Ontwaking. Nieuwe reeks. Jaargang 4

[p. 345]

Sociale Gebeurtenissen

De werkstaking die in September l.l. in Italië plaats greep, is een gebeurtenis van 't allerhoogste gewicht. Niet door haar dadelijke gevolgen, maar als blijk van den vooruitgang door de libertaire gedachten in de diepe lagen van 't proletariaat gemaakt, en als voorafgaand teeken van een nieuw tijdperk van breede en werkzame propaganda met het oog op een waarlijk volledige verandering in de maatschappelijke betrekkingen.

Die werkstaking is plotseling losgebroken, als een spontaan verzet van het volk tegen de burgerij - die het als slaaf behandelt en gebruik maakt van geweld zoodra het in opstand komt -, als een bevestiging van zijn eigen macht, als een proefondervindelijk betoog van het feit dat de burgerij niet leven kan zonder het volk.

De beweging was geen gevolg van rijpe beraadslaging; zij werd nòch ingeblazen door leiders, nòch uitgevaardigd door welkdanig midden-comiteit; zij deed zich vóor als de uitbarsting van het gemeenschappelijk voelen van heel het proletariaat, zij overstroomde alle programmas, verbrak de politieke gedragslijnen, sleepte de partijen mede. - Tegelijkertijd in de meeste der groote steden van Italië hield alle leven op, geen lantaarn werd verlicht, geen omnibus ging op de baan, geen winkel opende, geen dagblad verscheen. Het was het antwoord van het volk aan de regeering, die deed

[p. 346]

schieten op de zijnen. Het volk liet zien en het voelde dat het zèlf de ware meester is en de burgerij verschrok, zooals zij niet verschrokken had nòch door het verkiezings-succes der socialisten nóch door de groote redevoeringen van hun afgevaardigden: zij voelde dat nevens ‘haar’ Staat er een àndere was, die zich aanstelde als een onafhankelijke kracht buiten het raam der kapitalistische maatschappij, buiten de geijkte vormen, buiten de kies-colleges en de parlementen!

Het meest vooruitstrevend gedeelte van de socialistische partij werd meegesleept door de beweging: in ‘Il Socialismo’, het tijdschrift van Ferri van 10 October l.l. leest men wat volgt:

‘Wordt niet door de algemeene werkstaking bewezen dat het proletariaat niet noodig heeft dat zijn afgevaardigden, in de kiesvergaderingen, hun tijd en energie verspillen door dezen of genen burger-minister te steunen om, in vergoeding, proletariërs-rechten te krijgen, die de Italiaansche menigte in de toekomst wel zelf zal kunnen afdwingen?’. En verder: ‘De werkersmassa zal zelf heur politiek maken en de uitingen er van vast stellen.... de parlementaire actie terugbrengend tot een gedeeltelijk en geen alles-innemend middel van de maatschappelijke omwenteling, die zich trapsgewijs voltrekt in de geheele samenleving en niet in 't parlementaire strijdperk.’ Men ziet hoe zeer die lui moesten meêgesleept zijn, om woorden te spreken die zij morgen wellicht zullen betreuren.

De reformistische socialisten, integendeel, laakten vlakweg de werkstaking en te dier gelegenheid verergerde de tweespalt die reeds lang heerschte in 't socialistisch kamp, tweespalt die eenigzins nadeelig was voor de

[p. 347]

partij in de wetgevende kiezingen die volgden. Van die verkiezingen, wier beteekenis nul was, heb ik niets te zeggen, ten zij dat, zooals de socialisten het zelf bekennen, de anarchisten een werkdadigen en vruchtdragenden onthoudingsstrijd voerden.

Dezelfde verschijnselen deden zich vóór in alle landen waar de socialisten de methoden der Duitsche sociaaldemocratie hebben gevolgd: eenmaal op den weg der parlementaire actie en der verovering van de staatsmacht, moeten de socialisten noodzakelijk belanden bij de burger-hervormerij. Tegenwoordig wordt dit zóó opvallend dat al de socialisten die nog een greintje omwentelingszucht in den geest hebben, tegenspartelen en den stroom trachten tegen te houden; maar slechts weinigen hebben den moed hun eerste dwaling te erkennen en af te zien van een onnuttig en gevaarlijk middel. Tegelijkertijd begint de werkman minder en minder vertrouwen in hen te stellen; de syndicale en coöperatieve actie breidt zich uit en blijkt alléén waarachtig doelmatig te zijn; terwijl de parlementen niets opleveren dan onvruchtbare krachtmetingen in welsprekendheid. De hervorminsgezinde socialisten zullen zich meer en meer versmelten met de radicale burger-partijen en zullen alzoo ministeriabel worden. De ware socialisten zullen noodzakelijkerwijze tot de anarchisten naderen, volgend de massa der proletariërsbeweging. De onbeslisten en ontredderden zullen tusschen twee waters blijven zwemmen. - Dit is de zin van de pas verloopen sociale gebeurtenissen, die ons een aanmoedigender toekomst openen, dan degene die wij, deze laatste jaren, vóór ons hadden.

Jacques Mesnil.