Onze Kunst. Jaargang 20-21

[p. 27]

Een portret van Daniël Mytens

De National Gallery te Londen heeft onlangs een belangrijk werk aangeworven van den Hollandschen schilder Daniël Mytens (1590?- 1642) welke, waarschijnlijk omstreeks 1614 in Engeland aangekomen, aldaar tot 1634 en 1635 heeft gewerkt. Dit levensgroote portret, te voeten uit, rechtstaande, in zwart zijden wambuis en broek, het vermiljoenen kousen en geelbruine schoenen, werd geveild bij Christie's in November 1919, met de schilderijen uit Hamilton Palace. Het droeg het etiket ‘John, 1^st Marquess of Hamilton’ en was toegeschreven aan Marcus Gheeraerts (1561-1635). Ongetwijfeld had het stuk vele geslachten lang onder den naam van John, 1^st Marquess (1532-1604) een luisterrijken rol gespeeld onder de familieportretten van Hamilton Palace. Een blik op het portret leert ons echter, dat de afgebeelde een jongeling is van omstreeks twintig jaar, in een costuum van de jaren 1620-25. En een tweede blik bewijst even duidelijk dat de schilder een heel andere is dan de betrekkelijk primitieve Gheeraerts, die zijn leven lang in ruime mate de vormelijke stijfheid behield, het vlakke modelé en de koelheid van de Engelsche miniaturisten, bij wier stijl de zijne zich aansloot.

De karakteristiek van dit portret is het moderne uitzicht in vergelijking met Gheeraerts, de vrije en zwierige streek van den borstel, en het stevige, naar voren tredend modelé van hoofd en handen. Even sterk uitgesproken is het Nederlandsche karakter van dit portret. Het is, in één woord, een dooien door typisch exempel van Daniël Mytens, die een leerling schijnt geweest te zijn van Mierevelt, deel uit maakte van de Haagsche Gilde in 1610, en stellig den invloed van Rubens onderging. Die invloed blijkt zóó overtuigend uit zijn werk, dat men niet zonder reden mag veronderstellen, dat hij in Rubens' werkplaats arbeidde, juist vóór zijn vertrek naar Engeland, omstreeks 1614.

In Engeland verwierf Mytens een hooge positie en een uitgebreide praktijk, als hofschilder van Charles I en portretschilder van de hooge wereld. Alleen de overkomst van een veel begaafder meester uit Antwerpen - Antoon

[p. 28]

Van Dyck - verdrong Mytens uit zijn hooge betrekking, en zond hem omstreeks 1635 terug naar Holland.

Zijn Engelsch werk kan men in twee hoofdgroepen verdeelen. Het vroegere werk, waarvan de Duke of Hamilton der National Gallery een typisch voorbeeld is, vertoont den invloed zijner Nederlandsche opleiding, zoover het karakter zijner modellen betreft, en, voornamelijk in de schildering der handen, Rubens' invloed. Het latere werk loont aan dat Mytens beïnvloed werd door van Dyck, die zich, zooals onze lezers weten, in 1632 in Engeland vestigde. Aangezien we zulks niet te dezer plaatse met fotografieën kunnen aantoonen, zullen we enkel zeggen dat in zekere Engelsche particuliere verzamelingen, late werken van Mytens tot heden toe worden toegeschreven aan Van Dyck. Vrij goed bekende voorbeelden in Engeland van zijn eerste manier kunnen we hier even vermelden: James, 3^rd Marquess and 1^st Duke of Hamilton, te Hampton Court; George Villiers, Duke of Buckingham, Hampton Court; Een Ridder van den Kouseband, Hampton Court; zijn Eigen Portret, ter zelfder plaatse; William, 2^d Duke of Hamilton, te Edinburgh, en portretten van Charles I te New-York, in de National Portrait Gallery te Londen, en het Museum te Turijn. Dank aan de vrijgevigheid der welbekende kunsthandelaren, de Heeren Agnew, kan een nieuwe Mytens bij dit lijstje gemakkelijk toegankelijke werken gevoegd worden: het hier besproken portret van James, 1^st Duke of Hamilton, thans in de National Gallery.

Een woord over den afgebeelde moge hier een plaats vinden. Geboren in 1606 erfde hij het markiezaat in 1625, en het is zeer waarschijnlijk dat Mytens op dat oogenblik het onderhavige portret schilderde. In 1631-32 voerde hij 6000 man aan tot bijstand van Gustaaf Adolf, en deed zich later opmerken als Charles I's Commissaris bij de onlusten der Schotsche Presbyterianen, in 1637-38, en in de volgende politieke beroeringen. Gedurende den Burgeroorlog werd hij door Charles I gevangen genomen, zoo twijfelachtig waren zijn sympathieën; maar in 1648 viel hij in Engeland om Charles' wille, en werd teenemaal verslagen door Cromwell te Preston, en daar in 1649 ter dood gebracht.

C.H. Collins Baker.

[p. t.o. 28]

DANIËL MYTENS: Portret van James, 3^e Markies en 1^e Hertog van Hamilton.
(National Gallery, Londen).