Onze Eeuw. Jaargang 17

[p. 1]

[Eerste deel]

George Frans Haspels
7 april 1864-16 december 1916.

Dat Haspels, een der jongsten van het zevental, dat voor nu 16 jaar Onze Eeuw heeft opgericht, het eerst ons door den dood zou ontvallen, hadden wij niet vermoed. Zijn vroegtijdig verlies, 52 jaar, zal in zijn gezin, in zijn gemeente, bij velen in den lande onder zijn lezers of wie met hem in aanraking kwamen, diep smartelijk worden gevoeld. De plaats die hij ledig laat is niet gemakkelijk te vervullen, ook niet in ons midden; maar zijn persoon en arbeid worden niet spoedig vergeten, zijn geest blijft voortwerken.

Hij heeft zich niet gespaard, maar het terar dum prosim ten volle toegepast, ook toen met klimmenden nadruk vrienden die zagen dat hij zijn kapitaal aan levenskracht opteerde hem waarschuwden. Hij kon niet anders; de volheid van zijn innig en krachtig leven had uiting, expansie noodig. In zeldzame mate stond zijn gemoed open voor indrukken der natuur, had hij een open oog en hart voor menschen in hun behoeften, stond hij bereid in elk aangeboden werk een taak te zien. Hierin lag mede 't geheim van zijn invloed. En hij zocht daarbij het wezenlijke, het heilzame, niet zelfzuchtig eigen voordeel of roem. Hij was zeldzaam weinig egoïst; wat in de kerkelijke en in de litteraire wereld heel wat wil zeggen. Daardoor ging er licht, verkwikking, zegen van hem uit.

Zoo heeft hij tot velen gesproken van de schoonheid

[p. 2]

dezes levens op aarde, en van de hoop des eeuwige levens. Deze twee zijden waren niet voor hem gescheiden: ‘onder open hemel’ zoo noemde hij de bundels stichtelijke stukken die hij aan zijn Rotterdamsche gemeente opdroeg. Het leefde al wat van hem uitging, omdat hij zelf leefde.

Die stichtelijke bundels, en menige frissche toespraak die wij van hem hebben, staan niet vreemd naast zijn litterair werk. Zijn talrijke schetsen, novellen en enkele grootere romans, zijn litteraire artikelen over ‘Nieuwe Boeken’ in Onze Eeuw vertegenwoordigen een aanzienlijke schriftelijke nalatenschap. Daarnaast had hij veelzijdig en veelsoortig praktisch werk. Een eigenaardige plaats daarbij nam de leiding in van een Rotterdamschen kring waar over geestelijke onderwerpen van uiteenloopenden aard voor een breed gehoor van beschaafden werd gesproken en gedebateerd. Zij die hem daar gekend hebben zijn vol lof over zijn tact en zijn opwekkenden invloed. Hij legde zichzelf nooit op, doceerde niet, maar slaagde er in de belangrijke elementen der discussie naar voren te brengen, het kleingeestige er uit te weren, zoo het debat vruchtbaar te maken.

En nu is hij niet meer in ons midden. Met aandoening komt ons voor den geest een gestalte uit zijn laatsten roman (David en Jonathan), dat verhaal met voorliefde door hem bewerkt, met Rotterdamschen achtergrond, en waarin wij den held in maanden van lijden zich op een Geldersch buitenverblijf tot den dood zien voorbereiden. Zoo heeft Haspels in de laatste maanden van zijn leven op zijn villa te Lochem den dood voelen naderen, met de up-and-down's die een dergelijk gevoel medebrengt. En nu hij van ons is weggenomen zien wij op zijn gestalte als op die van een man die 't leven in zijn rijkdom en in zijn bovenwereldsch doel heeft gekend en er van getuigd.

P.D. Chantepie de la Saussaye.