Ontmoeting. Jaargang 9

[p. 118]

Peter (fragment)
Arjen Miedema

Daar Peter zijn omgeving reeds vroeg met de verschijnselen van een voorlijk kind begon lastig te vallen, gaf zijn moeder hem op bijna praekleuterale leeftijd in bewaring op een school voor nog lager dan lager onderwijs. Die school kon Peters goedkeuring niet wegdragen. Zij ging gebukt onder een naam, die hem herinnerde aan de weinig verheven handelingen, welke hij slechts in het bijzijn van zijn moeder op de meest verborgen plaats van het huis noodgedwongen moest verrichten, wanneer de wetten der natuur hem te machtig werden. De juffrouwen, aan wier bewarende invloeden hij zou worden blootgesteld, ontleenden haar titulatuur aan de zelfde sfeer, met name aan kleine kledingstukjes, die zij hadden ont- en op te binden, wanneer de genoemde natuurwetten zich onder de les deden gelden.

Ten overvloede deelde men op die school Peters wereldbeschouwing niet. Een vrouw voerde er de scepter en het was niet dan over het grafje van zijn eer, dat Peter zich daaronder buigen mocht. Indien hij dan ook niet een vader had gehad, wiens stem de theekopjes op het dressoir kon doen sidderen van ontzag, hij zou van een bezoek aan die school hebben afgezien, ondanks de verleidelijke belofte, dat hij daar zou leren zingen van de Heer, die in de hemel woont en in elk need'rig hartje troont.

Op de grote morgen wees hij met de woorden: ‘Peter kan zelf wel lopen’, de hand zijner moeder van de hand. Het zwakke geslacht moest niet wanen, dat hij, als lid van het sterke, haar leiding van node had. En met het vaste voornemen dat hij dit eveneens aan de juffrouwen van de minderwaardige inrichting onder het oog zou brengen, begaf hij zich naast zijn moeder op pad.

Doch toen zij gekomen waren in de nabijheid van de school, die uit drie hoge smalle ramen als met gefronste wenkbrauwen op hem neerzag en zij stilhielden voor een met een vreugdeloze kleur beschilderde deur en zijn moeder op het punt stond haar hand te bezoedelen aan een bel, die door de roest van jaren was besmet, kwam de school Peter plotseling zo erg voor, dat hij de rok zijner moeder in zijn handje nam en met de uitnodiging: ‘Kom mee, lopen jô’ trachtte haar van voor de poorten des verderfs weg te sleuren. Het was echter te laat. Zijn moeder had aan de achterzijde van de deur reeds zulk een onchristelijk lawaai veroorzaakt, dat de juffrouw nu wel niet anders dan met een mattenklopper in de hand zou verschijnen om de dader af te straffen. En daar Peters moeder zijn bescherming genoot, kon hij alleen niet meer de beentjes nemen, maar stelde hij zich tussen haar en de deur. Er verscheen een juffrouw aan wie alle schoonheid sinds jaren was voorbijgegaan. Zij bleek echter geen wapen te dragen, wel een naar Peters mening veel te troosteloze rok, waaronder hij de schoenen van zijn vader, die de vorige dag spoorloos

[p. 119]

waren gebleken, meende te ontdekken. Voor hij het familiebezit op kon eisen nam zijn moeder het woord en verzocht de juffrouw nederig het eens met Peter te willen proberen, haar daarbij weinig heil voorspellende.

Eer Peter van zijn verbazing over dit verraad bekomen was, stond hij alleen met de troosteloze juffrouw achter de onaangename deur in een gang, die geen eind scheen te nemen en waar bij enkele raampjes het licht luidkeels te wenen hing. Het was hem dan ook van stonde aan duidelijk, dat hij aan het verkeerde adres bezorgd was. En toen de juffrouw met een: ‘Kom jij maar es met me mee, ventje’ invloed op hem begon uit te oefenen, wierp Peter haar dadelijk de handschoen voor de voeten, ten bewijze dat hij Peter en geen ‘ventje’ was: ‘Trek jij eerst de schoenen van mijn vader maar es uit’.

De juffrouw bleek geen diepgaande studie van Peters psyche te hebben gemaakt. In plaats van schaamrood door de mand te vallen en het gestolene terug te geven, wist zij die psyche van Peter middels enkele doeltreffende handtastelijkheden wel te krijgen, waar zij hem voorlopig hebben wilde. Uit verbazing over de eerste oorvijgen zijns levens kwam Peter er niet toe het degentje uit zijn toekomstige schede te trekken. Deze juffrouw was nog erger dan de school, zij pleegde majesteitschennis op het eerste gezicht. Bij een open deur, waarachter meerdere reeds door hun moeders verlaten zielen met de ruggetjes gekromd zijn komst zaten af te wachten, plaatste de juffrouw de schoen van zijn vader met zoveel kracht tegen Peters broekje, dat hij zijn beentjes wel moest reppen om niet in de horizontale toestand der vernedering in de klas te verschijnen. De hoek van het lokaal ving hem sprakeloos op. Zijn broze gemoed dreigde te breken gelijk een eierschaal. Slechts de echo van zijn vaders stem: ‘Mannen huilen niet’, deed hem de boventandjes op zijn onderlip zetten. En nog zou hij de eer gered hebben, indien niet een pasbeginnend lid van het zwakke geslacht, door de omstandigheden overmand, in een luid misbaar was losgebarsten en om haar moeder geroepen had.

Haar luide tranen vonden weerklank in Peters boezempje. Zolang de juffrouw met de rappe handen in de deur stond, voelde ook hij zich van zijn moeder gescheiden en overgeleverd aan de machten van het boze. Met de woorden: ‘Ik ben wel een man’ moest hij in eerloze snikken uitbreken.

Het volgende ogenblik lag hij in de armen van een juffrouw, die Peter nog niet had opgemerkt. Zij deed de boze juffrouw in de gang verdwijnen door te zeggen: ‘Ik was dit varkentje wel’. Peter slikte zijn snikken in. Al zijn gevoelens liepen te hoop. Hij weigerde, vergeleken te worden bij een dier, dat bij vergissing geschapen was en waarvan de kop in geslachte toestand achter de ruit van de slager er nog van lag te getuigen, dat men niet ongestraft zo lelijk kan zijn. Ook wilde hij liever de lucht in, dan gelijk een baby in een paar onbekende armen te liggen. Doch op dit ogenblik, dat hij al wat mannelijk in hem was te wapen riep, trof Peters neus in de buurt van het oortje van de juffrouw zulk een geur, dat het hem was, alsof de hemel op een kiertje open ging. Aan de boezem van

[p. 120]

deze heerlijke juffrouw smolt al zijn weerstand. Zij zette hem eerbiedig op zijn voetjes, keek hem een ogenblik aan met korenbloemblauwe ogen ten teken, dat zij hem lief had en bracht hem zoet tot zitten naast een knaapje, dat juist bezig was zich zelf te troosten door een katje van drop in het eigen mondje te steken.