Vlaamse Filmpje werd toegekend aan Clara Vanuytven uit Geel voor haar verhaal Het heksenjong. Aan de prijs is een bedrag van 50.000 frank verbonden.

Voordrachtkunstenaar en leraar Jos van der Veken uit Merksem en Daniëlla Mariën uit Antwerpen werden respectievelijk bekroond met een aanmoedigingsprijs en een eervolle vermelding in de poëziewedstrijd Karel Vertommen voor balladen. De Karel Vertommenprijs zelf werd niet toegekend.

Hertog van Arenberg

De Duitse historicus Heribert Müller en de Belg Jean-Marie Dusvosquel zijn de laureaten van de geschiedenisprijs ‘Hertog van Arenberg’. Müller ontvangt 150.000 frank voor zijn boek over de politiek van de kruistochten van Filips de Goede. Dusvosquel krijgt 50.000 frank voor Albums de Croy, een door het Gemeentekrediet gepubliceerde serie die een overzicht geeft van de geschiedenis van het hertogdom Aarschot onder Karel van Croy (1595-1612).

Afscheid Van Robert Rozjdestvensky

De vooraanstaande Sovjetdichter Robert Rozjdestvensky is op 62-jarige leeftijd in Moskou overleden. Rozjdestvensky publiceerde zijn eerste gedicht in 1941, toen hij negen was. Zijn eerste bundel Vlaggen van Lente verscheen vijftien jaar later. De dichter verwierf in de jaren zestig grote bekendheid.

Stipendia voor literaire vertalers

Het Europäische Ubersetzer-Kollegium Nordrhein Westfalen kent een aantal stipendia voor literaire vertalers toe. Belangstellenden dienen ten minste twee omvangrijke vertalingen te hebben gepubliceerd en moeten in opdracht van een uitgever bezig zijn met een vertaling in of uit een EG-taal. Het stipendium is gebonden aan een verblijf van enkele weken in het Übersetzer-Kollegium in Straelen. Aanvragen om voor een stipendium in aanmerking te komen, vergezeld van een lijst van publikaties, personalia, gegevens over het betreffende vertaalproject alsook inzake tijdstip en duur van het verblijf, kunnen vanaf heden worden ingediend bij: Europäisches Übersetzer-Kollegium, Postfach 1162, 4172 Straelen 1, Nordrhein Westfalen.

Het kind bij Claes

Dichter en classicus Patrick Lateur stelde voor het Ernest Claesgenootschap het jaarboek 1994 samen. Het boek is dit jaar gewijd aan het kind in het werk van Ernest Claes en kreeg de titel Kiki, Peter en Polly mee. Het boek kost 970 frank voor leden en 1.295 frank voor niet-leden. Inlichtingen: Ernest Claesgenootschap,
tel. 016 | 48.11.22.

Poezieprijs van 100.000 dollar

De Academy of American Poets maakte onlangs de instelling van de Tanning Prize bekend. Aan deze kersverse poëzieprijs is een bedrag verbonden van 100.000 dollar (170.000 gulden of zowat 3 miljoen frank). De prijs is daarmee

[p. 50]

meteen de grootste Amerikaanse prijs voor poëzie en hij zal jaarlijks aan een hedendaags Amerikaans dichter worden uitgereikt. Dorothea Tanning, de weduwe van de schilder Max Ernst, schonk de Academy daartoe een bedrag van twee miljoen dollar.

Stijn Streuvelsgenootschap

In Kortrijk werd op initiatief van Dina en Isa Lateur het Stijn Streuvelsgenootschap opgericht. Dina en Isa zijn twee dochters van Frank Lateur, die de alombekende pennaam Stijn Streuvels voerde. Stuwende kracht achter het genootschap is prof. Piet Thomas, hoogleraar Nederlandse en Europese literatuur aan de KULAK. De oprichting gebeurde naar aanleiding van de 25ste verjaardag van Streuvels' overlijden op 15 augustus 1969. Het genootschap wil de Streuvels-studie bevorderen, broodnodige heruitgaven van diens werk stimuleren en een thematisch jaarboek publiceren.

