Jaarboek Multatuli 2016

[p. 125]

Kroniek 2015
Klaartje Groot

Honderdduizenden mensen hebben dit jaar weer wat meegekregen over onze held. Het Multatuli Huis werd goed bezocht: ca. 1850 reële bezoekers, en vele virtuele (105.000 websitevisits en ca. 1600 facebookvrienden). Multatuli kreeg in het begin van dit jaar een podium als nooit tevoren: Herman Pleij brak een lans voor de Max Havelaar in het populairste tv-programma van het moment, de dwdd (De wereld draait door). Heeft dit de grote aandacht in gang gezet die Multatuli dit jaar kreeg? En dat hij in zoveel verschillende gedaanten verscheen? Zo dook Multatuli op in het Frascatitheater, als Woutertje, in de vertolking van theatergezelschap 't Barre Land en Discordia. Hij kwam daarna nog tweemaal op het toneel: als zijn alter ego Max Havelaar in de gelijknamige voorstelling van natuurtheater de Kersouwe, een gerenommeerd podium in Noord-Brabant (Heeswijk-Dinther), en hij ontmoette de weduwe Pruimers in een stuk van theatergezelschap Stichting Suus te Zwolle. In maart sprak Rick Honings voor het Multatuli Genootschap over Multatuli als celebrity. Daarna reageerde docent Peter Altena in ‘De Slag om de Havelaar’ op het recente Havelaardebatdebat in de nrc (zie elders in het jaarboek).

In april had het Multatuli Huis hoog bezoek. Wat zou Multatuli gezegd hebben als hij had geweten dat anno 2016 een van de hoofden van Lebak, de bupati Ibu Iti Octavia Jayabaya in hoogst eigen persoon, een bezoek zou brengen aan zijn geboortehuis! Het werd nog gekker: op deze gedenkwaardige avond vond de ceremoniële overdracht plaats van een van de plavuizen uit Douwes Dekkers huis in Lebak, alsmede een Franse Max Havelaarvertaling uit 1876, een litho van Multatuli (Mitkiewicz) in een teakhouten lijst. Alles is bestemd voor het geplande Multatuli Museum in Rangkasbitung.

Natuurlijk verscheen Multatuli ook weer in de Amsterdamse ‘Museumstraat’, die deze keer plaatsvond in de Kolenkitbuurt, waar bezoekers hun ideeën konden uiten naar het voorbeeld van Multatuli.

Op moederdag hield het Theo Thijssen Museum een voorleesmiddag over moeders in de literatuur. Multatuli werd vertegenwoordigd door Multatuli Huis-medewerker Floris Meijsing, die voorlas uit Woutertje Pieterse over het theekransje van juffrouw Pieterse.

De Summertime Walk deze zomer geschiedde ditmaal behalve met het Pianola Museum en het Theo Thijssen Museum ook in samenwerking met Volksuniversiteit Amsterdam, waarmee een flinke nieuwe doelgroep aangeboord werd.

Het Max Havelaar Toesprakentoernooi in september was zoals gebruikelijk een daverend succes. Verder op 5 november voor het

[p. 126]

Multatuli Genootschap een boeiende lezing van historica Maartje Janse over de oprichter van de Maatschappij tot Nut van den Javaan, Willem Bosch. Na de pauze een ontroerende bijdrage van de vertaler van de Sardijnse Max Havelaar Antiogu Cappai over de onderdrukking van zijn volk, en daarna een even ontroerende samenspraak tussen de schrijver Aloysius Keller van Nederlands-Indische achtergrond met Martijn Adelmund, auteur van de pas verschenen Max Havelaar met zombies. Die bewerking doet sommige Multatulianen wellicht schrikken of gruwen maar iedereen beseft toch wel dat een levendige receptie - met walking deads - onmisbaar is voor het voortbestaan van een literaire klassieker?

Gamelan Ensemble Wiludyeng in het Multatuli Huis ter gelegenheid van Museumnacht op 5/6 november 2016.

In de Museumnacht stond Multatuli (vertolkt door Guido Leerdam) op van zijn sterfbed. De veelal jeugdige bezoekers (240), voor wie dit evenement in het bijzonder bedoeld was, luisterden gretig naar zijn Ideën en gingen graag met hem op de foto. Studenten Nederlands van de UvA gaven rondleidingen. Gamelanorkest Wiludyeng trad op in vol ornaat.

Verder onthulde Marita Mathijsen dit jaar het standbeeld van de man die de Max Havelaar verminkt heeft, maar tegelijkertijd bij een goede uitgever heeft ondergebracht: Jacob van Lennep. Het staat pal naast de Haarlemmerpoort te Amsterdam.

Jan Kruis exposeerde zijn Woutertekeningen in het Anton Pieckmuseum te Hattem. Oud-Multatuliconservator Jos van Waterschoot hield daar twee drukbezochte lezingen.

Zomaar op een achternamiddag heeft het Multatuli Huis cadeau gekregen: de 5e druk van de Havelaar uit 1881 met de koffieplant en letters in zilver- en goudopdruk. Het is de laatste door Multatuli goedgekeurde editie waarin hij de aanpassingen kon herstellen die Jacob van Lennep had aangebracht voor de eerste druk. Hiervan bestaan exemplaren in verschillende kleuren. Dit betreft de ecruvariant, die het Multatuli Huis nog niet had. Nota bene volgde een paar maanden later nog de rode variant. Hoeveel rijker kan het Multatuli Huis nog worden?

Tot slot groot nieuws aan het einde van het jaar: na decennialang terugkerende ideeën, halve plannen en bijna-uitvoeringen staat het ‘Museum Multatuli’ te Lebak er nu toch echt (zie foto's op facebooksite Multatuli Huis). We verheugen ons op de opening!