Ons Erfdeel. Jaargang 28

Hommage aan Fons Rademakers.

In de zesentwintig jaar van zijn carriere als cineast realiseerde Fons Rademakers (Roosendaal, 1920) negen lange speelfilms. Na zijn debuut in 1958 met Dorp aan de rivier (A. Coolen) werkte hij zowat om de drie jaar een nieuwe film af. Bij voorkeur verfilmde hij Nederlandsta-lig literair werk: Het mes (H. Claus), Als twee druppels water (W.F. Hermans), De dans van de reiger (H. Claus), Mira (Streu-vels), en Max Havelaar (Multa-tuli). Slechts twee films, Makkers, staakt uw wild geraas (J. Blokker) en Mijn vriend, of het verborgen leven van Jules Depraeter (G. Soeteman), waren gebaseerd op een origineel scenario, terwijl Hugo Claus voor Because of the cats de gelijknamige roman van Nicolas Freeling bewerkte.

Tijdens de Nederlandse Filmdagen 1984 te Utrecht werd er een retrospectief van deze produktieve cineast gehouden. En te dezer gelegenheid verscheen in de Gouden Kalf Reeks onder de redactie van Dorothee Verdaas-

[p. 129]

donk een bundel opstellen over zijn activiteiten als filmregisseur: Fons Rademakers. Literatuur als film.

Het boek bevat twee interviews, respectievelijk met W.F. Hermans (naar aanleiding van Rademakers' verfilming van De donkere kamer van Damocles) en H. Claus, die vaak met hem samenwerkte, een overzichtsartikel van filmcriticus Charles Boost, dagboeknotities van de cineast Ate de Jong (Rademakers was producent van Dag dokter), een hoofdstuk waarin D. Verdaasdonk de reacties van de Nederlandse pers analyseert en een bio- en filmografie van Herman de Wit.

De belangrijkste bijdrage is van Charles Boost, die Rademakers' werk plaatst in het kader van de opkomst en ontwikkeling van de Nederlandse filmindustrie. Haanstra met Fanfare en Rademakers met Dorp aan de rivier behoorden tot de eerste cineasten die van het in 1956 opgerichte Produktiefonds voor de Nederlandse film subsidie ontvingen. Boost geeft vooral achtergrondinformatie bij de filmprodukties van Rademakers: zijn contacten met filmmakers als De Sica, Jean Renoir en Ingmar Bergman, zijn succes op buitenlandse festivals, de omstandigheden waarin elk van zijn films ontstonden. Voorlopig einde van Rademakers' werk als realisator betekende het financiele floppen van Mijn Vriend (naar de geruchtmakende Vlaamse Zaak Jespers).

De andere hoofdstukken zijn met uitzondering van die van Herman de Wit lang niet zo informatief. De interviews met W.F. Hermans en H. Claus leveren weinig nieuws op. Beide schrijvers hadden er blijkbaar niet zoveel zin in: Hermans is in verband met de verfilming van zijn roman ‘heel wat vergeten’ en ook Claus heeft het vooral over zichzelf in plaats van over Rademakers en diens werk. Over het verfilmen van literatuur, een toch wezenlijk aspect van Rademakers' ceuvre, verneemt de lezer nauwelijks iets meer dan enkele gemeenplaatsen. De ondertitel Literatuur als film wordt in dit boekje niet waargemaakt.

D. Verdaasdonks onderzoek over de ontvangst van de films in de Nederlandse pers - waarbij zij o.m. het aantal woorden per recensie heeft geteld - reveleert weinig in verhouding tot de door haar ge'investeerde energie. Een grondige analyse van elk van de films of een inhoudelijke vergelijking van belangrijke recensies had beslist meer opgeleverd.

Dit van interessant fotomateriaal voorziene vierde nummer van de Gouden Kalf Reeks is vooral een terechte hommage aan de cineast Fons Rademakers, de man van het theater, die zich als acteur, realisator en producent ook op filmgebied verdienstelijk wist te maken.

Wim de Poorter

d. verdaasdonk, Fons Rademakers. Literatuur als film, Cambium, Utrecht, 1984, 103 p.