Parmentier. Jaargang 13

[p. 44]

Jan Maurits Schouten
Het Toverdoosje
Winnaar kinderjuryprijs Literaire Prijs van de Provincie Gelderland 2004

Het was een snikhete vakantiedag. Bernt zat op handen en knieën in het gras van de tuin van tante Clara en keek aandachtig naar een torretje. Dat torretje had al een heel lange weg afgelegd. Het liep vanaf het huis van tante Clara in de richting van de heg die om de tuin stond. Al die tijd had Bernt het gevolgd.

Voor een mens leek het een netjes aangeharkt grasveld, maar voor een torretje was het een groot en woest bos, dat vol stond met rotsen en bergen (dat waren steentjes) en vol lag met omgevallen bomen (takjes en blaadjes). Het torretje was al die tijd zijn eigen weg gegaan: alle hindernissen die hij tegenkwam had hij aandachtig onderzocht. Uiteindelijk had hij steeds een manier gevonden om er voorbij te komen.

Bemt had tijd genoeg om alles te volgen. Zijn twee jaar oudere zus Helga lag de hele dag lang alleen maar te lezen in één van haar stomme ‘toverboeken’, zoals Bernt ze altijd noemde. Ze gingen altijd over hetzelfde: over kinderen die konden vliegen en over heksen en over draken en over allerlei andere spookachtige zaken, waarvan je van tevoren weet dat ze niet bestaan.

Dat was, zacht gezegd, niet Bernts smaak. Wat niet kan dat kan niet, vond hij. Liever hield hij zich bezig met dingen die écht waren, zoals dat torretje dat over het grasveld liep. Dát was pas spannend: zou het eindelijk zijn doel, de heg, bereiken?

En aan zijn broer Borg had Bernt ook niets. Die was drie jaar ouder, en speelde bijna nooit met Bemt. Trouwens: Borg speelde met dingen die Bernt nóg minder interesseerden dan die muffe boeken van zijn zus.

Ook deze middag was Borg al de hele tijd niet buiten geweest. Hij zat maar achter zijn computer op mensen te schieten en muziekvideo's te bekijken. Dat was wat hij het liefste deed. Dat ‘mensen schieten’ deed Borg met zijn joystick Hij had altijd de nieuwste spelletjes, en allemaal gingen ze over schieten en doodmaken. En die muziekvideo's waren altijd met van die nummers met veel boze, schreeuwende mensen er in.

Het torretje was nu begonnen aan de beklimming van een lange grashalm. De pootjes grepen zich ijverig stapje na stapje vast, maar de grashalm begon door te buigen onder het gewicht. Op een zeker moment begon het diertje heen en weer te wiebelen. De grashalm boog steeds verder door... opeens zwiepte het torretje om de halm heen. Eén seconde hing hij ondersteboven aan de stengel, tot hij viel.

Heel even zat het torretje stil, toen begon hij weer te bewegen, in een rechte lijn, altijd maar richting de heg.

‘Oh, was hij maar nooit gegaan,’ hoorde Bernt tante Clara zeggen. Ze zat op het terras met zijn moeder te praten. Dat kon maar over één ding gaan: over oom Clemens die drie jaar geleden

[p. 45]

spoorloos was verdwenen. ‘Ik ga een eindje wandelen,’ had hij tegen tante Clara gezegd. Pas later had tante bedacht dat dat wel iets vreemds was om te zeggen, want oom Clemens hiéld helemaal niet van wandelen. Sinds die keer had ze nooit meer iets van hem gehoord.

‘Ik bid elke avond dat hij terugkomt. Het ergste is dat ik hem niet kan vertenen dat ik het hem vergeef,’ hoorde Bernt tante Clara zeggen. Bernt luisterde niet verder. Hij begreep tante Clara altijd maar half. Tante Clara was volgens zijn moeder ‘een beetje zielig’. Dat was ook de reden waarom ze elke zomer een week bij haar gingen logeren.

Die vakanties waren niet écht vervelend, maar ook niet écht leuk. Moeder, die de zus was van tante Clara, zat altijd maar met haar te praten. Borg vermaakte zich best: tante Clara had een snene kabelaansluiting en een heel behoorlijke computer. Ook Helga verveelde zich niet die kon overal haar ‘toverboeken’ lezen. Alleen voor Bemt, die van buitenspelen hield, en van de natuur, en van spenetjes doen en grapjes maken, viel er niet zo veel te beleven.

Eindelijk had het torretje de heg bereikt. Het wurmde zich onder de takken door en stak het paadje over. Daar was precies zo'n heg, van de buren. Daar kroop het torretje ook onderdoor. Toen kon Bernt hem niet meer zien. Bernt bleef zitten waar hij zat en liet zijn blik dwalen door de schaduw onder de heg. Daar lag iets... Hij strekte zijn arm en pakte het op.

Het was een doosje van blik, een paar centimeter groot. Er stond een plaatje van een schipper op. Verder stonden er alleen vreemde letters op, die Bernt niet kon lezen. Hij probeerde het doosje open te maken. Dat lukte niet. Hij schudde het even, het rammelde. Daarna borg hij het weg in een broekzak.

Hij keek nog eens goed naar de plaats waar hij het doosje gevonden had. Daar zag hij in het rune zand onder de heg de afdruk van twee grote schoenen. De punten daarvan waren zo ver onder de heg geschoven dat er maar één verklaring was: degene die deze afdrukken had achtergelaten had tegen de heg aangedrukt staan kijken naar het huis van tante Clara.

Die avond lag Bernt nog laat wakker, terwijl hij onder de dekens het doosje betastte. Kennelijk deed hij dat niet onopvallend genoeg, want hij werd opgeschrikt door Helga en Borg.

‘Wat heb jij daar? Laat zien,’ zei Borg.

