Haarspit
NEDERLANDSE LITERATUUR
Het is zeer de vraag of zoiets bestaat volgens buitenlanders. Ze vinden onze letteren erg saai, ze vinden ons saai!
Leraars trachten aan deze veroordeling te ontsnappen. Ze verwijten leerlingen dat ze te weinig lezen! Waarom leerlingen geloven die onze literatuur doet geeuwen. Ander verweer: ze vinden Dostojewski en andere turven ook saai. Na meer dan 25 jaar ervaring, weet de eerlijke leraar wel beter. Die leerling die ‘niet graag leest’ blijkt wel erg snel te reageren op taalspel, is wel degelijk in staat tot een flink debat, wil wel dat nieuwe diepten worden opengelegd; maar zijn geestdrift geldt het woord van de ervaren leraar die ‘uitlegt’, niet de tekst zelf.
Onze schrijvers zakken na een eerste boekje in de praatstoel. Over alles en nog wat zijn ze aan het woord. Hun ijdelheid kent niet de grens van het goed willen schrijven.
Ze houden zondagsschool. De reden is duidelijk: we zijn niet uit op letteren maar op tetteren.
Literatuur is een barjongen voor het borreluur. Onbedorven geesten op zoek naar avontuur mijden de valse drukte en overdrijvingen van het literaire café.
Ze ontsnappen aan onbelezen jury's, de poederdozen: het gaat goed met onze letterkunde, we hebben weer een genie bekroond, koop het geprezen boek want het aalmoes bedekt al uw zonden.
Als er dan om een grote produktie drijvend te houden al eens een boek van Claus, met begeleiding van journalist Pivot, in Parijs ons verdriet bekendmaakt, dan is het hek van de dam. Wie dan nog beweert dat hij in slaap is gevallen vanaf het tweede deel van dit meesterwerk, zondigt tegen de etiquette van het literair establishment. Wie weigert de politieke band tussen een Vlaams auteur en Gunther Grass als literaire norm te aanvaarden en liever te rade gaat bij diegenen die graag en veel lezen, moet wel een dom-heer zijn. Ik walg van al dat sociale en politieke breiwerk, ik moet niet weten wie niet, wie wel in de club mag, de echte lezer wil ongestoord lezen, de ene passie in, de andere uit.
Ook ik wil alles weten van de auteur, maar niet de lijst van zijn prijzen en andere onkosten van de uitgeverijen, alles wat hij geschreven heeft, eens één tekst me raakte.
De graaggelezen Japanse Priester-dichter Saigyo (1118-1190) schreef deze tanka van dertig syllaben tegen de druk van het heersende en beheerste boedhisme:
hoe diepdroef die schoonheid is:
vliegt de snip in herfstschemer weg.
Auteursrechtelijk beschermd