Frankfurt goes interactive

Tijdens de Frankfurter Buchmesse, die begin oktober plaatshad, werd de tentoonstellingsruimte voor elektronische media verdubbeld. In totaal werden daar ruim tweehonderd exposanten uit zestien landen ondergebracht. In het Duitse boekbedrijf gaat men er trouwens van uit dat de elektronische media tegen het einde van deze eeuw 18 tot 20 procent van de omzet zullen uitmaken.

Gastschrijvers

Sinds vorig jaar gaan Nederlandstalige auteurs als gastschrijver ook naar Berlijn, Londen en München. Voor de komende maanden zijn daarvoor respectievelijk Kristien Hemmerechts, Leo Pleysier en Leon de Winter uitgekozen. De Nederlandse auteurs Astrid Roemer en Robert Vernoov zijn dit najaar voor drie maanden als gastschrijver in de Verenigde Staten, respectievelijk aan de Universiteit van Iowa en de Universiteit van Michigan, terwijl Hella S. Haasse naar de Parijse Sorbonne trekt. De gastschrijversprogramma's zijn een initiatief van het Nederlands Literair Produktie- en Vertalingenfonds in samenwerking met het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap en de vakgroepen Neerlandistiek van de universiteiten.

Van Wilderode in acht talen

Het gedicht ‘Cortewalle’ van Anton van Wilderode werd in het Engels, het Spaans, het Frans, het Duits, het Italiaans, het Zweeds en het Pools vertaald. De vertalingen alsook het Nederlandstalig origineel werden gebundeld in een bibliofiele uitgave. Het project is een initiatief van dichteres Beatrijs van Craenenbroeck. Van Wilderode schreef het gedicht vijftigjaar geleden en evoceerde er het destijds nog vervallen 15 de-eeuwse waterslot in Beveren-Waas in. De bibliofiele uitgave kan worden besteld door storting van 200 frank op rekeningnummer 068-20000483-79 van vzw Gemeentelijke Culturele Centra, Stationsstraat 2, 9120 Beveren. Info: 03 | 750.16.79.

Tucholsky-prijs

De vervolgde Bengalese auteur Taslima Nasrin, die sinds 10 augustus in Zweden verblijft, heeft de Kurt Tucholsky-prijs ontvangen. De prijs ter waarde van zowat 40.000 gulden of 750.000 frank, wordt sinds 1985 uitgeloofd door de Zweedse PEN-club ‘ter bevordering van de emigrantenliteratuur’.

Nuis in de politiek

De 61-jarige schrijver, dichter, essayist en criticus Aad Nuis is in het ‘paarse’ kabinet-Kok staatssecretaris voor Cultuur en Onderwijs. Nuis is lid van D'66 en zat met Van Mierlo al vier jaar (1982-86) in de Eerste Kamer. Over Nuis' benoeming laat het politieke wereldje zich vrij omzichtig uit, maar meer heibel wordt veroorzaakt door het feit dat ‘Cultuur’ niet langer onder een minister maar onder een staatssecretaris valt. Tegen die culturele ‘degradatie’ werd onder meer protest aangetekend door kopstukken als Kees van Twist (hoofd Cultuur Avro), Henk van Os (directeur Rijksmuseum Amsterdam), Cox Habbema (directeur Amsterdamse Stadsschouwburg). Hans van Beers (directeur VPRO) en de schrijfsters Hella S. Haasse en Annie M.G. Schmidt.

Wandelen met van Wilderode

Op voorstel van het Anton van Wilderodegenootschap stippelde het gemeentebestuur van Beersel een Anton Van Wilderodepad uit. Dit wandelpad bestaat uit twee lussen, elk van ongeveer acht kilometer, en verbindt de reeds bestaande schrijverspaden. Op tien rustplekken langs het pad zijn ‘signalen’ aangebracht met gedichten van Van Wilderode. De folder met routebeschrijving van het wandelpad kost 40 frank en kan worden aangevraagd bij het Anton van Wilderodegenootschap, Ingedaellaan 58, 1652 Alsemberg.

