Passionate. Jaargang 2

[p. 6/c]

In den beginne

Ik doe het zonder een daartoe bestemde opleiding te hebben genoten. Al heb ik wel goed gekeken hoe anderen het vroeger deden en weer anderen het nu doen. Maar ik heb mij er nooit gestructureerd mee beziggehouden. Voor het schrijven van goed proza hoef je niet jaren te studeren, maar moet je in staat zijn een tent op te zetten. Meer is niet nodig.

Vergist u zich echter niet in de ogenschijnlijke eenvoud van het opzetten van een tent. De eerste fout die men geneigd is te maken betreft de tentkeuze. Velen overschatten hun mogelijkheden en gaan zonder oefening een bungalowtent opzetten. Het gevolg is een tot bladzijde zes gevorderde roman die in de onderste bureaula verdwijnt. Beter is het om met een kruiptent te beginnen. Die bestaat slechts uit enkele elementaire onderdelen en kan in korte tijd in elkaar worden gezet. Het is zo'n tent waarmee je met je eerste vriendinnetje op vakantie gaat. Die tent heb je voor haar opgezet, of hoogstens voor z'n tweeën.

Dan heb je een grote groep mensen die zich er met een Jantje van Leiden van afmaken. Die menen dat na het plaatsen van twee tentstokken de klus geklaard is. De verhalen die zij schrijven houden vaak abrupt op of gaan als nachtkaarsen uit. Daarnaast rammelt de tekst aan alle kanten en de nonchalance waarmee woorden en interpuncties hun plaats hebben gekregen wekt bij de lezer grote ergernis op. Deze pogingen verdienen het predikaat ‘tent’ niet en worden dan ook meestal door de campingbeheerders van het terrein verwijderd. Het grootste probleem van deze groep is dat ze van het kamperen willen genieten, maar eigenlijk niet van het opzetten van tenten houden. Iedereen die wel eens gekampeerd heeft weet wie ik bedoel: de luidruchtige eigenaars van die vaaloranje tent op de hoek van het veld, dichtbij de toiletten. Model jaren '70, vastgezet met drie haringen en niet bestand tegen de eerste de beste regenbui. Gezeten op kratjes en lurkend aan pijpjes rept men over de andere bouwvallen op het veld, totdat een stevige bries een einde aan hun illusies maakt.

Het meest essentiële van het bouwen van tenten vindt plaats na de fase waarin het geraamte van de tent in elkaar is gezet. Tijdens deze fase wordt het tentdoek strak gespannen. En hierin schuilt de kunst van het kamperen: met een minimaal aantal haringen een tent bouwen die staat als een huis.

Het moment is aangebroken dat het kaf van het koren wordt gescheiden. Een relatief groot aantal kampeerders slaagt erin met de in de tentzak aangetroffen buizen een redelijke constructie te bouwen. Maar ook nu overheerst de gedachte dat het karwei erop zit, terwijl het voor de kunstenaar er juist nu op aan komt. Het gros van de kampeerders is zo bang dat hun tent voortijdig zal instorten dat ze als voorzorgsmaatregel een woud van scheerlijnen aanleggen. Het gevolg hiervan is dat niemand meer de ingang van de tent kan bereiken zonder het risico te lopen zijn nek te breken. Dit

[p. 7/C]

zijn de auteurs waarvan het taalgebruik zo wollig is dat je bij het lezen van hun teksten over de woorden struikelt. Een litanie van bijvoeglijke naamwoorden probeert krampachtig het verhaal overeind te houden, zoals een mêlée van scheerlijnen de lichtgewichttent. Vulsel is het, dat als onkruid tussen het gewas woekert. Voor een kwalitatief goed stuk proza is het onontbeerlijk dat dit vulsel verwijderd wordt. Al die overbodige komma's en betekenisloze voegwoordjes kunnen geëlimineerd worden, waarna in de vrijgekomen ruimte de rest van de tekst opgelucht kan ademhalen.

Net als het tentdoek moet ook het proza strak gespannen worden. Door de verwijdering van alles wat niet ter zake doet creëert de tekst een eigen ritme. Wie muziek uit een trom wil krijgen, zal het vel moeten spannen. Zo strak dat het geluid van de trom het fraaist is. Maar wees op uw hoede, want voor u het weet scheurt het vel van de trom, het doek van de tent en de tekst op het scherm. Ik heb het vaak onder ogen: gescheurd proza. Op de plaatsen waar het verhaal gescheurd is zijn naden zichtbaar, doordat de auteur - in zijn poging het verhaal te redden - twee stukken tekst aan elkaar heeft gelast.

Soms echter is het proza aan flarden gescheurd en haalt het lassen van de tekst niets meer uit. Het is alsof je over kasseien rijdt: je hobbelt door het verhaal heen en krijgt bij ieder woord een forse opdonder. Deze mensen zouden er beter aan doen het kamperen te staken en een caravan aan te schaffen. Voor vermogenden is het Hilton echter ook een optie.

Het selecte gezelschap dat we nu nog over hebben zijn de echte kampeerders. Voor iedere soort reis hebben zij een aparte tent. Een iglo in de Himalaya, een kermistent in Renesse en een schiettent in Sarajevo. Bij veertig graden Celcius, of in het aardedonker, het maakt ze niets uit, in een ommezien zetten zij hun bouwwerk overeind. Zij zijn de zigeuners onder de auteurs en slaan hun tenten op waar het hen goeddunkt.

Tenslotte wil ik u nog wijzen op een laatste groep kampeerders. De mensen die tot deze groep behoren munten uit in toewijding bij het opzetten van hun tent. Zij besparen zich geen enkele moeite en hebben oog voor iedere kleinigheid. Met een waterpas wordt het grondzeil op de juiste plaats gelegd en de tentstokken maken hoeken van negentig graden met de aarde. Op hun knietjes in het gras slaan deze kampeerders met veel precisie de haringen in de grond. De prachtig kleurende tent oogt als een waar meesterwerk. Het moge duidelijk zijn: hier wordt de techniek van het opzetten tot in de kleinste details beheerst. Het probleem is echter dat er niets meer is dan er te zien valt: een buitentent. Dit zijn de auteurs die prachtige zinnen construeren, maar helemaal niets te melden hebben. Deze charlatans zou men het kampeercarnet moeten afnemen.

giel van strien