Ons Erfdeel. Jaargang 25

Animatiefilm in Vlaanderen.

Eerste Prijs Ottawa '82 voor Het Landhuis.

Sinds in 1976 Raoul Servais, Robert Vrielynck, Juul Anthonissen en Walter Debrock het Belgisch Animatiefilmcentrum oprichtten, legde dit produktiehuis onder de stimulerende en vakkundige leiding van directeur G. Verspeelt een opmerkelijke activiteit aan de dag. Het centrum voorzag niet alleen in een leemte op het gebied van de produktie en distributie van animatiefilms maar zorgde tevens voor de uitstraling (o.m. door de uitgave van het tijdschrift Plateau) op nationaal en internationaal vlak.

Dat het B.A.C. met de steun van het Ministerie van Cultuur van de Vlaamse gemeenschap aan talentrijke jongeren een kans wist te geven, blijkt uit de eerste reeks van zes animatiefilms, die de vrucht zijn van de werking van dit centrum. Het zijn Het Landhuis van Josette Janssens, Hyde Park van Katrien Alliet, In de greep van Gambrinus van Dirk De Paepe, Handgemeen van Walter Hermans, De witte duif van Véronique Steeno en Playfully II van Cath Van Damme. Ze werden in de loop van 1981-'82 afgewerkt en wagen momenteel hun kans op internationale festivals. En dat niet zonder succes!

Op het gerenommeerde festival van de animatiefilm te Ottawa (13-19 aug. 1982) werd Het Landhuis van Josette Janssens bekroond met de Eerste Prijs in de categorie Eerste films.

Deze zeven minuten durende animatiefilm is een pareltje van grafische animatie, een vorm van tekenfilm die uiterst zeldzaam is. In een sterk gestileerde zwart-wit pentekening schetst de cineaste de decadente fin de siècle-sfeer in en rondom een landhuis, waarin personages, vervreemd van elkaar, geleidelijk onder de muzikale invloed van Mozarts Toverfluit elkaar ‘ontmoeten’. Naarmate de muziek de bewoners en gasten begeestert, krijgt de film ‘kleur’: eerst de bloemen in de tuin en tenslotte ook de personages, die zich een rol in de opera toebedelen. Wanneer het muziekfragment zijn einde nadert, verliest de betovering haar kracht en keert de zwart-wit tekening terug. Josette Janssens' film is een esthetisch spel met lijn, klank en kleur, dat getuigt van de buitengewone vakbekwaamheid, niet alleen van haar zelf maar ook van alle medewerkers, allen oudstudenten van Raoul Servais.

De erkenning op internationaal niveau in Ottawa is niet alleen een welverdiende beloning voor uren noeste arbeid - slechts insiders beseffen wat het werken aan een animatiefilm en in het bijzonder aan een dergelijke grafische animatiefilm betekent - maar tevens een bewijs van het bestaansrecht van een centrum als het B.A.C.

Minder verrassend van vormgeving maar erg aantrekkelijk is Hyde Park van Katrien Alliet. In vrolijke pastelkleuren toont de

[p. 776]

film Hyde Park op een zonnige dag. Wandelaars hebben hun krant onder de arm. Sommigen zetten zich neer op een bank om te lezen. Plots komt een krant tot leven en vliegt weg uit de handen van de ontstelde lezer. Weldra volgen ook andere dat voorbeeld. Tot ze samen op het ritme van walsmuziek rond een muziekkiosk een vrolijke dans uitvoeren. Het prachtige decor, de muziek van het Etherisch Strijkersensemble Parisiana, de geluidseffecten van de bekende Hans Kramski en de fijn afgewerkte animatie, waaraan ook Paul Demeyer en Jean Pierre Vanden Broucke meewerkten, zorgen voor een bijzonder gave animatiefilm.

Zowel Het Landhuis als Hyde Park trokken de aandacht van buitenlandse t.v.-stations, alsook van de R.T.B. (Radio Télévision Belge). Het is spijtig te moeten vaststellen dat de B.R.T (de Nederlandstalige Belgische zender) voor deze produkties van eigen bodem, die nu samen met de andere uit de reeks een tournee maken in de universitaire filmotheken in Canada en de Verenigde Staten, totnogtoe niet enige belangstelling toonde.

In de greep van Gambrinus is het werkstuk van Dirk De Paepe. Deze jonge animatiefilmer bewees zijn talent al als mederealisator van de T.V.-serie De wonderwinkel (1979), een opmerkelijke animatiefilmproduktie in opdracht van de B.R.T. naar een scenario van striptekenaar Gommaar Timmermans.

De Paepes animatiefilm hangt het beeld op van het leven van een arbeider in een brouwerij. Jef Klimop werkt vervreemd van zijn arbeid in een totaal geautomatiseerd bedrijf. De sociaal geengageerde visie van de cineast, een protest tegen verdrukking, uitbuiting en alcoholisme, wordt nogal sterk afgezwakt door de talrijke humoristische details in de stijl van leermeester Raoul Servais. Opmerkelijk is daarentegen het prachtige koloriet van de bijzonder verzorgde decors.

Dirk De Paepe werkt nu als animatieregisseur aan een lange animatiefilm, Jan zonder Vrees, een opdracht van de B.R.T. met Jef Cassiers als algemeen regisseur. Jan zonder Vrees belooft een mijlpaal te worden in de Vlaamse animatiefilm. Immers, voor het eerst zal een Vlaamse animatiefilm als bioscoopfilm uitgebracht worden.

Tenslotte behoren tot de B.A.C.-produkties ook nog Handgemeen van Walter Hermans, een film in pop-art-stijl, De witte duif van Véronique Steeno, een papiersnitfilm, en Playfully II van Cath Van Damme, het eerste Vlaamse experiment met computeranimatie.

Deze eerste reeks animatiefilms van het B.A.C. getuigt van de diverse mogelijkheden die Vlaanderen op dit gebied bezit. In het B.A.C. werkt men ondertussen aan een tweede reeks filmprojecten. Met spanning wordt dan ook uitgekeken naar De lentevogels van Oleander van Suzanne Maes, De laatste tram van Luc Meuris, Het huis der veranderingen van Luc Vancoillie, t' Begin van 't einde van Pierre Leterme, Kosmogonie van Jacques Lemaire, The same player shoots again van Stefaan Viaene en Tijl Uilenspiegel van Daniël Schelfhout.

Wim de Poorter.