OSO. Tijdschrift voor Surinaamse taalkunde, letterkunde en geschiedenis. Jaargang 21

[p. 389]

Signalementen

Peter L. Manuel, East Indian Music in de the West Indies: Tān-Singing, Chutney, and the Making of Indian Caribbean Culture, Philadelphia: Temple University Press 2000. ISBN 1 56639 763 4, 252 pp.

Hoewel het boek voor een groot deel gaat over de muzikale ontwikkeling binnen de Hindostaanse bevolking van Trinidad en in iets mindere mate Guyana, blijft Suriname niet onbelicht.

De auteur toont aan dat wat in Trinidad en Guyana tān-singing heet, maar in Suriname baithak gānā, een eigen Caraïbisch muziekgenre is, ontwikkeld uit de muzikale erfenis die de Brits-Indische immigranten uit hun oude vaderland hadden meegenomen. In de jaren dertig was er enige invloed van grammofoonplaten die in Trinidad en Guyana werden verkocht, maar verder ontwikkelde dit genre zich een betrekkelijk isolement verder. Na de opkomst van de chutney muziek kreeg de baithak gānā het moeilijk. Ook de chutney en de later ontstane chutney soca (in Suriname meestal Hindipop genoemd) is een eigen Caraïbische ontwikkeling, een soort antwoord op de calypso-muziek van Afro-Caraïbische musici en zangers, maar tegelijk daar ook sterk door beïnvloed. De oorsprong van dit genre ligt in de enigszins scabreuze liederen die de hindostaanse vrouwen zingen op de dag voor het huwelijk.

Freek L. Bakker

Ingo Plag & Christian Uffmann. ‘Phonological Restructuring in Creole. The Development of Paragoge in Sranan’, In: Ingrid Neumann-Holzschuh & Edgar Schneider (eds.), Degrees of Restructuring in Creole Languages, Amsterdam: Benjamins, 2000, pp. 309-336.

Een eerdere versie van dit artikel is te vinden op internet: http://www.pca.uni-siegen.de/list/num.html

Waarom krijgen aan het Engels ontleende woorden die eindigen op een medeklinker, in het Sranan een extra klinker? Deze vraag staat centraal in dit artikel. Op basis van een vergelijking tussen het hedendaags Sranantongo, het Saramakaans, het Ndyuka en het Boni heeft Norval Smith al eerder uitspraken gedaan over de herkomst en de struktuur van de lettergreep in het Oud-Sranan. De paragogische (extra) klinker wordt toegeschreven aan West-Afrikaanse invloed. Ingo Plag en Christian Uffmann testen Smiths claims aan de hand van een gedetailleerde studie naar het voorkomen van paragogische klinkers in verschillende achttiende eeuwse bronnen zoals Herlein (1718). Over het algemeen bewijzen ze dat de uitspraken van Smith terecht zijn. Er is echter één uitzondering: de variatie in gebruikte paragogische klinkers is groter dan op basis van Smiths onderzoek was verwacht.

Margot van den Berg

[p. 390]

Terese Satterfield, The Socio-Genetic Solution: Examining Language Formation Processes Through SWARM Modeling, Social Science Computing Review, Special Issue. 2001, 19(3): 281-295.

Ook te downloaden van haar website: http://www-personal.umich.edu/~tsatter/research.html

Het onderzoek naar het ontstaan van creooltalen zoals het Sranantongo heeft zich in het verleden vooral geconcentreerd op de wisselwerking tussen het aangeboren taalvermogen enerzijds, en het aangeleerd taalgedrag anderzijds. In dit artikel test dr. Terese Satterfield elkaar beconcurrerende verklaringen over het ontstaan van het Sranan aan de hand van een geavanceerd computermodel (SWARM). Op basis van verschillende demografische en taalkundige gegevens wordt een kunstmatige taalgemeenschap gecreëerd. Van elk lid worden verschillende eigenschappen bepaald: sekse, gezondheid, sociale status, omvang van zijn geheugen, de hoeveelheid tijd die hij nodig heeft om een woord te leren etc. Deze eigenschappen worden gemanipuleerd in drie experimenten (bv. veel interactie - weinig interactie tussen slaven onderling, veel kinderen aanwezig - geen kinderen aanwezig) en dan wordt er gemeten hoe lang het duurt voordat er sprake is van een taal. Hoewel het onderzoek nog lang niet voltooid is, is de voorlopige conclusie op basis van deze experimenten, dat zowel het aangeboren taalvermogen als de sociale omgeving van invloed zijn geweest op het ontstaan van het Sranantongo.

Margot van den Berg

Dr. G.C. Zijlmans & H.A. Enser, De Chinezen in Suriname. Een geschiedenis van immigratie en aanpassing, 1853-2000. ISBN 90 806 479 34, 328 bladzijden. Prijs €45,-

In de jaren vijftig en zestig van de negentiende eeuw emigreerden ongeveer 2500 Chinezen naar Suriname, van wie verreweg de meesten als contractarbeiders werden tewerkgesteld op de plantages. Naderhand zijn nog meer Chinese emigranten, als vrije arbeider, handelaar of winkelbediende, naar Suriname gekomen, vooral in de jaren vijftig en zestig van de twintigste eeuw. Met de komst van grote aantallen arbeidskrachten in de jaren negentig groeide de bevolkingsgroep tot meer dan 10.000 in het jaar 2000.

In het boek wordt een overzicht gegeven van het al anderhalve eeuw durende proces van immigratie en aanpassing van Chinezen in Suriname. Zo wordt onder meer aandacht geschonken aan demografische ontwikkelingen, de positie van de Chinezen in het Surinaamse bedrijfsleven, hun verenigingen en kranten, kerkelijk leven, politieke activiteit, identiteit, zeden en gebruiken, en het figureren van de Chinezen in de Surinaamse letteren en jeugdlectuur. Ook aan de Chinese emigratie naar Nederland wordt aandacht besteed.

Peter Sanches