Onze Eeuw. Jaargang 11

[p. 157]

Buitenland.

De zaak van Heeckeren - of liever, zooals zij zich sedert eenige maanden ontwikkeld heeft, de zaak Kuyper, want deze staatsman blijkt meer en meer de verantwoordelijke persoon voor het gerucht omtrent den beruchten ‘brief van keizer Wilhelm’ - heeft, in verband thans met de kwestie der 40 millioen voor de kustverdediging, de vraag onzer internationale veiligheid, onzer verdediging, ja onzer verdedigbaarheid weder ernstig ter sprake gebracht. Dat wij verplicht zijn, jegens ons zelf verplicht zijn voor onze verdedigbaarheid, voor onze militaire veiligheid te zorgen, behoeft eigenlijk geen betoog. Er zijn echter sommige menschen onder ons, die ten principale beweren, dat ons land niet verdedigbaar is, met name tegen de moderne aanvalsmiddelen. Als dat zoo was, zou de zaak anders staan; maar de werkelijk deskundigen in binnen- en buitenland denken er zoo niet over. Gelukkig! Want een onverdedigbaar land staat aan alle gebeurlijkheden bloot. Er zijn onder ons andere, brave maar van de menschelijke dingen weinig onderrichte menschen, die van meening zijn, dat, al is dan ons land verdedigbaar, wij uit een algemeen christelijk of sociaal oogpunt nooit zouden moeten trachten het te verdedigen, omdat oorlog uit den booze is. Ook deze brave onnoozelen - te goed voor deze bedorven wereld - kunnen wij met hunne meening rustig ter zijde laten: hunne denkbeelden behooren thuis in den paradijstoestand, waarin ‘alle menschen wijs’ en ‘wèl doende’ waren of zullen zijn. Er zijn nog andere menschen, die met dr. te Lintum in zijne brochure ‘Het Oorlogsspook’ aan de mogelijkheid van een Europeeschen oorlog in onzen tijd niet meer gelooven. Dat zijn ook al naieve brave menschen - in het algemeen een uitnemend goedaardig soort onzer species maar soms geneigd om buitengemeen verwoed te worden en daardoor gevaarlijk, als hun aantal betrekkelijk niet zoo gering was - die tot berstens toe vol zitten met naar alle kanten uitwegzoekende idealen. Aangenomen, dat een groote oorlog in Europa voortaan ondenkbaar was - quod vehementissime nego - dan willen die braven ons nog wel toegeven, dat

[p. 158]

oorlogen in andere werelddeelen allesbehalve ondenkbaar zijn. En heb ik niet eens meenen te vernemen, dat wij ergens in Oost-Azië en in Midden- en Zuid-Amerika nog enkele koloniën niet zonder beteekenis hebben? Ik geloof zelfs, dat het onredelijk zou zijn dit te ontkennen.

Maar laat ons niet langer spotten, want de zaak is te ernstig! Het is inderdaad hoogst ernstig, dat in ons parlement zoo maar leukweg algemeen wordt toegestemd, dat ons leger op het oogenblik heel weinig gevechtwaarde heeft. Lieve hemel! Waar moet dat heen? Wij zijn op dit oogenblik - en hoeveel tijd is er noodig om uit ‘het moeras’ te komen? - dus zoo goed als weerloos. Weet men wél, wat dit zeggen wil? Dat wil zeggen, dat wij, als er een Europeesche oorlog komt, eenvoudig voor het nemen zijn. Nu is de bewering: maar er komt geen Europeesche oorlog! Wie zegt dat? Dat kunnen alleen zij zeggen, die niet weten wat er omgaat in de wereld, die het oog sluiten voor wat er dagelijks om ons heen gebeurt.

O, het is niet waarschijnlijk, dat er in de tegenwoordige omstandigheden om een wissewasje oorlog zal komen in Europa. Maar wie zegt ons, dat de koloniale belangen, de handelsbelangen, de eerzucht van een machtig potentaat, de revolutionnaire neigingen van allerlei aard niet bij altijd te vreezen plotselinge omkeeringen morgen aan den dag een oorlog zullen veroorzaken in onze onmiddellijke omgeving? Dat koloniale belangen daartoe in staat zijn, wij zien het telkens en telkens weder, hoe dicht die bij een oorlog kunnen brengen, welke oorlog dan natuurlijk niet tot de koloniën beperkt zal blijven. Dat de handel altijd en overal belang heeft, overwegend belang bij voortdurenden vrede, is volstrekt onjuist; en al was het zoo, andere belangen plegen bij de politieke verhoudingen ook een rol te spelen! Dat de thans regeerende potentaten en machthebbers van allerlei aard over het algemeen geen oorlogzuchtige neigingen hebben staat vast; maar zij zijn, gelijk wij, wezens van éénen dag, die door anderen vervangen kunnen worden. Wie de wereldgeschiedenis kent, zal niet vertrouwen op den toestand en de beweringen, de uitingen van het oogenblik. En komt er een oorlog, dan hebben de kleine staten toe te zien, dat zij niet de dupe worden van het geval - en dat kunnen zij alleen door zich bijtijds in staat van verdediging te stellen. Heeft Denemarken voor vijftig jaren veel profijt gehad van de Engelsche

