Over Multatuli. Deel 11

[p. 59]

Een herdruk

Multatuli: Max Havelaar of de koffieveilingen der Nederlandsche Handel-Maatschappij. Verzorgd en toegelicht door dr. G.W. Huygens. 17de druk, Rotterdam, Ad Donker 1983, f 9.90.

Vijfentwintig jaar na publikatie van de populaire Havelaar-editie van Huygens verschijnt van deze uitgave de 17de druk. In plaats van het oude pocketformaat is gekozen voor een zg. paperback. Voor het eerst sinds 1960 (men zie hierover Huygens zelf in Over Multatuli 9) zijn enige wijzigingen aangebracht, maar het karakter van deze Havelaar is ongewijzigd gebleven: een eenvoudige editie zonder pretenties.

Zoals men weet gaat Huygens uit van de vijfde druk, de laatste door Multatuli zelf verzorgde, maar neemt hij hier en daar uit het handschrift (de nulde druk) fragmenten over die Van Lennep geschrapt had. De vragen van Frits Droogstoppel aan ds. Wawelaar zijn hier dus te vinden. Maar Multatuli's uitvoerige aantekeningen heeft Huygens over het algemeen weggelaten.

In tekst en noten is voor deze herdruk vrijwel niets veranderd; het oude zetsel is na correctie gefotografeerd en vergroot. De korte inleiding van Huygens is wel opnieuw gezet, en aangevuld. Dat veranderende zeden een Havelaar-editeur niet ontgaan blijkt uit de mededeling dat Multatuli voor Tines dood een verhouding met Mimi had (vroeger stond hier dat zij ‘reeds enkele jaren veel voor hem betekend had’). Belangrijker is de uitbreiding van het gedeelte over de structuur. Huygens volgt hierbij in veel opzichten het proefschrift van A.L. Sötemann, maar over de auctoriale verteller in het door Stern geschreven gedeelte zegt hij: ‘Volgens de visie van Sötemann e.a. mag men de “auteur” Stern zien als de schepper van het auctoriële medium “ik”, zoals dit in de 19de-eeuwse roman herhaaldelijk voorkwam. Niettemin zal de huidige lezer uiteraard aan Multatuli zelf denken, met name wanneer deze uitvalt met bitter commentaar’.

Deze uitgave wil de lezer in staat stellen tot een eerste kennismaking met Multatuli en zijn Havelaar. De prijs is gelukkig onwaarschijnlijk laag gehouden.

E.F.⁺

+ Toevoeging: Op de valreep verscheen de Havelaar ook in de Salamander-reeks. Een complete heruitgave van de 5de druk, mèt de aantekeningen. Nawoord J.J. Oversteegen. f 12.50.

[p. 60]