Passionate. Jaargang 10

[nummer 1]

[p. 4]

In den beginne
Richard Dekker

Sorry I don't give a fuck. Dat vat het eigenlijk wel goed samen. Ook overdag, maar vooral wanneer ik 's nachts na late redactievergaderingen of uitgelopen literaire soirees naar huis wandel, word ik om de paar honderd meter aangesproken door een bedelaar, hoe dieper in de nacht hoe schurftiger de verschijning. Twee euro voor een slaapplaats in de Sleep-Inn, wat stelt het eigenlijk voor? Nog maar een paar jaar geleden stak ik speciaal voor deze situaties een paar losse guldens in mijn jaszak. Maar nu: Heb ik iets met jou? Waarom zou ik jou geld moeten geven? Zijn wij familie van elkaar, ben je een vriend van me? Staan we hier in een winkel? Fuck alsjeblieft een eind off. En terwijl ik verder loop, mijn handen in mijn zakken tegen de kou, bedenk ik hoe die sloeber vannacht dankzij mij op straat zal slapen. Het valt me op dat het me steeds minder doet. Tegen de tijd dat de volgende zwerver op mijn pad zijn voorspelbare smeekbede afsteekt ben ik mijn schuldgevoel alweer kwijt. Val me niet lastig met je zelf in elkaar geknutselde ellende.

Een paar maanden geleden zat ik op het Kaapverdische eiland São Nicolau. Het stikte er van de vliegen. Als hier in Nederland een vlieg op je oor gaat zitten, sla je hem weg. Maar met twintig vliegen op je huid ben je de kriebels gauw kwijt hoor.

Als je getuige bent van een misdrijf en je grijpt niet in terwijl je daar wel toe in staat zou zijn, dan ben je volgens de wet medeplichtig. Zo zag ik dat vroeger wanneer kranten en televisie berichtten van misstanden in Afrika of op de Balkan. Het maakte het Westen automatisch deelgenoot. Het verplichtte ons partij te kiezen en daarop actie te ondernemen. Van die naïviteit ben ik inmiddels wel genezen. Betrokkenheid is zo rekbaar als je eigen geweten. De wereld blijft maar krimpen van de globalisering, de hele aarde valt inmiddels binnen onze invloedssfeer, onze circle of influence, om het eens in managementjargon te zeggen. Van iedere brandhaard op aarde wordt nog diezelfde dag een item gemonteerd voor ons achtuurjournaal. Hoe lang blijft een moordaanslag op vijf joden, christenen, Hindoes of een vergeldingsactie op evenzoveel moslims nog wereldnieuws? Hoeveel couleur locale de journalist er ook aan toevoegt, doden op een bruiloftsfeest, kinderhersens die in de haren van de moeder verstrikt raken, het persoonlijke leed doet me niets meer. Alleen de context van die religieuze conflicten interesseert me nog. Zeker nu voor mij vaststaat dat alleen God de Vader Zelve er een einde aan kan maken door met veel bombarie, bliksemschichten en hoorngeschal uit de hemel neder te dalen om beide partijen van verblinde gelovigen te verzekeren dat Hij echt niet bestaat en nooit bestaan heeft ook. Tot die tijd heb ik besloten te wennen aan de gedachte van een wereldwijde intifadah. Zolang mijn familie en mijn vrienden veilig zijn vind ik het wel best.

Wat is er met mij gebeurd? Hoort dit bij het ouder worden? Ik weet nog goed hoe die voorlichter van het Wereld Natuur Fonds in onze laatste klas van de basisschool vrijwilligers ronselde met een tranen-

[p. 5]

trekkend verhaal over zieke zeehondjes. Sommige meisjes begonnen gewoon te snotteren, ik zweer het je. Ook ik nam een collectebusje mee naar huis om de wijk af te gaan. Waarom eigenlijk? Als er ergens zeehondenvlees op het menu zou staan, had ik het graag een keer besteld. En wat deed ik zes jaar later in vredesnaam bij Amnesty International? Was ik toen echt begaan met het lot van anderen of wilde ik alleen in het gevlei komen van vriendinnen? Ik kan er niet meer bij. Nu heb ik er in ieder geval geen cent en geen minuut van mijn tijd voor over. Laat ik op 22 januari maar op een partij stemmen die wel om de losers van deze wereld geeft. Dan kunnen zij zich inspannen en kan ik verder mijn eigen gang gaan. Dat stelt me dan weer voor een dilemma, want voor de sloebers binnen onze landsgrenzen moet ik bij de linkse partijen zijn, maar voor interventie in internationale conflicten kan ik beter bij de meer trigger-happy rechtervleugel terecht. Alsof het er iets toe doet.

Overal om me heen hoor ik een vergelijkbare medelijdenmoeheid. Behalve wanneer ik mij in literaire kring begeef. Daar is men nog onverminderd met het lot van de verdrukten begaan. Had ik nog maar wat van dat engagement van Tom Lanoye en Karel Glastra van Loon. Wanneer ik hen in Humo of VN hoor ageren tegen onrecht herinner ik mij nog goed hoe behaaglijk het was om het morele gelijk aan mijn zijde te hebben. Nu lijkt mijn levensvisie te zijn teruggebracht tot dat ene gebod: wees de ander niet tot last opdat hij jou ook niet lastig valt.

Waar komen mijn cynisme en egoïsme toch vandaan? Is het een modeverschijnsel, vergelijkbaar met het doemdenken van begin jaren tachtig; ben ik maar een simpele trendvolger? En wat vind je van die modegril terug in deze Passionate? Aan liefde zal u zich niet warmen, die loopt hier stuk op de onmacht bij de hoofdfiguren. Marketingtechnisch misschien niet zo snugger, maar het is weer niet anders. Hier staat iedereen alleen. Bij Thijs Kramer, een voorpublicatie uit zijn in maart te verschijnen romandebuut, is de hang naar intimiteit een administratieve handeling geworden. In weer een ander verhaal, het prachtige ‘Vredesverslag’ van Engelbert van Utrecht speelt de hoofdrolspeler liever de hoer dan zich te binden. Het is koud in deze Passionate. De kaalst mogelijke beschrijving van een relatie komt van Marc Robbemond in zijn gedicht ‘Hotel’: ‘We blijven vijf jaar samen.’ Zakelijk, willekeurig. Koud is het ook in het kerstverhaal van Sanneke van Hassel, de enige passie is de compassie waarmee het geschreven lijkt. Gelukkig klinkt er ook nog Raïmuziek, met haar idealisme en engagement. Maar de mediterrane mistral die met het artikel van Khalid Boudou binnenwaait, verandert bij Said el Haji's memoires van een Raïvedette al snel in een koude woestijnnacht. Met winterwanten aan lezen deze Passionate. Binnen wintert het genadeloos.