Opwaartsche Wegen. Jaargang 3

[p. 318]

Boekbespreking.

Derde Winterboek van de Wereldbibliotheek. Uitgave van de Maatschappij voor goede en goedkoope lectuur te Amsterdam.

De opmerking is al enige malen gemaakt, dat elk jaar het winterboek van de wereldbibliotheek weer mooier is dan het vorige, inderdaad is dit 3e winterboek iets heel moois. Enkele van onze beste schrijvers en schrijfsters hebben dit boek gevuld. Of de winter huiselike gedachten bij hen op riepen, ze daarom over de naaste familierelaties zijn gaan schrijven, weet ik niet, maar 't is wel opvallend: Ina Boudier schrijft over De moeders, Alb. Draayer-de Haas over Het moederschap, Antoon Thiry over De Vader, Johan de Meester's schets heet Broeder Havelaar, die van Henriette Mooy Tante en van René de Clercq Oom Benedikt.

Verder bevat dit boek nog een paar andere novellen: Eva's overpeinzingen van Nico van Suchtelen, Het lichtende verschiet van Anna v. Gogh-Kaulbach, Het recht van den sterkste van Jeanne Reyneke v. Stuwe, Verzen van Alice Nahon en van Karel v.d. Woestijne, een uitvoerig, overvloedig geillustreerd artikel van Steenhoff over Jan Steen, en van Rinke Tolman een dito: Wanneer het wintert bij bosch, hei en wei, 4 platen met bijschrift van Maria Viola en een muziekbijdrage: Hart en Land, van Boutens, getoonzet door Bernard Zweers.

Deze opsomming laat wel zien de grote afwisseling. Over het uiterlik is niets dan lof te De vele mooi uitgevoerde, illustraties vooral de grote platen in vierkleurendruk, de originele, sobere bandtekening, de zorg voor papier en letter, dit alles maakt, wat de uitvoering betreft, dit boek volkomen af.

Nu gaf ik nog slechts opmerkingen over uiterlik en samenstelling en ik ben ook niet van plan om de bijdragen uit dit winterboek te bespreken. Indien bespreking enige waarde zal hebben, kost bespreking van een kleine schets haast evenveel tijd en plaats als die van een niet al te ingewikkelde roman. Zo zou ik me toch moeten bepalen tot een paar oppervlakkige opmerkingen, daar het niet mogelik zou zijn het hele winterboek serieus met u door te gaan. Daarom volsta hier de opmerking, dat dit winterboek, ook wat de waarde van de geboden schetsen, artikelen en verzen aangaat, goed geslaagd mag genoemd worden.

v.H.

Kasper Hauser, door E. Kalshoven-Biermans. Serie Romantische Geschiedenis. N.V. Uitgeversmaatschappij v.h. P.H. Wink te Zaltbommel, 1924. 277 blz.

Dit derde deel der serie wint het zonder twijfel van de voorafgaande in belangrijkheid. Nog altijd is de mysterieuze levensloop van Kaspar Hauser belangwekkend. Nog is nooit met zekerheid opgelost, wie of wat de ongelukkige vondeling van Neurenberg is geweest - ondanks vele omvangrijke onderzoekingen en schrifturen. Rondom deze figuur werd door de fantasie van het volk een sluier van legende geweven, die in hem een Badensch erfprins en slachtoffer van satanische intriges wil zien. Kritischer naturen daarentegen beschouwden hem als een simulant van laaghartig karakter. De waarheid schijnt onvindbaar.

[p. 319]

Intusschen is de beschrijving van zijn lotgevallen, zijn geestelijke ontwikkeling en de historische achtergrond van zijn leven in dit boekje op verdienstelijke wijze (zij het met veel romantische voorliefde) uitgevoerd. Het zal daarom ook wel gelezen worden.

v.d. L.

Mme. E. de Pressensé, La Maison Blanche.
Hesba Stretton, Jessicas First Prayer.
Mrs. O.F. Walton, The Lost Clue.
Emil Frommel, Drei Erzahlungen.
J. Karsten en J. Zuidweg, Die Reiferprufüng.
J.W. Marmelstein en J. Smit, Le Jardin Délectable.
Alle verschenen in de serie ‘Marniz-Drukken’ bij J.B. Wolters, Groningen.

