|
| |
| |
| |
De vele beperkingen van Stef Kamil Carlens
De instrumenten van de drie muzikanten staan achter elkaar en diagonaal op het podium, als een trein die elk moment kan vertrekken. Ervoor dansen een man en een vrouw op stevige electropop. Het zijn twee leden van Les Ballets C. de la B., een Belgisch dansgezelschap. Als het openingsnummer is afgelopen heerst er moderne verwarring onder het publiek in de Rotterdamse Schouwburg. De meeste bezoekers van de voorstelling Plage tattoo zijn afgekomen op de drie muzikanten, leden van de Antwerpse popband Zita Swoon. Maar is dit een popconcert, waarbij het de regel is na elk nummer te applaudisseren? Een paar handen gaan voorzichtig op elkaar. De dansers dansen door. De muzikanten staren voor zich uit, het publiek negerend. Het applaus sterft een zachte dood. De rest van de voorstelling zal niet meer worden onderbroken door handgeklap.
| |
Monnikenpij en avondjurk
Zijn lange blonde haren vallen over een zwart gewaad dat het midden houdt tussen een monnikenpij en een elegante avondjurk. Zittend aan een van de lange tafels in de artiestenfoyer van de Rotterdamse Schouwburg vertelt Antwerpenaar Stef Kamil Carlens (29) dat hij zijn kleding zelf ontwerpt en in elkaar zet. En dat hij voor zijn band Zita Swoon de muziek componeert en teksten schrijft. Dat hij ook zijn inbreng had in het decor en de choreografie van het dans/muziek/theaterstuk waarin hij de dag ervoor zong, musiceerde, acteerde en danste. Dat hij schildert en tekent en het artwork doet voor cd's. Een dame van het Scapino Ballet onderbreekt het gesprek. Of Carlens interesse heeft om binnenkort een productie te doen met het Rotterdamse gezelschap? De exbassist van dEUS kijkt bedenkelijk. Hij gaat optreden met zijn andere band, Kiss My Jazz. Ze bellen nog. Filmmuziek schreef Carlens trouwens ook.
| |
dEUS
Begin jaren negentig was Carlens een van de oprichters van dEUS, de Belgische band die grote faam verwierf in de Europese alternatieve popscene. Toen zijn andere band Zita Swoon, voorheen
Cornelis Krul
| |
| |
Fotografie: Kick Smeets
| |
| |
| |
| |
Moondog jr., ook succesvol bleek stapte Carlens uit dEUS. In het theatrale Zita Swoon kon hij zijn vele expressievormen nog meer uitleven. De laatste cd van Zita Swoon, I paint pictures on a wedding dress, werd opgenomen in Amerika en is een eigenzinnig hoogtepunt in de Belgische popmuziek.
| |
Kortharig
Ooit was Carlens een verlegen kortharige scholier in een Antwerpse buitenwijk. Tot hij op een dag besloot nooit meer onopvallend door het leven te gaan. ‘Ik liet mijn haar groeien en richtte een band op. Ik wilde gezien en gehoord worden, beroemd zijn. Daarom ging ik ook in het Engels zingen. Het Nederlandse taalgebied is te beperkt. De Franse taal was nooit een optie, die beheers ik te slecht. Met Jacques Brel kwam ik pas in aanraking via Engelstalige artiesten, zoals David Bowie die “The Port of Amsterdam” zingt.’
| |
She walks my room in
Het Engels van Carlens is niet perfect. ‘She walks my room in,’ zingt hij ergens. Toch geeft zijn Vlaamse accent - en soms zinsopbouw - de Engelse teksten precies de vervreemdende sfeer die ook kenmerkend is voor zijn muziek: een experimentele combinatie van Amerikaanse rock, universele synthipop en Europese melancholie. Carlens: ‘Als ik een liedje schrijf, heb ik meestal nog geen tekst. In mijn thuisstudio maak ik een melodie en begeleid die in eerste instantie met keelklanken. Later verzin ik er teksten bij. Soms gebruik ik de cutup methode. Zinnen uit een krant knippen, die door elkaar gooien en dan achter elkaar plakken. Sommige zinnen zitten al heel lang in mijn hoofd en vallen opeens op hun plaats bij een stuk muziek. De titel van Zita Swoons laatste cd, I paint pictures on a wedding dress, heb ik uit een boekje met kinderuitspraken dat vroeger bij mijn ouders in de boekenkast stond. Uit die zin zijn veel van de teksten op de cd gegroeid. Elk liedje is een verhaal over het huwelijksleven, een schildering op de trouwjurk die na het huwelijksfeest in de kast wordt gehangen.’
