Rechter Thomas
Arjen Miedema
Iedere filmrecensent heeft, zij het zonder noodlottige gevolgen, iets van keizer Nero, die met de duim omhoog of omlaag, beschikte over het al of niet voortbestaan van een onder de voet gevochten gladiator. Welnu, ik zou voor Rechter Thomas de duim op willen steken, al is het dan niet zo enthousiast hoog. Met deze film debuteert een nieuwe Nederlandse filmmaatschappij, de ‘Nationale filmproductie Mij.’ en 't was dus niet zonder spanning, dat ik me door het magisch duister liet omsluiten om er getuige van te zijn, hoe dit Hollandse product van de spoel zou rollen. Het ging er namelijk om, of mijn twijfel aangaande de mogelijkheid van een inheemse filmkunst genezen zou worden of acuut gemaakt. Ik haast me dan ook te zeggen, dat ik na ‘Rechter Thomas’ geloof, dat we op een vaderlandse wijze ons de narigheid van Hollywood van de hals kunnen schuiven. But it is a long way to Tipperary, we moeten nog veel leren. Doch laat ik eerst - wie zijn neus schendt, schendt zijn aangezicht - prijzen, wat er te prijzen valt. De film heeft me iets gedaan. De greep naar het boek van François Pauwels was al vast een goede. Het heeft een boodschap, en geen geringe, al worden volgens deskundigen verouderde begrippen over de reclassering gepropageerd. Het navrante probleem: genade contra recht in de rechtspraak is in alle beklemming op het doek geworpen en al is het conflict niet tot een oplossing gekomen, het staat niettemin na deze film weer vers voor de aandacht van heel een volk. In de tweede plaats verdient de regie een compliment, daar zij met spelers, die allen zo van het toneel waren opgeraapt en voor het eerst voor de lens optraden, toch een spanningsvol geheel heeft weten te bereiken. Alleen de hoofdfiguur Gerard Brom (rechter Thomas) speelde als uit jarenlange en dus rijpe ervaring. Hij was een werkelijkheid, terwijl de meeste van zijn medespelers slechts een rol voordroegen, die hun te ruim om de leden hing als het nekvel een boxer. De
regie verdient des te meer lof, daar zij bij een zo romantisch gegeven (diefstal, moord, inbraak, gangstersbende) zich zelf behoorlijk aan de teugel heeft gehouden en niet tot ijselijkheden is vervallen. Het slot van de film was zelfs aangrijpend. Rechter Thomas, die in het conflict tussen de rechter en de mens in zijn hart, de mens heeft laten spreken moet het gerechtshof verlaten met weliswaar eervol maar dan toch ontslag. Dit op zich zelf zwaar pathetische moment is zo strak gehouden, dat we de beste verwachtingen koesteren aangaande de verdere productie van de jonge maatschappij.
Ook Cor Cremer en Henk van Buuren bereikten als ouders van Joop de Vlieger (gespeeld door Ton van Duinhoven) de motordief, een soms klassiek peil in hun Hollands binnenhuisje met de vader-dronkaard en de lijdende moeder.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
