Onze historie in woord en beeld

[p. 21]

V. In dagen van weelde.
1433-1482.

Filips van Bourgondië.

Eene wapenrusting.

FILIPS van Bourgondië was niet alleen een der machtigste, maar ook een der rijkste vorsten van zijn tijd. Soms hield hij weken lang feest. Dan was hij prachtig gekleed. Zijn mantel schitterde van goud en parelen; zelfs hadden zijne paarden gouden hoefijzers.

Bij gelegenheid van zijn huwelijk in 1454 liet hij een groot tournooi of steekspel houden. Op een groot plein, in het rond met palen afgezet, zouden de ridders en edellieden met elkander strijden. Eenige

[p. 22]

ruiters, allen van stevige ijzeren wapenrustingen voorzien, reden van twee kanten tegelijk, de ruimte binnen. De paarden brieschten van strijdlust en renden met groot geweld op elkaar in.

Het algemeen gevecht

De grond dreunde van den hevigen schok. Welk een tumult! Hooren en zien verging den toeschouwers van het gekletter der wapenen, de kreten der strijders en het schetteren van bazuinen en klaroenen.

Na dit algemeen gevecht werd er man tegen man gestreden. Ter

[p. 23]

eere van het feest zouden twee ridders met elkander kampen om de overwinning.

Hevig stormden de beide kampvechters op elkander in. Een der strijders trof zijne tegenpartij met een lange spies zoo hevig onder het vizier, dat deze achterover stortte en zich overwonnen moest verklaren.

De strijd man tegen man.

Vielen er bij zulk een steekspel soms dooden, 't was dan toch een eerlijk gevecht, waarbij het ridderlijk toeging.

In de dagen van Jacoba en Filips woedde er echter een hevige strijd tusschen de burgers, die Kabeljauwschen en de edelen, die Hoekschen werden genoemd en waarbij soms ongehoorde wreedheden werden bedreven.

Zoo werd de wakkere Jan van Schaffelaar, een Kabeljauwsch hoofdman, die zich op den 16^den Juli 1482 met 18 ruiters in den kerktoren van Barneveld had verborgen, door eene bende Hoekschen gedwongen, zich van den torentrans naar beneden te werpen.

[p. 24]

Hij deed het om daardoor het leven zijner strijdmakkers te redden.

Voor and'ren in den dood te gaan

Is zeker schoon en groot.

Zoo deed eens Jan van Schaffelaar

Hij stierf den heldendood.

Van Schaffelaar springt van den toren.

Hij gaf zijn eigen leven prijs,

Sprong van den toren neer

En redde 't leven van zijn volk.

't Strekt immer hem tot eer.

Omstreeks dezen tijd kwam er een geheele verandering in de wijze van oorlogvoeren. Voortaan gebruikte men niet langer pijl en boog, maar bediende men zich van geweer, kruit en lood.

[p. 25]

Een Duitsche monnik had in 1450 het buskruit uitgevonden. In 't vervolg kon men dus ook schieten met kanonnen, waartegen de sterkste

Een schutter met pijl en boog.

Een schutter met geweer.

muren niet bestand bleken, zoodat het met de macht der edelen en ridders gedaan was.

Belangrijker nog was de uitvinding der boekdrukkunst door Laurens Jansz., koster der Groote Kerk te Haarlem.

Voortaan schreef men de boeken niet meer, maar werden ze gedrukt, waardoor ze weldra goedkooper en meer algemeen verspreid waren.