Signalement
Erwin Leibfried, Multatuli. Leben und Schreiben zwischen Amsterdam, Java und Wiesbaden. Hrsg. von der Hessischen Landesbibliothek Wiesbaden. Wiesbaden 2005, 100 blz., isbn 3-9808639-6-4.
De ‘Internationale Multatuli Gesellschaft’ slaagt er al vele jaren in Multatuli in Duitsland onder de aandacht te brengen. Ze heeft onder meer diverse symposia in Nieder-Ingelheim georganiseerd en ervoor gezorgd dat er in Wiesbaden een gedenksteen aan het woonhuis van Multatuli werd aangebracht. De meest recente activiteit was een tentoonstelling in de Hessische Landesbibliothek te Wiesbaden, van maart tot mei 2005. Er werd een aantal lezingen gehouden en er verscheen een bescheiden catalogus.
Die catalogus bestaat grotendeels uit een uitgebreid overzicht van Multatuli's leven en werk dat is gebaseerd - in sommige gevallen gaat het om letterlijke vertalingen - op de inleidingen uit het Nederlandse Volledige Werk, aangevuld met vertalingen van fragmenten uit Multatuli's brieven. Die fragmenten zijn niet afkomstig uit de Duitse vertalingen van Wilhelm Spohr of Karl Mischke die hun tijd kennelijk hebben gehad. Erwin Leibfried uit bovendien kritiek op de keuze die Spohr uit Multatuli's brieven heeft gemaakt. De Friedrichshagener Spohr heeft, aldus Leibfried, alles ‘was das Bild einer moralisch integren Persönlichkeit stören konnte’ weggelaten. Om Multatuli aan een Duits publiek voor te stellen, plaatst Leibfried hem in de context van de Duitse literatuur: voor Multatuli's affaire in 1858 met Ottilie Coss vindt hij een parallel met die van Goethe met Marianne von Willemer. Het feit dat Multatuli Max Havelaar in zes weken tijd heeft geschreven is, aldus Leibfried, een bekend verschijnsel in de psychologie van het poëtische schrijven: ‘Auch Rilke kannte solche Phasen absoluter Produktivität, wo die Feder nicht schnell genug war, um das auf Papier zu bringen, was dem Autor im Kopf war.’ Deze levensschets, die zo'n zestig pagina's telt, wordt met een tiental aforismen van Multatuli afgesloten.
Van Carel ter Haar, emeritus hoogleraar Nederland aan de universiteit van München, volgt een uitgebreid artikel (‘Kolonial und Postkolonial. Die niederländische Literatur und Indonesien’) dat al eerder, in 1996, is verschenen. Hij beschrijft de historische banden tussen Nederland en Indonesië en geeft een overzicht van de Nederlandse literatuur over Indonesië na 1945. Daarin komt Multatuli niet voor. De catalogus wordt afgesloten met een bibliografie van werken die in de Hessische Landesbibliothek te vinden zijn: het gaat om
Auteursrechtelijk beschermd