Ontmoeting. Jaargang 10

[p. 178]

De keuze
M. Monsinga

Het hart van Jozef ben Sjimlah, de priester, koos tegen Jezus van Nazareth. Toen hij thuis kwam voor het middagmaal, kuste hij zijn vrouw en betrad zijn bidvertrek. Hij was vroom en bad driemaal per dag met zijn gezicht naar de tempel. Hij kende de wet van Jahweh uit zijn hoofd en elke morgen als hij wakker werd, zong hij een psalm. Hij was jong en vol ijver voor de dienst van Jahweh.

Die middag bad hij anders dan gewoonlijk. Wel liet hij zich voorover vallen op de grond met zijn gezicht naar de tempel en ook breidde hij zijn armen uit, maar zijn woorden waren anders. Hij bad niet het gebruikelijke formuliergebed, maar de woorden spoten omhoog uit zijn hart, zonder dat hij ze zocht.

Jahweh, zei hij, almachtige Jahweh, ik geloof niet dat Jezus door u gezonden is. Eerst heb ik gedacht dat het mogelijk was. Maar vanmorgen heb ik duidelijk gezien, dat het niet waar is.

Ik had veel over hem horen spreken. Men heeft mij tot zijn discipel willen maken en tot zijn vijand. Ik voelde sympathie voor hem, meer dan afkeer. Vanmorgen heb ik hem zelf horen spreken. Nu haat ik hem, Jahweh, want hij is uw vijand.

Met moeite kon ik door de menigte heendringen tot dicht in zijn nabijheid. Ik wilde hem horen. Morgen zou hij immers al weer vertrokken kunnen zijn. Hij was in debat met een wetgeleerde, die ik niet ken. Toen ik naar hem luisterde, begreep ik waarom zoveel mensen achter hem aan lopen: hij spreekt met autoriteit, hij legt beslag op je, hij neemt je mee. Ik begon van hem te houden, van zijn stem, zijn woorden, zijn gebaren.

Toen vertelde hij een gelijkenis. Tenminste, dat was het voor de andere mensen om hem heen. Voor mij was het meer. Het was een van de pijnlijkste ervaringen uit mijn leven. Een ervaring die me bijna het geloof in u en in uw wet deed verliezen. Het is me een raadsel hoe hij deze geschiedenis te weten gekomen is. Misschien is ze hem verteld door iemand met wie ik er indertijd over gesproken heb. Maar dat doet er nu niet toe.

Jahweh, wat kan hij vertellen! De mensen stonden roerloos te luisteren. En ik, ik liep weer op die stoffige weg naar Jeruzalem. Het was de eerste maal in mijn leven dat ik tempeldienst moest doen. Mijn hart was blij, want ik heb uw dienst en uw huis lief. Ik dacht aan de offers die ik zou ontsteken en aan de mensen die gezegend zouden worden. Ik voelde de zon niet die het zand van de weg gloeiend maakte. Ik merkte het stof niet dat langs mijn benen omhoog wolkte en in mijn neusgaten drong. Ik dacht alleen aan u en uw dienst.

Mijn gedachten werden op een onaangename wijze doorbroken. Plotseling lag er een man voor me op de weg. Ik had hem niet eerder gezien. Bijna was ik over hem gestruikeld. Zozeer waren mijn gedachten bij de

[p. 179]

tempel. Ik schrok. Er waren grote scheuren in de kleren van de man en hij was half naakt. Op zijn gezicht en op zijn ontblote schouder zaten grote plakken gestold bloed en in het zand op de weg waren donkerrode plekken. De zon, ik voelde ineens de zon. Wreed trilde de hitte boven het zand van de weg en stortte zich op de man. Zwermen insecten krioelden over zijn wonden.

Deernis nam bezit van mijn hart. Ik bukte me. De man leefde nog. Flauw en onregelmatig bewoog zijn onderlijf. Ik wilde hem helpen, maar ik wist niet hoe. Ik had niets bij me. Alleen uw wetsrol. Ik legde hem neer in het zand. Ik kon althans de man in de schaduw van gindse bomen brengen, weg uit de brandende zon.

Toen sloeg uw wet toe als een bliksem. Ik bleef versteend in half-gebogen houding staan, de armen uitgestrekt naar de man op de weg, en ik vocht. met u, met uw wet. Mijn hart bonsde de woorden van uw wet in mijn lichaam: het is een priester verboden zich te verontreinigen aan een lijk. De man was nog geen lijk, maar hij zou het elk moment kunnen worden. Hij zou kunnen sterven, terwijl ik hem wegdroeg naar de schaduw, in mijn armen, of als ik hem onder de bomen had neergelegd en voorzichtig probeerde hem te helpen. Dan zou uw toorn op mij liggen en mij onverhoeds neerslaan, omdat ik priester was en mij verontreinigd had door een stervende man te helpen.

Mijn medelijden won. Ik kon deze man immers niet zo maar laten sterven in de schroeiende zon en met die vliegen op zijn ogen en in zijn neusgaten. Mijn leven lang zou het beeld van die man mijn hart verschrikken. Elke nacht zou ik hem zien in mijn slaap: vuil en bebloed. En mijn mond zou gillen om hulp. Maar er zou geen hulp zijn, omdat ik niet geholpen had. Ik stond op het punt u uit te dagen, Heer Jahweh. Liever uw toorn op mij, dan die levenslange wroeging. Ik boog mij verder voorover en wilde de man in mijn armen nemen.

Toen sloeg uw wet opnieuw toe. Het was nu niet uw toorn die mij verschrikte, maar mijn ongehoorzaamheid aan uw gebod. Het drong tot me door, dat ik bezig was u vaarwel te zeggen, dat ik willens en wetens uw wet ging verachten. Ik stond voor de keus: de man helpen of u dienen, mijn medelijden gehoorzamen of u liefhebben boven alles.

Wat vond ik u wreed, Jahweh, meedogenloos! Maar ik heb uw wet gehoorzaamd. Uw wet en uw dienst waren sterker dan mijn medelijden. Ik heb gekozen voor u.

Ik keerde mijn gezicht af van de man op de weg en liep om hem heen. Ik durfde niet meer naar hem te kijken. Want de overwinning van uw wet was niet overweldigend.

Omdat ik u wilde dienen, liet ik die man daar sterven in zijn bloed, sterven in de blakerende zon en met een krioelende laag vliegen op zijn verminkt lichaam.

Ik deed het niet met vreugde, Jahweh. Ik vond u wreed en uw wet onbarmhartig. En nog, als ik er aan denk, vind ik u hard. Maar ik heb uw wil gedaan. Ik heb uw wet liefgehad boven alles.

[p. 180]

Daarom weet ik nu, dat Jezus niet door u gezonden is. Hij heeft uw wet niet lief boven alles. Want hij wees naar mij met zijn vinger en zijn doordringende stem beschuldigde mij. Ik haat hem, Jahweh, want hij is uw vijand. Zal ik niet haten, die uw vijanden zijn?

Josef ben Sjimlah stond op en verliet zijn bidvertrek. Hij kuste zijn vrouw en ging zonder gegeten te hebben naar buiten. Het was stil in de straten van Jeruzalem, want het was midden op de dag en de zon scheen fel tegen de witte muren van de huizen. Josef ben Sjimlah liep naar het paleis van de hogepriester en diende een aanklacht in tegen Jezus van Nazareth wegens verachting van de wet van Jahweh.