Ontmoeting. Jaargang 13

[p. 283]

Kritieken

Ds. P. Lugtigheid
De duif uit Noachs ark.
Amsterdam - W. ten Have N.V.

De Heilige Geest bedient Zich van de prediking en weet raad met elke stijl: met de gotische kruisbloemstijl van pater Brugman, de boerenklompenstijl van Luther, de renaissance-stijl van Calvijn, de post-romantische van Kuyper, en ook met de jongens-onder-elkaar-stijl van Ds. P. Lugtigheid. Hij preekt op zijn eigen manier; niemand kan en niemand mag hem nadoen. Sommigen stoten zich aan zijn ‘platte’ taal, maar zijn wijze van spreken past bij hem zelf; hij zou zichzelf niet meer zijn, als hij aan de wensen van deze critici tegemoet kwam, - en juist zijn spontaan en onbevangen zichzelf-zijn is één van de geheimen van zijn welsprekendheid en zijn invloed op een groot aantal mensen binnen en buiten de kerk. Hij heeft de gave ontvangen om zich in het leven van anderen in te leven; hij staat naast de tobbers en piekeraars, zodat zij zichzelf herkennen; maar hij laat een kerkdienst niet ontaarden in een stichtelijk uurtje van vromelijk onder-de-pannen zijn; hij ergert de gemeente met de concreetheid van het Evangelie. In bovengenoemd boek zijn enkele preken uit zijn ‘Open Deur-diensten’ verzameld, preken met een werkkiel aan, die niet als schrijfwerk, maar als praat-werk beoordeeld moeten worden.

J.

Dr. G. Beyer e.a.
De vluchtende mens.
Wageningen - H. Veenman.

Deze uitgave kwam tot stand op initiatief van de Studentenvereniging Unitas Studiosorum Vadae ter gelegenheid van haar vijfde lustrum. Terecht heeft de voorzitter van het Nederlands Comité Vluchtelingenjaar dit initiatief geprezen. Economen, psychologen en politici geven - gedeeltelijk in het Engels - in dit boek hun visie op de problematiek van de vluchtelingen, de oorzaken van hun teleurstelling in het Westen, hun remmingen en de verdeeldheid in hun eigen kamp. Al waren herhalingen niet te vermijden, de verschillende artikelen sluiten goed bij elkaar aan. Na de algemene beschouwingen worden enkele problemen in verband met de opneming en de aanpassing van de vluchteling deskundig besproken; daarna passeren de verschillende landen, waaruit of waarheen de vluchtelingen gegaan zijn, de revue; en tenslotte wordt uiteengezet, waar en hoe door allerlei organisaties hulp geboden wordt.

J.

Jacques Antoine
De koe en de krijgsgevangene.
Rotterdam - Ad. Donker.

Drie korte verhalen uit de laatste oorlog, die stuk voor stuk met genoegen worden gelezen.

Er steekt in dit boek een tragiek, die ons tot denken stemt en er ligt een milde humor over deze verhalen, die ons oordeel doet verzachten.

In het titelverhaal is het een krijgsgevangene, die met behulp van een koe, probeert zijn vaderland, Frankrijk te bereiken. Het gelukt hem bijna. Dan, op het laatste ogenblik, is het de koe, die hem in de handen van de Duitsers voert.

In het tweede wordt verteld, hoe een taxichauffeur de dreigende oorlog, de mobilisatie vergeet in zijn hartstocht voor de paardenrennen.

De laatste vertelling gaat over de liefde van een Amerikaans soldaat, die het Italiaanse meisje, dat hij in de oorlog heeft verkracht, na tien jaar zoeken eindelijk vindt.

Het verwondert ons niet, dat naar

[p. 284]

aanleiding van dit boek de film ‘De koe en de krijgsgevangene’ is gemaakt.

Met de vertaling van Roger Binnemans weten we geen weg. Nederlands is het niet, ook staat het ver van het sappige Vlaams, dat we met zoveel plezier lezen.

Een paar voorbeelden:

Schoen draait zich niet om en hoewel hij zich eraan verwacht wordt niet teruggeroepen.

Het zeer zware terrein is er ongetwijfeld voor iets tussen dat alle pronostieken falen.

Enz.

G. van H.

Ferdinand Oyono
De oude neger en de medaille.
Lochem - De Tijdstroom.

Meka, de oude neger, wordt door de blanken gedecoreerd.

In dit pogen van de niet-naturellen om tegenover de inheemsen een vriendelijk gebaar te produceren tonen zij zich alleen maar kleine, misselijk-kleine mensen.

Het verhaal wordt wrang en bitter en Meka is aan het eind van het boek een geslagen man.

Maar juist dan komt hij tot volledige berusting en is hij zich zijn waardigheid helder bewust.

Prachtig tekent Oyono ons het emotionele leven van de negers, de opklinkende lach en de jammerklacht, ‘zoals de zengende zon plotseling door de woedende tornado wordt verslonden.’

Zo laat dit verhaal geen gevoel van haat achter tegenover de blanken, eerder een gevoel van bewondering voor de neger, die in de hel iets van de hemelse humor ziet oplichten.

G. van H.

C. Baardman
De zwerver.
Kampen - J.H. Kok N.V.

De geschiedenis van de goede zwerver, die zich door God geroepen weet, de wereld te hervormen.

Hij zegt ‘Ik wil de mensen redden, en het zal mij lukken, want God geeft elk mens de kans.’ Ik ben zo vrij, achter deze zekerheid van de zwerver een vraagteken te zetten.

Ik kan mij indenken, dat de man verdrietig is, als hij ontdekt, dat de mensen niet altijd blij en goed zijn, ik vind de zwerver een prachtfiguur, als hij het opneemt voor allen, die in geestelijke of materiële nood verkeren. Maar ik kan maar moeilijk accepteren, dat alles hem zo vlotweg gelukt.

Koos, de dronkaard wordt bekeerd, maar ‘nooit zou de zwerver iets loslaten over het gesprek, dat hij met Koos gevoerd had.’

Juist naar dat gesprek was ik erg nieuwsgierig.

Er zijn meer vraagtekens.

Koos moet voor zijn heer een belangrijk bedrag wegbrengen, wordt overvallen en van het geld beroofd. Een politiezaak? Nee, de zwerver gaat praten met de dieven, dreigt en krijgt het geld met de woorden ‘We zijn onschuldig. Maar hier is het geld, dan hebben we rust.’

Zo is er meer, dat wij op gezag van de schrijver voor waar aan moeten nemen en dat wij dan ook maar doen, omdat alles zo prettig afloopt.

Toch blijft ergens het onbevredigend gevoel, dat dit verhaal niet echt is.

G. van H.