Passionate. Jaargang 6

[p. 3]

[nummer 6]

[p. 4]

In den beginne

Ernest van der Kwast

Nescio, Jan Wolkers, W.F. Hermans, Harry Mulisch, Gerard Reve, Herman Brusselmans, Ronald Giphart, Bret Easton Ellis, Albert Camus, J.D. Salinger. Is het genetisch bepaald dat mannen beter kunnen schrijven dan vrouwen? Of zijn het juist de slimme vrouwen die niet durven te schrijven, omdat ze bang zijn te verdwijnen in de opeenhoping van Connie Palmen, Naima El Bezaz, Nelleke Noordervliet, Manon Uphoff.

Schrijven is een van de dingen die maar weinig mensen kunnen. Je kunt het of je kunt het absoluut niet. Je kunt het nou eenmaal niet half. Je kunt het wel proberen half te doen door je voor te doen als schrijver. Maar je bent het dan niet. Je probeert het te zijn. Je wilt dan eigenlijk een schrijver worden. Dat is Het Grote Verschil tussen brandweerman, piloot of hoofdredacteur. Dat kun je worden. Daar kun je als jochie van twaalf van dromen. Maar je kunt nou eenmaal geen schrijver worden. Je wordt geen schrijver. Je blijkt het nou eenmaal te zijn, zo simpel is het.

Ik ken normale mensen, schrijvers en mislukte schrijvers.

Wie zijn dan nu de normale mensen? Een ieder die geen titanische poging onderneemt om fictie te gaan schrijven. Waren Stalin, Mao en Hitler dan normaal? Nee, deze heren vallen weer in een geheel andere categorie.

Nu even in het kort over de mislukte schrijvers, maar wie zijn dat dan? Een ieder die niet in boekhandel Donner ligt op de literatuurafdeling? Een ieder die niet genoemd wordt in de Top Honderd van Max Pam? Ik weet het niet. Ik weet alleen dat mislukte schrijvers veel porto voor standaard afwijzingsbrieven en veel verspilde leestijd kosten. Dat weet ik, omdat ik in de redactie van Passionate zit. Meneertje Pam of een Donner-bezoeker weet dat niet, want die worstelen zich niet iedere maand weer door tachtig bladzijden waardeloze kopij om daar twee velletjes uit te vissen. Passionate plaatst alleen nog niet eerder gepubliceerde verhalen, columns en gedichtjes. Dus sturen we massaal alles maar naar Passionate

[p. 5]

wat niemand ooit zal plaatsen en geen reet interesseert.

Ik had Jan Wolkers vanmiddag aan de lijn, hij klonk tamelijk moe (had hij weer een uurtje staan hameren?), maar hij was ook weer aan het schrijven. Een nieuw boek van Wolkers! Tijdens dat telefoongesprek kwam ik op een briljant idee: ik ga niet zijn beeldhouwwerk in elkaar slaan, maar Jan Wolkers zelf en dan jat ik vervolgens zijn manuscript en plaats ik het in Passionate. Een voorpublicatie. Zo heb ik ook een keer lol in het zijn van onbetaald hoofdredacteur.

Ik dwaal te ver af, even terug naar die tachtig bladzijden ongevraagde kopij. Iedereen die enige vorm van proza of poëzie op papier neerkrabbelt is in wezen literatuur aan het schrijven, maar dat maakt je nog geen schrijver.

Je bedenkt iets, je schrijft het op en leest het vervolgens. Je schrijft, maar tegelijkertijd ben je ook de eerste lezer. Je kunt tikfouten maken, kromme zinnen en verkeerde lidwoorden opschrijven en stukken overslaan. Je schrijft dan voor jezelf, jij bent het enige publiek. Op het moment dat anderen in aanraking komen met het geschrevene (d.m.v. voordracht, boek of zelden: literair tijdschrift) ben jij niet meer de enige lezer. Op dat moment moet het kloppen. Het moet af zijn. Valt de lezer in slaap of begint de lezer zwaar te huilen of te rouwen bij jouw grappen, dan ben je een mislukt schrijver. Dan is er maar één publiek dat je blijkbaar wel kunt boeien en dat ben je zelf. Jij bent de enige lezer en tegelijkertijd ook een mislukte schrijver. Zelfs Passionate wil jou niet: zegt dat je dan niets?

Ik stuur Jan Wolkers dit nummer op, dat heb ik hem plechtig beloofd. Bij het noteren van zijn adres verstond ik zijn postcode niet. Hij probeerde het duidelijk te maken door middel van namen te noemen. Voor de P zei hij ‘periodiek’ en voor de D wist hij niets. Dus zei ik als Nescioliefhebber ‘de D van Dora van Nescio’ (Dichtertje!). Hij moest lachen. Nescio was een schrijver en hij is een schrijver. En ik wist het.