[p. 159]

vriendschap? Heeft Pruisen in 1866 de kleine Duitsche staten verschoond? Heeft Turkije in 1876/7 veel gehad aan den goeden wil van sommige mogendheden? En bedenkt men wel, dat wij sedert 1870 minstens vijfmaal op den rand van het oorlogsgevaar hebben gestaan? En wel in onze onmiddellijke omgeving? Ja, het is er niet toe gekomen - volkomen waar! Maar even waar is het, dat het bedroefd weinig gescheeld heeft! Inderdaad, het is onverantwoordelijk brochures als de bedoelde te schrijven en zich dan, met wat oppervlakkige geschiedbeschouwing en nog oppervlakkiger diplomatieke kennis gewapend, als ideaal menschenredder voor te stellen. De geschiedenis pleegt zich te herhalen. Laat ons bijtijds zorgen, dat wij niet wêêr komen in de gevallen van 1672, 1747 en 1795, toen wij, onvoldoend gewapend, plotseling voor het geval eener verovering kwamen te staan, een geval, dat ons na 1795 20 jaren van rampen heeft bezorgd. Men zegge niet, dat de toestanden sedert zoo geheel veranderd zijn. Dat zijn zij ongetwijfeld. Maar even zeker is het, dat zij in gewijzigden vorm iederen dag kunnen terug komen. En dan moeten wij gereed zijn om ons te verdedigen, onze kust èn onze landpalen. Men rekene niet op de welwillendheid onzer buren. In staatsmaterie geldt alleen het staatsbelang.

Daarom: organisatie, onmiddellijke organisatie onzer weerkracht is onze eerste plicht tegenover ons zelven. Het moet daarbij door deskundigen - niet door onverantwoordelijke schreeuwers in kiesvereenigingen of door wijsneuzige journalisten en brochureschrijvers - worden uitgemaakt, hoe dit moet geschieden. Maar die deskundigen hebben op te passen, dat zij niet de inheemsche oude fout begaan om te twisten over den voorrang van kust- of landverdediging, op het gevaar af, dat van geen van beide iets komt. Wij vragen, wij eischen van onze Regeering, dat zij onze verdediging organiseert: dat is haar eerste plicht tegenover ons volk, een plicht welks vervulling geen oogenblik uitstel duldt, hoeveel millioenen daarmede ook gemoeid zijn.

De buitenlandsche staatkunde leverde in deze maand met ééne uitzondering niet veel bijzonders op. De binnenlandsche moeilijkheden der Jong-Turken trekken de aandacht. Het wil daar nog niet met het parlementaire systeem èn met de onrustige Droesen en Bedouienen.

Het parlementaire stelsel! De aandacht der geheele wereld wordt geboeid door den loop der Engelsche verkiezingen. Bal-

[p. 160]

four's aanprijzing van het wanhopig middel om te trachten de kwestie van de tariefhervorming - en wat nog niet meer later misschien? - die voor de conservatief-unionistische coalitie zoo netelige zaak, door een referendum te doen beslissen, heeft blijkbaar bij het Engelsche volk even weinig succès gehad als de beloften van het aangevallen Hoogerhuis om zichzelf te herzien. De liberaal-radicaal-Iersche coalitie keert met onverzwakte meerderheid in het Lagerhuis terug, een meerderheid van 120 stemmen ongeveer, waarmede zij alles kan doen..... altijd wat een coalitie als zoodanig kan willen. In ieder geval zal de tegenstand van het Hoogerhuis tegen de voorgestelde wetten van zoogenaamd financieelen aard - van allerlei is door den vindingrijken Lloyd George in een groote ‘financieele’ wet bijeengevoegd - gebroken worden, hetzij door een ingrijpende hervorming van het Huis, hetzij door een ongewone vermeerdering van pairs om de liberale partij ook daar in de meerderheid te brengen. En ‘home rule’ zal aan Ierland worden gegeven, wèl niet dadelijk maar binnen een paar jaar. Het is zelfs zeer waarschijnlijk, dat de liberale partij trachten zal het geheele ‘Empire’ tevens federatief te organiseeren met afzonderlijke parlementen voor Engeland zelf, voor Schotland, Wales, Canada, Indië, Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika en een rijksparlement te Londen. Haar is de zege, ten minste aan hare.... coalitie. Wij hebben af te wachten, wat die ermede zal doen zoolang als de deelen der coalitie het met elkander zullen kunnen vinden, d.i. zoolang als de kleinere elementen ervan bevredigd zullen blijken door de verwezenlijking of kans op verwezenlijking der beloften van het grootste: de breede schaar der Engelsche liberalen van onverdachte gezindheid.