Bemt haalde het doosje tevoorschijn en vertelde hoe hij het gevonden had. Helga sperde haar ogen heel ver open terwijl ze van het doosje naar Bernt keek en weer terug. Borgs mond vertrok tot een streepje, dat aan de uiteinden een beetje trilde.

‘Waren het puntschoenen, waarvan je de afdruk zag?’ vroeg Helga. ‘Dan was het vast een heks. Huh!’

Borg bekeek het doosje nauwkeurig. ‘Wat zou er in zitten? Gauw, mijn zakmes!’

Hij begon met het lemmet tussen de randen van het doosje te pulken.

[p. 46]

‘Pas toch op, straks word je vervloekt!’ riep Helga. Maar Borg wipte het dekseltje al van het doosje.

‘Pillen...’ gilde Helga.

‘Pillen...’ hijgde Borg.

Bernt keek van de één naar de ander. In het doosje lagen inderdaad, op een ondergrond van watjes, een aantal tabletjes. Dat kon van alles zijn. Maar zijn zus dacht aan toverpastilles van vleermuisbloed en drakenspuug, en zijn broer dacht aan drugs.

‘Ik bedenk me opeens,’ zei Bernt, ‘dat de eigenaar van dit doosje vanavond wel eens terug zou kunnen komen.’ Zijn broer en zus werden precies tegelijk helemaal wit in hun gezicht.

‘Je bedoelt....’ mompelde Helga.

‘Misschien staat hij nu al weer bij de heg,’ zei Bernt, ‘Ik ga eens even kijken.’

‘Doe het niet, Bernt. Straks is het een boef met een gun,’ zei Borg.

‘Misschien is het een heks,’ zei Helga.

Maar Bernt zei: ‘Wat moet een boef bij tante Clara? En sinds wanneer laat een heks zich tegenhouden door een tuinheg? Nee, het moet iets anders zijn. Ik ga kijken.’

Borg en Helga zeiden helemaal niets meer, maar keken Bernt alleen maar angstig aan terwijl hij zijn schoenen aantrok en de slaapkamerdeur uitstapte. Hij sloop zachtjes over de donkere overloop naar de trap. Het was ver na middernacht. Uit de woonkamer beneden hoorde hij een vreemd gezang. Op zijn tenen sloop hij naar beneden.

Bij de kamerdeur hield hij stil, en keek voorzichtig om de hoek. Daar zag hij tante Clara zitten op een groot kussen, voor de lage kast. Op die kast stond een portret van oom Clemens. Ze had een kaarsje en wat wierook aangestoken. Ze had haar ogen dicht en haar handen gevouwen en zong.

Bernt besteedde er geen aandacht aan. Zo zachtjes als hij kon liep hij naar de keuken, vond de sleutel van de keukendeur, en wipte naar buiten, de donkere tuin in.

Korte tijd bleef Bernt tegen de muur zitten, om zijn ogen te laten wennen aan het donker en om na te denken. Waar had de man bij de heg gestaan? Oh ja, aan de zijkant van het huis... Heel zachtjes kroop hij naar de hoek van het huis en keek eromheen....

Zijn adem stokte, een schok ging door zijn lijf. Daar, aan de andere kant van de heg, stond inderdaad een man: een donkere figuur in het licht van de lantarenpaal. De man stond heel dicht tegen de heg gedrukt, en tuurde naar het huis.

Bernt was bekomen van de schrik en besloot dat hij wel wat meer van die man wilde zien. Daarom kroop hij achteruit en liep toen langs de schuur de tuin uit. Daarna nam hij een paar zachte, vlugge passen en dook de tuin van de buren in. Daar verstopte hij zich achter de heg. Nu kon hij ongemerkt tot vlak bij de man kruipen.

Dichterbij gekomen hoorde Bernt opeens dat de man geluid maakte... hij snikte! Heel voorzichtig keek Bernt door de bladeren. Nu zag hij waar de man naar keek: hij keek recht de

[p. 47]

kamer in, waar tante Clara zat te zingen. ‘Ach Clara...’ hoorde Hemt de man nu zuchtend mompelen, ‘als ik toch wist...’

Op dat moment vloog er boven het raam van de woonkamer een venster open. De lichtbundel van een zaklamp fladderde van links naar rechts door de tuin. Heel hard klonk er muziek, die Bernt herkende als één van de favoriete nummers van zijn broer. Tegelijk hoorde hij Helga die op volle sterkte gilde ‘Oh, Azbachiël, ach Aswarat. Ga heen boze geest!’

De man schrok niet erg, mompelde alleen ‘De kinderen...’, en draaide zich om, om weg te sloffen. Even weifelde Bernt, toen besloot hij hem te volgen.

Het leek wel of de man zelf ook niet goed wist waarheen te gaan. Doelloos liep hij heen en weer door de wijk. Daardoor kon Hemt goed zien dat hij een beetje een slingerende manier van lopen had, zoals zeemannen hebben.

Na een tijdje ging de man een felverlichte snackbar binnen. Bernt zag hem iets bestellen. De man hoestte, en nam al hoestend een pilletje uit een doosje, precies zo'n doosje als Bernt gevonden had. De man betaalde en kreeg een blikje cola. Daarmee ging hij in het volle licht aan een tafeltje bij het raam zitten en begon naar buiten te staren. Hemt kon zijn gezicht nu goed zien, het was...

Oom Clemens!

Het was Bernt nu helemaal duidelijk: zijn oom die na al die jaren varen niet terug durfde naar zijn tante, zijn tante die zijn oom zo graag terugwilde...

‘Als ik dat doosje met hoestpilletjes niet gevonden had, waren ze misschien nooit bij elkaar terug gekomen: mompelde hij. Toen haalde hij diep adem, en stapte naar binnen.