Opwaartsche Wegen. Jaargang 7

[p. 1]

[Opwaartsche Wegen 1929]

De rattenvanger van Hameln
door A.J.D. van Oosten

I

Hij hoorde tot die oude dolers
die plechtig gaan langs plein en straat
voor wie ter wereld niets verholens
niets onbegrijpbaars meer bestaat -
tot hen die langs de markten schooien
zoo zonder buidel, zonder last
en vrij langs alle wegen rooien
wat, believe 't God, naast de' akker wast.

Hij had schier tachtig jaar de tijen
getrotst in de eeuwige openlucht
en minde al zwervens stil verblijen
in schamelheid en stalen tucht -
hij las zijn tochten in de sterren
en spelde 't uur aan zon en maan
kènde den wind en wist van verre
der wolken teekenen te verstaan.

Hij heelde wond aan mensch en beesten
genas wàt kwaal 't gewas bevloog
en heerschte over d'ontstelde geesten
in 't huiverig land van 't booze oog.
En door zijn simpele medicijnen
wierd in de felste deerlijkheid
van heete koorts en scherpe pijnen
het kranke bloed verrukt bevrijd.

[p. 2]

 

Hij eischte zich niet luid geprezen

 

noch klinkend geld geteld tot loon

 

een weinig weldaad hem bewezen

 

een ‘God gedenke U’ was hem schoon -

 

dan schouwde hij naar den lantaren

 

die schommelend aan zijn gordel sloeg

 

‘de kaars kort op - 'k groet u te gâre

 

een ander wacht mij morgenvroeg.’

II.

Tergt men een Zwerver, om vergeving
om vrêe te wachten' op spottens klank?
Zij daar geen loon zonder bestreving -
geen streven blijve ook zonder dank!

O - wisten zij niet, die hem weerden
achter hun toegeworpen deur
toen hij 't gedierte dat hen deerde
had meegetroept uit schut en scheur -
wisten zij niet, dat ongenade
bij hem hen duchtbaarder bestal
dan duizend hamsters konden schaden
in honderd jaren van verval?

O - door de straten, door de stegen
dier sluwe schuilgedoken stad
trad hij geduldig tot hij 't leege
om-boomde plein gevonden had:
‘u zal uw zotsdank, lompe scharen
die spottend uit uw spieglas gluurt
even veelvoudig wèdervaren
ter ongeneugte, die u zuurt!’

Hij gaf den rietpijp dien hij voerde
een zoete, lokkelijke wijs
ten dans de voeten die hij roerde
en strakte de oogen' in vreemd gepeins:
toen sprongen alle deuren open
als in een rauwelingsche vlaag
en kwamen schielijk aangeloopen
en worstelden door hek en haag

[p. 3]

 

de jonge dierbare erfgenamen

 

de blonde oogst van elk gezin

 

jongens en meisjes al te zamen

 

van oudsten telg tot Benjamin -

 

van die er nog te bedde lagen

 

of steelsch achter 't gekierde luik

 

met 't dwaze oudrenpaar behagen

 

schepten in 't trouwloos gunstmisbruik -

 

van die er nog ter tafel zaten

 

of stoeiden al in tuin en gang

 

zij hieven 't hoofd, en dan, gelaten

 

togen ze heen in eendren dwang -

 

de stoffels die aan 't schuitjevaren

 

en spoelen waren in de sloot

 

de maagdekens, met naald en garen

 

bedrijvig bezig, wijs en groot -

 

de mooie kindren van 't rijke

 

en de arme van 't gewone school

 

de schooiertjes uit de achterwijken

 

en blanke kleintjes, liefst symbool

 

van jeugd en deugd en vredige ouders -

 

en branies drongen zich vooruit

 

tot bij den speelman met hun schouders

 

een sukkelaar viel door een ruit -

 

de deerntjes arm in arm aan 't dwalen

 

langs singels aan den vesterand

 

koorknapen, en al de brutale

 

schreeuwvlegels van den polderkant -

 

daar holden hijgend op een rijtje

 

de jongens van hun vliegerveld

 

vriendinnetjes van een partijtje

 

voort! - onbedwingbaar, ongeteld -

 

tot zelfs de schuwe zonderlingen

 

ontwend aan maat en buurtgezel

 

't siddrend bekoren ondergingen

 

der ranke fluit, die klankend schel -

 

voltrok voor de Oude 't straf bedwelmen

 

der stad, die spots haar trouw hem brak

 

haar tierigst kroost, haar stoutste schelmen

 

riep hij tot lammeren rêê en mak.

[p. 4]

III.

Dwingt men een Zwerver om verschòòning
een smaadlijke terugtocht af?
Zij er geen weldoen, sonder looning
geen euveldaad zij sonder straf!

O - wat doet redders driftig storten
zich in een grondeloosen vloed
als daar een leven dreigt te korten
- te heftiger, voor èigen bloed?
Had dan dat zoetgevooisde roepen
der rietfluit wreed de tegenmacht
om achter de gehoogde stoepen
dien wil te ontvreemden drang en kracht?

Om handen die 't slot dorsten spannen
ten loon na heul in 't ongerief
te ketenen en stram te bannen
nu elk se ontdaan ten hemel hief?
Om oogen tot ontglansde steenen
te harden in gezichten bleek,
nu de Oude star daar rond zich henen
elk siddrend spieglas binnenkeek?

O, dien zij dachten uit te sluiten
hield hen gebonden in hun huis
hij heerschte alvermogend buiten
onmachtig, werd hen schuilhoek, klùis -
toen, met de kleenen die op 't lokken
van 't lied hem volgden, hand in hand,
stapte hij voort en zingend trokken
ze met hem weg naar Zwerversland. - -

Zoo Zwervers wien langs alle wegen
belgt 's menschen ondank, 's werelds loon
bevrijdt de Toekomst, tot haar zegen
van 't Nu, tot zijn rechtvaardig loon!