OSO. Tijdschrift voor Surinaamse taalkunde, letterkunde en geschiedenis. Jaargang 11

[p. 227]

Berichten

Kees van Doorne & Michiel van Kempen
Suriname-project UBA

Sinds 1 november 1991 loopt bij de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam een Suriname-project. Het project is een direct uitvloeisel van het verzoek dat de redactie van Oso naar de Universiteitsbibliotheek deed uitgaan om een overzicht te krijgen van haar bezit aan Surinamica. Dit resulteerde in een inventarisatie vervaardigd door Kees van Doorne en Tjebbe van Tijen en - ingekort - gepubliceerd in het vierde deel van de reeks ‘Overzicht van Suriname-collecties’ (Oso, Tijdschrift voor Surinaamse Taalkunde, Letterkunde, Cultuur en Geschiedenis 10-1). De inventarisatie geeft al enig idee van het uitgebreide - en deels unieke - bezit aan Surinamica in de diverse collecties van de Universiteits Bibliotheek Amsterdam. Het ligt in de bedoeling dat de Surinamica beleidsmatig tot een kerncollectie van deze bibliotheek wordt uitgebouwd.

Het Suriname-project beoogt derhalve:

-	het inventariseren en voor publiek toegankelijk maken van het gehele bezit aan Surinamica van de Universiteits Bibliotheek Amsterdam, zowel op titel als - in een later stadium - op onderwerpsdescriptoren (trefwoorden);
-	de retro-invoer van oude titels in het geautomatiseerde bestand (de OPC - Openbare Publiekscatalogus);
-	het inventariseren van het beleid van de achttien faculteitsbibliotheken en van enkele kleinere instituutsbibliotheken met betrekking tot de aanschaf van Surinamica;
-	het op peil brengen van de bestaande collectie en het opzetten van een beleid om de collectie systematisch uit te bouwen;
-	het aangaan, respectievelijk versterken van relaties met instellingen in Suriname en het onderzoeken van de mogelijkheden om te komen tot beschikbaarstelling van het aanwezige materiaal aan instellingen in Suriname en het komen tot uitwisseling van materiaal;
-	het waar mogelijk ondersteunen van Surinamistisch onderzoek.

Over andere door de Universiteits Bibliotheek Amsterdam te organiseren activiteiten, gerelateerd aan Suriname en Surinamistisch onderzoek, wordt gedacht. Concrete mededelingen zijn daarover op dit moment nog niet te doen.

De projectmedewerkers zijn bereikbaar in het hoofdgebouw van de Universiteitsbibliotheek, Singel 425, 1012 WP Amsterdam. Telefoon: 020- 5252296.

Geert Koefoed
25 jaar Stichting Monumentenzorg Suriname

De Stichting Monumentenzorg Suriname is op 21 april 1967 opgericht. Ter gelegenheid van haar vijfentwintigjarig bestaan heeft zij een Beleidsplan 1992-1997 opgesteld. Monumentenzorg, het instandhouden en restaureren van historische gebouwen, wordt in Suriname door een aantal factoren bemoeilijkt. Het wettelijk kader èn de middelen zijn ontoereikend.

Hoewel zowel in 1962, als in 1967 - respectievelijk door Prof. Ozinga en Prof.

[p. 228]

Temminck Groll - lijsten van monumenten zijn opgesteld, is er pas in 1987 een beschikking van de minister van onderwijs, wetenschappen en cultuur gekomen (Staatsblad 1987, nr. 117), waarin de wettelijke bescherming van een aantal monumenten gedeeltelijk is geregeld. Het gaat hierbij alleen om monumenten die zich bevinden in het gebied Waterkant, Saramaccastraat, Zwartenhovenbrugstraat, Gravenstraat, Stoelmanstraat, Prinsessestraat, Mahonielaan, Cormelis-Jongbawstraat, Kleine Combéweg en het Onafhankelijkheidsplein. De overige wijken uit de negentiende eeuw en de districten dienen nog te worden geïnventariseerd.

Een welstandscommissie, waarin de Stichting Monumentenzorg is vertegenwoordigd, beoordeelt nieuwbouw- en verbouwingsplannen, echter uitsluitend binnen de bekende stadsdriehoek Watermolenstraat-Gravenstraat-Surinamerivier. Maar zelfs binnen dit beperkte gebied konden aantastingen door niet-aangepaste bebouwing niet worden voorkomen. Buiten Paramaribo worden momenteel authentieke dorpsgezichten (zoals de kernen van Onverwacht, Vierklederen, Totness) door slechte nieuwbouw aangetast.

Het onderhoud van aangewezen monumenten kan door diverse praktische problemen worden belemmerd. De onderhoudskosten van het monument kunnen voor de eigenaar te hoog zijn en er zijn geen subsidieregelingen, noch belastingfaciliteiten. In sommige gevallen is de eigendom van het monument buitengewoon complex of zelfs niet goed bekend (bij ongedeelde boedels). Maar er bestaat ook verwaarlozing uit boos opzet. Indien een eigenaar erop uit is aan het monument een commercieel aantrekkelijkere bestemming te geven, kan hij het laten vervallen tot het punt dat sloop onvermijdelijk is. De Verordening historische monumenten uit 1963 (Gouvernementsblad 1963, nr. 23) regelt weliswaar een wettelijke onderhoudsverplichting, maar deze wordt niet nageleefd.