| |
En als het moet: geproefd
Veel lezen doet Carlens niet. In bed een paar pagina's uit een stripboek als slaapmiddel. En hij is al een tijdje bezig met het laatste boek van Salman Rushdie, De grond onder haar voeten. Het verhaal over een populaire Mexicaanse zangeres spreekt hem aan, want het handelt over beroemdheid. Carlens: ‘Als ik niet succesvol zou zijn met mijn muziek, ging ik wat anders doen. Het liefs iets kunstzinnigs natuurlijk. Maar als ook mijn tekeningen of kledingontwerpen niet zouden aanslaan bij een groot publiek, veranderde ik van beroep. Ik ben niet gehecht aan één vorm van expressie. Bovenal wil ik gezien en gehoord worden. En als het moet: geproefd. Als ik daar succesvol in zou kunnen zijn, zou ik net zo goed kok willen worden.’
| |
Vele beperkingen
Hoewel hij het boek van Rushdie mooi vindt, zal het geen directe inspiratie vormen voor een tekst. Carlens werkt instinctief. Een opborrelend idee moet direct worden uitgevoerd. Muziek, beeld en dans lenen zich daar het beste voor. Carlens: ‘Ik ben niet de grootste zanger, muzikant, componist, danser of schilder. Toch merk ik steeds meer dat mijn vele beperkingen juist mijn kracht zijn. Wegens tijdgebrek laat ik mijn kleren tegenwoordig in elkaar naaien door een professionele dame. Zij is vele malen sneller en vaardiger dan ik, maar ik vind het resultaat minder. Ze maakt de kleding te veel af, waardoor een te mooie stof en te nette zomen de aandacht afleiden van het originele ontwerp.’
| |
Een stoet camions
Ook bij het bedenken van Plage tattoo stuitten Carlens en zijn medespelers op beperkingen. ‘Wij hadden een schitterend decor verzonnen, maar dat bleek in de praktijk onmogelijk te vervoeren. We zouden een stoet camions nodig hebben. Toen besloten we de instrumenten, die toch op het podium staan, als rekwisieten te gebruiken. Als achtergrond is er alleen licht, zodat op de wand een schimmenspel ontstaat. Wat blijkt: voor het decor krijgen we de meeste lof.’
| |
Do you like fish?
Behalve het publiek negeren de drie muzikanten in het begin van de voorstelling ook de dansers. De moderne verwarring wordt nog groter. De Japanse danseres benadert haar mannelijke evenknie op dezelfde wijze als een macho dat doet bij vrouwen. Woest dansend beeldt ze uit hoe ze hem gebruikt en vervolgens afdankt. Plotseling begint een van de muzikanten te dansen en de danser niet onverdienstelijk aan de snaren van een bas te plukken. Ondertussen steelt Carlens de show. Met taal. Hij komt achter zijn instrumenten vandaan en begint de danser/muzikant vragen te stellen in z'n charmante Belgo-Engels: ‘Are you gay? Are you a vegetarian? Do you like fish? Do you eat fish? Are you a fish?’ Kronkelend over de planken randt de danseres een gitaar aan. Dan trekt Carlens zijn lange gewaad uit en paradeert over de bühne in pumps en zwarte lingerie. Zijn imitatie van een vrouw is houterig. Is dit een parodie op de vrouw? Op een travestiet? Of is deze onbeholpen maar ontroerende floorshow een uiting van weer een van Carlens vele beperkingen: het feit dat hij geen vrouw is? Het opgespaarde applaus aan het eind van de voorstelling is overdonderend.
| |
| |
| |
| |
|
|
Auteursrechtelijk beschermd
