Ons Erfdeel. Jaargang 28

[p. 466]

De Franse Nederlanden

De Franse Nederlanden: actualiteiten.

Algemeen:

De kantonnale verkiezingen in Frankrijk (10 en 17 maart 1985) zijn voor de rechtse oppositiepartijen gunstig uitgevallen. Links moest tien departementen prijsgeven, maar behield de controle over de departementen Nord en Pas-de-Calais. Na de eerste ronde van 10 maart werd de linkse meerderheid in het Noorderdepartement wel bedreigd. In diezelfde ronde behaalde het ultrarechtse Front National bijna één vijfde van de stemmen in Robeke (Roubaix) en Torkonje (Tourcoing), waar immigratieproblemen zijn.

In het Noorden verloor links negen zetels in het Conseil Général: een verlies van zeven voor de Parti Socialiste en een verlies van twee voor de Parti Communiste. In het Nauw-van-Kales zijn de Parti Socialiste (met 32 zetels) en het Rassemblement pour la République (met 14 zetels) als overwinnaars uit de tweede ronde gekomen. Om haar bestaan te bevestigen nam de Parti Fédéraliste Flamand deel aan de eerste ronde met Jacques Fermaut als kandidaat voor het kanton Bergues (St.-Winoksbergen). Hij behaalde 1,82 procent van de stemmen. Dit is relatief minder dan bij de vorige Vlaamse electorale peiling. In 1976 kwam Jean-Paul Sepieter met een eenmanslijst met een Vlaams-regionalistisch programma in het kanton Steenvoorde. Hij behaalde toen zes procent van het stemmenaantal.

Het bedrijfsleven van Nord/Pas-de-Calais bezint zich over het negatieve beeld van hun regio in Frankrijk; ‘Le Nord’ wordt geassocieerd met de streek van de zware industrie, een streek die vlak, koud en grijs is. De naam zelf heeft geen verkoopkracht. In Conversion (1984, nrs. 39, 40, 41), het tijdschrift van de Association pour l'Expansion industrielle werd een aantal interviews gepubliceerd onder de noemer: Opinions sur l'image de marque du Nord. Daaruit wordt duidelijk dat het hart-met-belfortembleem en allerlei publiciteitsstuntjes met als thema de vriendschap weinig effect sorteren. Als er in het interview over naamsverandering van de regio wordt gesproken, dan blijkt een voorkeur te bestaan voor ‘La Flandre’, vanwege de historische en culturele connotaties en de associate met economische dynamiek.

Cultureel:

Tijdens de 11de Frans-Vlaamse Veertiendaagse in Nieuwpoort, o.l.v. Burgemeester G. Mommerency (30 maart tot 14 april 1985), stond de verbroedering met Hondschote centraal. Zoals elk jaar werden contactmogelijkheden geboden via allerlei manifestaties van muzikale, sportieve, toeristische en literaire aard. Er was o.a. een literaire avond met Jaak Stervelynck over zijn historische roman De dagen van Hondschoote en een optreden van het Volkstoneel voor Frans-Vlaanderen.

Tijdens de openingszitting deelde de heer De Valckenaere, die sprak namens minister Poma mee, dat een delegatie uit Frans-Vlaanderen op 14 februari 1985 met de gemeenschapsminister vergaderd had om de mogelijkheden tot concrete medewerking aan de culturele ontplooiing van de Frans-Vlamingen te bespreken. Voorzichtigheid en bezuiniging waren kernwoorden in zijn betoog. Een tentoonstelling over monumentenzorg in Belle staat op het programma en verder wordt bestudeerd hoe men via bestaande culturele ontmoetingsplaatsen iets kan doen voor de Frans-Vlamingen. Een Vlaams Huis in Rijsel of Duinkerke lijkt niet realiseerbaar.

In het Musée d'Art Moderne van Villeneuve d'Ascq vond van 22 maart tot 26 mei 1985 een retrospectieve tentoonstelling plaats

[p. 467]

van het werk van de Vlaamse kunstenaar Luc Peire. In 1984 stelden de Antwerpse kunstenaar Panamarenko en de Noordnederlander Ger Dekkers er tentoon. Dit nieuwe museum weet zijn ligging aan de toegang tot de Nederlanden te benutten.

