Ontwaking. Nieuwe reeks. Jaargang 4

[p. 126]

Sprokkelingen

Den 11 Februari stierf Elie Reclus, de beroemde ethnograaf, broeder van Elisée Reclus. Het was een man, die naast veelomvattende kennissen, eene oneindige goedheid bezat. Wij anarchisten kunnen niet anders dan den dood betreuren van hem, die zich geheel en al wijdde aan den eeuwigen strijd voor het recht. Aanhanger van Fourier, moest hij na de Fransche revolutie van 1848 het land verlaten. Na de amnestie in Frankrijk wedergekeerd, gaf hij een fouriéristisch blad uit. En toen de Commune kwam, sloten hij en zijn broeder Elisée zich bij haar aan. Aan Elie beviel den belangrijken post van bewaarder van de Nationale Boekerij en van het Louvre-Museum. Zijn wijs beleid is het te danken, dat de ontelbare schatten dezer verzamelingen ongedeerd bleven tijdens de beschieting en den brand van Parijs. Na den val der Commune, werd hij verbannen en van toen af gaf hij zich geheel over aan zijne studiën, waaruit zijne drij, in het Nederlandsch vertaalde werken (de Oorspronkelijken, de Mensch van den Australischen bodem en Demonisme en Animisme) te voorschijn kwamen. Van hem mocht Kropotkine in zijne Gedenkschriften getuigen: ‘In eene samenleving, die minder verhangen zoude wezen naar gebreveteerde onderwijsmethoden en verbrokkeld onderricht en die beter de waarde zoude schatten van de ontwikkeling van breed opgevatte, humanitaire denkbeelden, zoude hij zich, evenals zijne voorgangers van het oude Griekenland, omringd zien van eene groote schaar discipelen.’ Dit is de schoonste lijkrede, die op den boord van zijn graf had mogen uitgesproken worden.

[p. 127]

Dat de anarchie springlevend is, bewijzen de vijfen-twintigjarige jubileums, waarop wij, net als doodgewone burgers, kunnen bogen. De achtbare jubilarissen zijn de Freiheit, les Temps Nouveaux en de Vrije Socialist.

John Most gaf voor de gelegenheid een feestnummer van zijne Freiheit uit, met bijdragen van hem, Nieuwenhuis, Nacht e.a.

Les Temps Nouveaux (de voortzetting van le Révolté en la Révolte) vergrooten hun getal bladzijden druksel. Kropotkine en Jean Grave vertellen ons van de stichting van het blad en van de moeilijkheden waarmede zij te kampen hadden. Geldgebrek, boycottage en verklikking, niets heeft er aan ontbroken! Zij hebben misschien wel dagen van moedeloosheid gekend, maar zich de spreuk herinnerende: ‘Ik ben er, dus ik leef’, hebben zij de uitgave trots alles voortgezet, en thans zien zij nieuwe krachten tot hen komen, die het blad zullen verjongen en meer afwisseling geven.

In April zal het 25 jaar geleden zijn, dat Domela Nieuwenhuis zijn Recht voor Allen liet verschijnen, dat hij verliet om de Vrije Socialist te gaan uitgeven. De vrienden van den ‘ouwe’ zullen deze gebeurtenis herdenken en hem een feestalbum aanbieden, waarin wij bijdragen zullen vinden van allen, die iets te zeggen hebben op het gebied van sociologie en kunst. Tevens zal een boek het licht zien, waarin de voornaamste artikelen zullen verzameld worden, die Domela Nieuwenhuis gedurende zijnen langen veldtocht liet verschijnen.

H.M.

Langs twee geheel verschillende zijden, is men aan 't werk getogen tot verheerlijking van twee eveneens geheel verschillende figuren; die allebei, nochtans, zeer veel heb-

[p. 128]

ben bijgedragen om hier een geestelijk leven aan te vuren: Max Waller, de stichter der ‘Jeune Belgique’; Albrecht Rodenbach, de gloedvolle dichter, de stichter der vlaamsche studentenbeweging, ‘de ziel van het herwordend Vlaanderen.’

Met vreugde sluiten wij ons aan bij de pogingen, die worden gedaan om een blijvende herinnering daar te stellen aan die twee mooie figuren, die, in zekeren zin, de incarnatie zijn van die groote, vernieuwende strooming die over ons land vaart.

Een komiteit wierd gevormd tot het oprichten te Rousselare van een gedenkteeken (geboetseerd door Lagae) aan Albrecht Rodenbach. Een ander komiteit verzamelt gelden voor het oprichten van een Max Waller-monument te Brussel, - gebeeldhouwd door Rousseau.

Op 17 Meert, te 8 1/2 uren 's avonds, wordt door M. Charles Bernard een voordracht gehouden in de zaal Anthonis; en M. Georges Eekhoud spreekt op 27 Meert, te 11 uren 's morgends, in een zaal van het ‘Hooger Handelsgesticht’, eveneens over Max Waller en de ‘Jeune Belgique.’

Met genoegen zullen wij de bijdragen, die onze lezers voor een dier werken opzenden mochten, in ontvangst nemen en in ons maandschrift verantwoorden. We komen, overigens, hierop nader terug.

S.R.