Passionate. Jaargang 7

[p. 4]

[nummer 5]

In den beginne

Hoe krijg je een Rotterdamse Schouwburg tot de nok toe vol met voornamelijk, eh, hoe zal ik het zeggen, jongeren?

Jongeren hebben een bloedhekel aan het woord ‘jongeren’.

Laatst was ik met een collega jonge schrijver op audiëntie bij twee dames van Rotterdam 2001 Culturele Hoofdstad Van Europa, de een ging over podiumkunsten en de ander over jongerenprojecten. De mevrouwen waren niet bepaald vertrouwd met het plan dat wij ruim op tijd hadden ingediend (incluis complete synopsis, voorbeeldscènes, begroting, c.v.'s, namen van spelers, vormgevers, rekwisietendame et cetera). Hun eerste vraag was: ‘Kunnen jullie iets over jullie toneelstuk vertellen?’

Scusi? ‘Dat staat in die paperassen die voor jullie liggen, die hebben wij namelijk niet voor niets geschreven,’ zei ik op mijn bekende botte In-den-beginne toon. De meisjes keken voor de vorm vlug in de papieren, zij het enigszins verward, direct daaropvolgend staarden ze elkaar aan. Ik heb nog nooit zulke onbegrijpelijke gezichten gezien, of misschien wel? Jawel, zeker wel! Bij een meisje dat de kaartjes scheurt bij Lantaren/Venster, verdomd dat is d'r. Er viel een stilte.

Na de stilte hield een van de dametjes een praatje (de ander zat onafgebroken ‘ja’ te knikken) over een project voor jongeren dat gedurende het gehele jaar thematische programma's aanbiedt vanuit verschillende culturele disciplines. ‘Staalkaarten heet het,’ zei ze zo trots als een pauw, de ander kreeg een grote glimlach op haar gezicht. Vergiste ik mij of hoorde ik ook iemand van enthousiasme met haar voetjes op de grond popelen?

‘Iedere maand krijgt een eigen thema, dat zijn twaalf verschillende thema's.’

‘Joh?’

‘Wat zei je?’

‘Niets, ga door.’

‘Om enkele voorbeelden te noemen: Party, Rouw, Liefde & Seks.’

‘Hou op,’ dacht ik bij mezelf. ‘Hou alsjeblieft op, alsjeblieft, hou op,’ bad ik.

‘Kunnen jullie daar niet iets mee? Ik zeg niet dat we dat hele plan van jullie van tafel moeten schuiven-’

‘Van tafel schuiven? Door de plee trekken bedoel je,’ hoorde ik de ander denken.

[p. 5]

Party, kom op zeg. Wat zijn dit voor tevreden idioten? Doe eens gangbaar. Rouw? Waar zien jullie ons voor aan? Zwakzinnige tieners? Platgespoten weke schapen? Liefde & Seks? Dat bekt toch niet. Totaal van de kaart verlieten wij het pand van Rotterdam 2001 Culturele Hoofdstad Van Europa.

Alles is zo opgelegd, zo institutioneel, zo geforceerd, zo vijfjarenplanachtig. Eén iemand verzint iets, of een hele horde van die zonderlingen, vervolgens roept een of ander opperhoofd: ‘Briljant! Geniaaaaal! Olé olé olé. Waar is de champagne?’ En hatsiekadee, er is weer een plan gelanceerd. Er zijn mensen die ervoor studeren om ons bezig te houden, om dingen te verzinnen die ons boeien. Mijn god zijn wij dan tegenwoordig niet meer in staat om zelf dingen te bedenken? Heeft Hella S. Haasse dan gelijk: ‘De jeugd van tegenwoordig?’

Het is het opgelegde versus het zelfverzonnen. Wij willen namelijk niets anders dan zelf iets verzinnen, wij verdommen het gewoon om dingen te gaan doen die een ander zo nodig heeft moeten verzinnen. Mocht dit ietwat puberaal in de gehoorapparaatjes klinken? Goed, mooi!

Bezigheidstherapie oefenen de heren - maar vooral de dames - Culturele Plannetjesmakers maar lekker op elkaar uit. ‘Jij nog koffie? Ja, lekker. Met of zonder suiker? Met alsjeblieft. Melk erin? Eh, ja, vandaag wel. Koekje erbij? Et cetera.

Daarom zit ik bij Stichting Passionate, weliswaar opgericht door de Rotterdamse letterentycoon Giel van Strien, een ouwe lul met een naar het perfide neigende Peter Pancomplex, maar vandaag de dag heeft hij niet zo bar veel in te brengen. Het zijn de doelstellingen Giel. Hoe krijg je literatuur aan de man? Aan de jonge mannen en uiteraard ook de mooie wulpse vrouwen met pak 'm beet twintig lentes? Hoeveel mensen breken hier met de handen in het haar hun hoofd over? Dag in dag uit! Een trieste zaak, als je het mij vraagt. Mijn motto is: mensen die (natuurlijk) kaal zijn moeten niet met hun handen in hun haar bezig zijn.

Op 29 en 30 september organiseert Passionate weer het interdisciplinaire festival Geen Daden Maar Woorden (wie kent het niet?), ditmaal echter in de Rotterdamse Schouwburg. Voor de trouwe bezoekers: voorgaande jaren geschiedde het in het Bibliotheek Theater.

Dit festival wordt georganiseerd door vrijwillige mensen van omtrent de twintig bouwjaren. Ik wil geen hulde voor deze vrijwilligers, het is uiteraard een heel pokkenwerk zoiets te organiseren, maar wel een leuk pokkenwerk. Het gaat mij meer om het feit dat het niet zo geforceerd is. Het festival is nu eens niet uit de grond gestampt rond de vraag ‘Wat vinden de jongeren leuk?’ maar ‘Wat is nou leuk?’

Op het menu staan onder meer Joost Zwagerman, Remco Campert en Abdelkader Benali. Nu kunnen deze mannen overal op een podium staan, dat kunnen zelfs mensen van Rotterdam 2001 verzinnen, gok ik, maar wat dit festival zo bijzonder maakt is de afwisseling met de merkwaardige Geen Daden Maar Woorden producties. Stadsrumoer, Van den Vos Reynaerde, Operation Rewrite, Zapruder Meets Ghandi at the Oval Office en Sta Op en Wankel.

Van den Vos Reynaerde? What the fok? Bij het horen van deze titel krijg ik last van acute verveling, mijn mond valt open, mijn ogen dicht, mijn armen gaan hangen en ik hunker naar een afstandsbediening, maakt niet uit welke, teevee, radio, videorecorder, om het even.

Bovenstaand syndroom heb ik opgelopen in de les bij mijn docenten Nederlands, die hebben mij de Van den Vos Reynaerde willen opleggen (lees: ermee doodgegooid). Dat het ook anders kan, kun je gaan zien op GDMW. De Jonge Goden die de naam Duvel Duvel dragen zullen deze tekst namelijk rappen, al dan niet om zeep! Het eeuwenoude voor en door jongeren is vanaf nu ook: verzonnen door jongeren.

En zo moet het! Laat je in godsnaam niet de wet voorschrijven, schrijf zelf. Neem geen genoegen met het inkleuren van de sjablonen, zoals die zijn opgelegd door de JongerenKultuurkamer. De tijd van de kleurplaatwedstrijden op fancy-fairs ben je onderhand toch wel ontgroeid? Sta op je strepen! Dit is ons festival, dit is mijn blad.

Ernest van der Kwast