Publikaties:

Als dubbelnummer van Revue du Nord verscheen een Liber Amicorum voor Louis Trenard, die gedurende 25 jaar hoofdredacteur was van dit interessante tijdschrift. Trenard die tot 1982 hoogleraar moderne geschiedenis was aan de Rijselse universiteit en directeur van het Centre d'Histoire de la région du Nord et de l'Europe du Nord-Ouest heeft ongetwijfeld het historischwetenschappelijk onderzoek van de regio gestimuleerd. Onder zijn leiding kwam o.a. het werk Histoire des Pays-Bas Français tot stand. Dit nummer bevat een dertigtal bijdragen en een complete bibliografie van Trenard,

Revue du Nord, nr. 261-262 (april-sept. 1984), jg. 66, Université de Lille III, Villeneuve d'Ascq, 1015 p.

Histoire de Roubaix, uitgegeven bij de regionalistische Westhoek-Editions, is het zesde deel in de reeks Histoire des villes du Nord/Pas-de-Calais. Deze stadshistoriografie, geredigeerd door Yves-Marie Hilaire, is een collectief werk van auteurs die allen verbonden zijn aan de Rijselse universiteit. De namen Trenard, Codaccioni en Bruyelle, die men kan vinden onder belangrijke publikaties over de regio, garanderen kwaliteit.

In tegenstelling tot andere steden van de Franse Nederlanden onderscheidt Robeke zich niet door cultuurhistorische grootheid. Vandaar dat men geneigd is om de vaak geciteerde visie van de Robeekse dichter Prouvost over het Franse Manchester kritiekloos over te nemen: ‘ville sans passé d'art, sans beauté, sans histoire’. Het boek biedt in elk geval stof voor een meer genuanceerd en gediversifieerd beeld van Robeke. De auteurs hebben de geschiedenis, in de ruime zin van het woord, nagegaan, van de eerste onzekere sporen uit de middeleeuwen tot de immigratieproblematiek en de stadsvernieuwing in 1984. Er werd bijzonder veel aandacht besteed aan de stormachtige ontwikkeling die de stad kende door de bloei van de textielnijverheid en aan de socio-economische, demografische en politieke gevolgen daarvan.

y.-m. hilaire (o.l.v.), Histoire de Roubaix, Westhoek-Editions, Duinkerke, 1984, 366 p.

Eveneens bij Westhoek-Editions werd de dissertatie van Alain Lottin gepubliceerd onder de titel: Lille, citadelle de la Contre-Réformel?. Lottin, hoogleraar aan de Rijselse universiteit, heeft Louis Trenard als directeur van het Centre d'Histoire opgevolgd. In dit werk toont hij aan dat Rijsel nog geen eeuw na de beeldenstorm van 1566 uitgegroeid was tot een strategisch centrum van de Contrareformatie. Er was een solide religieuze infrastructuur opgebouwd, er werd gezorgd voor methodische christelijke vorming en er was een harde repressie van protestantisme en hekserij. Dit resulteerde voor Rijsel in een gouden eeuw van devotie en liefdadigheid.

a. lottin, Lille: citadelle de la Contre-Réforme? (1598-1668), Westhoek-Editions, Duinkerke, 1984, 517 p.

In VWS-Cahiers verscheen een nummer over Georges Lucien Declercq (1923-1981), die onder het pseudoniem Djoos Utendoale bekendheid verwierf met volkspoëzie over de Westhoek. Hij heeft ook een belangrijke rol gespeeld bij de start van het Volkstoneel voor Frans-Vlaanderen.

e. balduck, Georges Lucien Declercq, in VWS-Cahiers, 105, jg. 19, 1984, nr. 2, 16 p.

In de brochure De IJslandvaarders van de Westkust, samengesteld door Bert Bijnens, trok vooral de informatie over Frans-Vlaanderen onze aandacht. Zo lazen we dat de eerste tochten naar de IJslandse kust in 1614 vanuit Duinkerke werden ondernomen. Tot 1930 zijn Duinkerke en Grevelingen de vertrekhavens voor de IJslandvaart geweest. Interessant is een hoofdstukje over de taaltoestand in het Duinkerkse vissersmilieu. Aan het einde van de 18de eeuw bleken de vissers daar geen Frans te kennen. Later werd van een bootsman geëist dat hij Frans sprak en schreef. In 1900 noteerde een Duinkerkse reder dat er op de boten soms nog Vlaams gesproken werd en dat Vlaamse vaktermen behouden bleven.

b. bijnens, De IJslandvaarders van de Westkust, Koksijde, 1985, 59 p.

Dirk Verbeke