In haar Beleidsplan 1992-1997 ontwikkelt de Stichting Monumentenzorg Suriname haar visie op wat in de eerstkomende vijf jaren op het gebied van monmentenzorg dient te gebeuren. Naast initiatieven die moeten leiden tot een betere inventarisatie van de monumenten en verder-strekkende wettelijke regelingen om monumenten te kunnen behouden, wordt in het beleidsplan veel aandacht gegeven aan voorlichting en educatie. Voor 1992 staan de volgende voorlichtingsactiviteiten op het programma: een brochure, TV-spots, een tentoonstelling over Monumentenzorg in het Surinaams Museum en de uitgave van bouwplaten van historische huizen. Ook zal een ereprijs ingesteld worden voor ‘voorbeeldig onderhoud van monumenten’. Op deze wijze wil de stichting bereiken dat een groter besef ontstaat van de waarde van monumenten. Met betrekking tot de educatie pleit de stichting ervoor dat op pedagogische academies en opleidingen voor LO/MO-geschiedenis en andere vakken kennis over de monumenten van Suriname in het curriculum wordt opgenomen; op de vakscholen (LTS, de Vakschool voor Volwassenen, het NATIN en diverse MBO-opleidingen) zouden speciale cursussen gegeven moeten worden die de ambachtelijke kennis ten aanzien van het onderhoud en de restauratie van historische gebouwen overdragen; deze kennis, die in de afgelopen vijftien jaar al aanzienlijk achteruitgegaan is, dreigt verloren te gaan.

[p. 229]

Just Wekker
Vereniging van vrienden van het Surinaams Museum

Velen van U hebben tijdens onderzoek of vakantie het Surinaams Museum bezocht en gebruik gemaakt van de bibliotheek die een unieke verzameling Surinamica bevat. Voor het in stand houden en uitbreiden van de collectie van onder meer artefacten, textiel, foto's, schilderijen, boeken en handschriften is veel geld nodig en dikwijls materiaal dat op het ogenblik in Suriname niet of slechts tegen exorbitant hoge prijzen te koop is. Om het Surinaams Museum financieel en anderszins te steunen bestaat er een VERENIGING VAN VRIENDEN VAN HET SURINAAMS MUSEUM met afdelingen in Suriname en in Nederland. U kunt lid worden van de Nederlandse afdeling door U op te geven bij de heer

H.A. Enser, Willem-Alexanderplantsoen 200, 2991 NJ Barendrecht, tel. [phone],

en door jaarlijks een minimumcontributie van Nf 50,- (grotere bedragen zijn zeer welkom) te storten op gironummer 511.517 ten name van de ‘Vereniging Vrienden Surinaams Museum’ te Leiden.

Als vriend van het Surinaams Museum ontvangt U tweemaal per jaar een exemplaar van de Mededelingen van het Surinaamse Museum, waarin behalve verslagen van de museale activiteiten ook interessante artikelen over Suriname worden gepubliceerd. Behalve de heer Enser zijn ook andere bestuursleden van de afdeling Nederland gaarne bereid nadere inlichtingen te geven en wel:

Ir.L.N.A. Gielen, Diamantdijk 125, 4706 HB Roosendaal, tel. [phone], en

H.E. Niehof, Newtonplein 12, 2562 GT Den Haag, tel. [phone]

Van deze gelegenheid maken wij ook gaarne gebruik om allen die publicaties over Surinaamse of Caraïbische onderwerpen het licht doen zien, te verzoeken een exemplaar van hun publicatie te zenden naar het

Surinaams Museum
Commewijnestraat 18
Postbus 2306, Zorg en Hoop
Paramaribo

Op deze wijze kunnen ook geïnteresseerden in Suriname hiervan kennis nemen.

Cécile de Rijk
Informatie over de expositie ‘Sranan. Cultuur in Suriname’:

De expositie getiteld ‘Sranan. Cultuur in Suriname’ te zien vanaf 12 December 1992 in het ‘Museum voor Volkenkunde Rotterdam’, wordt geopend door de vrouw van de president van Suriname, mevrouw Venetiaan. Het is voor het eerst sinds de onafhankelijkheid van Suriname dat een tentoonstelling wordt gemaakt over cultuur in het huidige Suriname. De expositie werd onder andere gemaakt om in positieve zin een aanvulling te geven op de bestaande beelden van Suriname. Het museum hoopt een inspirerende kennismaking te verschaffen met een land van ongekende culturele rijkdom. Centraal staan de culturele verscheidenheid in Suriname en daarnaast de gezamenlijkheid in Suriname,

[p. 230]

dit in cultureel opzicht.

In het eerste en grootste deel van de expositie worden de belangrijkste bevolkingsgroepen van Suriname getoond in hun meest uitgesproken uitingsvormen. Van elke groep wordt een samenkomst gekozen waarin de eigen identiteit geprononceerd naar voren treedt. De Wayana-indianen, de Bosnegers, de Hindostanen, de Creolen en de Javanen hebben elk hun kenmerkende tradities en bijbehorende ceremonie:

-	De Wayana indianen: initiatieritueel,
-	De Bosnegers: begrafenis en rouwopheffing,
-	De Javanen: besnijdenis van Javaanse jongen,
-	De Hindostanen: een huwelijksfeest, en
-	De Creolen: De Bigi Yari, de viering van een kroonverjaardag

In het tweede deel van de expositie wordt als tegenhanger een beeld opgeroepen van de stad (Paramaribo), als lokatie van de onderlinge interactie van de verschillende groepen, waarin verschillende cultuurelementen samengaan en worden uitgewisseld, en de Surinaamse identiteit (en niet de etnische identiteit) centraal staat. Voor dit tweede deel is speciaal op lokatie in Paramaribo een film gemaakt voor de expositie waarin het stadsleven en bovengenoemde aspecten tot uitdrukking komen.

Zowel deel een als deel twee worden vanuit een historisch perspectief ingeleid. De expositie zal sterk een sfeer oproepen, passend bij het Suriname van nu. Er is veel muziek en audiovisueel materiaal gebruikt om het geheel zo beeldend mogelijk te maken. De expositie duurt tot medio augustus 1993.