Onze Kunst. Jaargang 5

[p. 80]

Kunstberichten van onze eigen correspondenten

Uit Amsterdam

Beursversiering te Amsterdam

Van den op dracht tot versiering der Nieuwe Beurs te Amsterdam kreeg Derkinderen het ruimste aandeel. De decoratie der zaal voor de Kamer van Koophandel heeft hij geheel als zijn taak aanvaard en reeds eenige jaren geleden werd daarvan een gewichtig deel volbracht, door het beschilderen van het groote raam. Maar volgens contract, in 1900 gesloten, zouden in 1902 ook reeds de schilderingen over de vier wanden voltooid zijn - en nu, in 1905, hadden we te berichten, dat de ontwerpen daarvan in Arti tentoongesteld waren! Deze groote vertraging van den arbeid heeft men echter niet op rekening van den kunstenaar te schuiven, maar vindt haar oorzaak in het terugkomen op de vastgestelde regelingen door de lastgevers zelf, waar door zelfs nu nog niet tot het definitief besluit is geraakt, dat den kunstenaar tot onbelemmerde uitvoering van zijn werk in staat stelt. Reeds in 1901 toch kon hij zijn eerste ontwerpteekeningen toonen. De tentoonstelling, hopen we nu maar, zal er toe bijgedragen hebben, om eindelijk wat schot te brengen in deze al te drijvende kwestie; de algemeene aandacht werd er nu nader op gevestigd. De omstandigheid, dat er tot uitvoering van monumentaal schilderwerk, ter opluistering van een openbaar gebouw werd last gegeven, raakt toch het publiek belang, - temeer als de taak is opgedragen aan een kunstenaar, die allereerst en nagenoeg allereenigst in ons land, daartoe berekend moet worden geacht. Het geldt hier de onderneming van een werk, dat, eenmaal opgericht, van onafzienbaren duur zal zijn. De genomen beslissing bij den keus van uitvoerder en diens concepten beteekent het voor de toekomst scheppen van een toestand, die dag aan dag, in de oogen van velen, een ergerlijke, dan wel een genoegelijke aanwezigheid zal zijn. Het komt helaas voor, dat de versiering van openbare gebouwen wordt toevertrouwd aan lieden, die achter een zekere verfijnde decorateursknaphandigheid hun volslagen gemis aan de werkelijke eigenschappen van den wandschilder willen verschuilen. De heeren, die het last-geven tot versieren van de Beurs in handen hebben, schijnen althans meer besef te hebben van het gewicht hunner keusbepaling. Ook het resultaat der opdracht aan Roland Holst, kan in principieelen zin niet als een mistasten worden aangewezen en in het werk van Toorop, hoe men er over oordeelen moge, valt toch de aanwezigheid van den hoofdkaraktertrek der wandbeschildering niet te loochenen. Maar Derkinderen is hier allereerst de rechte man op de rechte plaats. Van het begin zijner loopbaan af heeft zijn streven zich in die lijn gezet. Aanvangende met zijn Processie van het H. Sacrament, tot aan de schilderingen in het gebouw van Levensverzekering op het Damrak, is er een vaste gang te bespeuren in de ontwikkeling van een kunstenaar, die, niet door de toevallige schikking van een wisselend ambieëren, maar uit de drijfkracht van aangeboren eigenschappen, tot het voortbrengen van versierende kunst en monumentale schilderwerken is gekomen.

[p. 81]

De daad van zoo een moet bezonnen zijn; een bezonnenheid, die voortvloeit uit de neiging om maat te stellen aan de dobberende stemmingen van het impressionnabel gemoed, maar daarbij geleid wordt door het uitgerijpte begrip van karakter der wandschildering, in haar wezen van versierend toevoegsel aan een bouwwerk. We kunnen hier niet ingaan op een nadere kenschetsing van Derkinderen's beteekenis, zoo merkwaardig ook als een afzonderlijke verschijning tusschen de standaarddragers der moderne schilderkunst. Ook zal het oordeel over dit, zijn nieuwe werk, eerst vrij in beweging zich kunnen voelen, als van deze ontwerpen de bestemming zal verwezenlijkt zijn. Maar de zinrijke wijze waarop de kunstenaar zich de bedekking der groote wanden met beelden heeft gedacht, de rustige gedragenheid der compositie's, in wijze ordening en logisch verband der tafereelen onderling, ook de voorname keurigheid in de teekening der figuren, kunnen ons met goed vertrouwen het gelukkig resultaat der definitieve uitvoering te gemoet doen zien. 't Is nu maar te hopen, dat alle bezwaren, die het volbrengen van dit gewichtige werk in den weg staan, spoedig opgeruimd zijn. Ook het rijpe beraad heeft zijne grenzen en in hoofdzaak heeft het reeds zeer gelukkig beschikt, want nog eens, Derkinderen is hier de rechte man op de rechte plaats.

W.S.

Uit Berlijn

Bij Cassirer

Mijn bericht zal heden de Tentoonstelling van Max Liebermann gelden, die bijna uitsluitend werk van de laatste jaren had geëxposeerd, waarin wij den kunstenaar in een buitengewoon krachtige, nieuwe ontwikkeling leeren kennen, die wij nauwelijks meer van hem hadden verwacht. Ook in dit rusteloos altijd vooruit, altijd verder willen, herkennen wij zijn overeenkomst met Jozef Israëls. Evenwel kan ik de hier algemeen gebruikte uitdrukking van een nieuwe faze in de ontwikkeling van zijn talent niet geheel onderschrijven. Het is alleen maar de geleidelijke zelfontwikkeling van een kunstenaar, die meer en meer den technischen kant van zijn kunst onder de knie krijgt, zoodat zuiver Impressionisme er niet langer zóo geheel het hoofddoel van is. Zijn schilderijen, die altijd door volmaakte lichtbehandeling uitmuntten, hebben nu nog aan schoonheid, harmonie en vooral aan kracht gewonnen.

Veel der tentoongestelde doeken waren den vorigen zomer te Noordwijk gemaakt, dat ook door onze Duitsche kunstenaars druk bezocht wordt. In de eerste plaats noem ik hier de Bleek, uiterst fijn van kleurschakeering en inderdaad groots opgevat. Biezonder kenschetsend voor zijn gaaf om een moment-opname te fixeeren, is zijn Tennis; van zijn grooten ernst te zijn altijd weer van meet af aan studeeren, leggen zijn vele kleur- en teekenstudieën getuigenis af, die hij voor zijn stukken met tooneelen uit den Amsterdamschen jodenhoek gemaakt heeft. Met zijn chaotisch mengelmoes van allerhande kleuren, tonen en eigenaardige luchtjes, een van de mooiste, meest opvallende schilderachtigste hoekjes van Amsterdam, dat alle kunstenaars aantrekt. Hier ook geeft hij nieuwe bewijzen van de steeds toenemende uitbeeldingsgave zijner plastiek. Zijn portretten zijn altijd uiterst fijn genuanceerd en wekken een levendige herinnering aan de voorgestelde personen: den direkteur van ons Museum, Dr. Wilhelm Bode, een Jonge dame en twee blonde kindertjes op een sofa, tegen een grijze fond.

W.