New York boekenstad

New York blijft de Amerikaanse boekenstad nummer één. Dat is de conclusie van een onderzoek dat de deelraad van Manhattan Boroughs liet uitvoeren. Het onderzoek wees uit dat 9,65 procent van alle Amerikaanse uitgeverijen in New York is gevestigd en dat 46,7 procent van alle Amerikaanse boeken er wordt uitgegeven. Toch kan uit het onderzoek ook worden afgeleid dat het boekvriendelijke imago van New York een knauw heeft gekregen. In 1978 werkte immers nog 29 procent van alle Amerikaanse uitgeverijmedewerkers in de stad. Thans is dat nog maar 18,42 procent. De terugloop is voor een groot deel te wijten aan de hoge kosten die het wonen in New York met zich meebrengt, én aan de onveiligheid in deze grootstad.

Filosofieprijs voor Gilles Deleuze

Gilles Deleuze werd bekroond met de Grand Prix de Philosophie van de Académie Française voor zijn hele oeuvre. De 69-jarige Deleuze is een van de invloedrijkste filosofen van zijn generatie. Zijn werk wordt uitgegeven door de Editions du Minuit.

Te koop: kettingbibliotheek

De kettingbibliotheek van de All Saints Church in het Britse Hereford staat te koop. De oude bibliotheek is een van de laatste kerkbibliotheken waar de boeken nog op middeleeuwse wijze aan een horizontale staaf zijn vastgeketend om diefstal te voorkomen. De bibliotheek bevat 267 banden met religieuze en historische teksten. De bibliotheek staat te koop omdat het kerkbestuur van Hereford dringend geld nodig heeft om verbouwingen aan het kerkgebouw te kunnen financieren. In Nederland, met name in de Librije te Zutphen, is een vergelijkbare bibliotheek bewaard gebleven die dateert van het einde van de zestiende eeuw.

Andromeda

Schrijver, uitgever en boekpromotor Willem Ian van de Wetering begint dit najaar met een nieuwe uitgeverij, die naar de naam Andromeda luistert. De uitgeverij zal jaarlijks niet meer dan zes, hoogstens zeven, boeken uitbrengen en zal zich toeleggen op werken over psychologische en filosofische zelfontwikkeling. Om zijn boeken te promoten zal Van de Wetering in verschillende Nederlandse provinciesteden boekhandelslunches organiseren waarop ook de regionale pers wordt uitgenodigd.

Claus op school

In het kader van dynamo, een initiatief van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs, wordt vanaf het schooljaar 1993-1994 aan alle scholen het Clausproject ‘Ik was zeventien jaar oud en een auteur’ aangeboden. Het betreft een programma dat twee lesuren in beslag neemt en op school gebracht wordt door de actrice Suzanne Saerens. Met behulp van een interactieve video brengt zij tijdens het eerste lesuur en in een regie van Jacky Tummers een collage van een veertigtal Clausteksten (proza-poëzie-

[p. 51]

toneel) die de intrede van de adolescent Claus in de wereld van de volwassenen illustreren. In een tweede lesuur wordt hetzij de dialoog aangegaan over de behandelde problematiek, hetzij op video en met commentaar het centrale thema in de schilderijen van Claus teruggezocht, hetzij een spelsessie opgebouwd onder het motto ‘Claus speels spelen’. Een handleiding voor de leerkracht, ontworpen door Prof. F. Decreus (D.L.O., Universiteit Gent), maakt het mogelijk dat de leerkracht enkele supplementaire lessen aan dit onderwerp kan besteden. Aangezien het thema van de volwassenwording van de jonge man en zijn roeping als kunstenaar geen specifieke voorkennis vereist, is dit project bruikbaar voor een zeer divers leerlingenpubliek tussen 16 en 18 jaar. De verdeling gebeurt door Kaleidoscoop, Berggat 2, 9890 Semmersake, tel. [phone]