De Marnixserie bedoelt ‘lectuur in de moderne talen voor de Christelijke scholen met voortgezet onderwijs’ te geven. Juiste keuze is hier derhalve hoofdzaak. Bij de bloemlezingen, die dienen ter illustratie van het litteratuuronderwijs, dient natuurlijk de electie ruimer te worden opgevat. De Jardin Délectable lijkt me in deze ruimer keus goed geslaagd. Die Reifeprüfung bevat stukken ter vertaling in het Nederlandsch en vertoont ook den invloed van de heerschende neiging, de eischen voor het schriftelijk eindexamen ongemotiveerd op te drijven. Overigens is de keus der stukken uitstekend - ze zijn meestal interessant van inhoud.

v.d. L.

A. Perdeck, A survey of English Littérature.
L. Dorsman Cz. en J. van der Klei, Dierenvreugde en Leed.
A. van Deursen en G. Meima, Beknopte Bijbelsche Aardrijkskunde.
Gilles van Hees en J.B. Ubink, K. Veldkamp. 't Boeiende Boek.
L. Huizinga en J. Karsten. Taal en Lied. Alle bij J.B. Wolters te Groningen.

Perdeck is een handig en bruikbaar boekske, ook geschikt voor belangstellenden van rijper leeftijd, Taal en Lied geeft Duitsche liederen op muziek, ten gebruike op MULO en dergelijke inrichtingen. In de serie 't Boeiende Boek, Nederlandsch leesboek, verscheen ditmaal de vertaling door mej. B. Westerveld van Lewis Carrol: Elsjes avonturen in het Wonderland. Aardig geillustreerd. Beknopte Bijbelsche Aardrijkskunde is een instructief en goedgeschreven werkje. Dierenvreugde en Leed wil den leerling leeren het dier lief te hebben.

v.d. L.

Bijbelsche Verhalen, door Hetty Laman Trip-de Beaufort. (N.V. Boekhandel en Uitgeversmaatsch. v.h. P.M. Wink. Zalt-Bommel).

In verschillende opzichzelfstaande stukken wordt in dit boek verteld de historie van de voornaamste oud-testamentische figuren, tot Nehemia toe, en weergegeven de inhoud van sommige dichterlijke Bijbelboeken als Hooglied en Prediker.

Het is bedoeld voor volwassenen en bepaaldelijk voor dezulken, die meenen aan de Bijbelsche verhalen ontgroeid te zijn. En dan wil het hen weer tot belangstelling voor den Bijbel opwekken, door verdoezelde of geheel vergeten voorstellingen omtrent de Bijbelsche figuren terug te roepen. Inzooverre is het een verdienstelijk werk, vooral ook, omdat de vorm van vertellen over 't algemeen boeiend en vlot is. Men hoort tegenwoordig klagen over een totaal gemis aan kennis van de Bijbelsche geschiedenis, met name bij de rijpende jeugd en ter voorziening in dit groote gebrek kan deze bundel goede diensten bewijzen.

Maar bevredigen doet hij ons geenszins, omdat hij geheel het stempel draagt van een modern-

[p. 320]

godsdienstige gezindheid. Het boek brengt den Bijbel niet, wat hij voor alles is, als het boek des Levens, Gods Woord, maar als ‘een verzameling van volkssagen, annalen, familieoverleveringen, plaatselijke en gewestelijke geschiedschrijvingen, wetten, overpeinzingen, oorkonden, liederen, verteld van mond tot mond, van land tot land, soms neergeschreven, dan weer overgeschreven met weglatingen en toevoegingen....’ een boek dus van cultureele waarde alleen. Er wordt ook wel gesproken van het godsbesef bij het Israelitische volk en van zijn Messiasverwachting, maar slechts als de reflexen van volksmentaliteit. Van zonde en genade, van verlorenheid voor God en verzoening door Christus' bloed, de kern toch van alle Bijbelsche verhalen, wordt niet gesproken. Het ‘Jezusverhaal’ wordt alleen aangeduid als de loutering ‘van het Godsbesef van liefde en rechtvaardigheid’, maar van den Christus der Schriften vinden we niets. Daarom brengen deze Bijbelsche verhalen ons niet, wat ze o.i. brengen moeten en bevredigt het boek ons niet.

C.T.