Ons Erfdeel. Jaargang 22

Bij ons in Vlaanderen. E. Claes.

In maart 1975 kreeg A. van Hageland door Eric Claes, een paar pakken toegestuurd, vergezeld van een briefje dat zijn vader, E. Claes, op 1 maart 1963 geschreven had en aan A. van Hageland was gericht. Ernest Claes had het in dat briefje over rommel waarvan hij niet wist wanneer die in A. van Hagelands handen zou vallen, en waarmee deze kon doen wat hij wou... Die ‘rommel’ bevatte een verzameling knipsels van Claes' journalistiek werk, geschreven in Brussel tussen de twee wereldoorlogen, vooral voor Het Nieuws van den Dag in Nederlands-Indië een krant die in Batavia verscheen.

Uit deze korrespondentie werden al eerder twee bundels samengesteld, namelijk Groeten uit 't Belgiekske en Toen ‘De Witte’ werd verfilmd. Bij ons in Vlaanderen is de derde selektie uit de reportages van Ernest Claes, hier geordend in zesentwintig hoofdstukjes. Ze schetsen de belangrijkste momenten uit de Vlaamse Beweging in de boeiende periode van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd tussen de eerste en de tweede wereldoorlog. Wat we hier lezen is betrouwbare informatie: Claes stond geëngageerd maar eerlijk tegenover de gebeurtenissen, en als ambtenaar belast met het

[p. 311]

‘Beknopt verslag’ bij de Kamer van Volksvertegenwoordigers was hij bovendien in een positie om veel te weten.

Een hele rits aspekten, feiten en personen uit en rond de Vlaamse ontvoogding komen aan bod: de ellende van de oorlogsjaren, de bevrijding, het aktivisme (waarover Claes aanvankelijk streng oordeelt), de annexionisten, de Utrechtse dokumenten, de IJzertoren, de vernederlandsing van het onderwijs, in het biezonder van de Gentse universiteit, het jubeljaar 1930, de taalwetten voor de administratie, de verhouding van België tot Frankrijk en Nederland, koning Albert, minister Delacroix, Hymans, Vandervelde, Carton de Wiart, Jaspar, J. Destrée, K. Huysmans, Fr. van Cauwelaert, L. Franck, enz.

De bundel maakt indruk op de lezer: de Vlaamse Beweging heeft een lange weg afgelegd, zonder geweld of overhaasting, met geduld en taaiheid, en met de tijd als bondgenoot. Veel opmerkingen van E. Claes konden met een lichte nuance anno 1978 geschreven zijn. We citeren: ‘... de levensduurte, de werkeloosheid, de totale oplossing van de taalkwestie door het invoeren van een federatief stelsel tussen Vlaanderen en Wallonië, de eigenzinnige geest van Brussel, vóór het einde van het jubeljaar moet de taalkwestie in België geheel zijn opgelost, zo zagen wij de vorige regering zelf voor de dag komen met wetsontwerpen om de taalkwestie in haar geheel op te lossen...’

Deze citaten liegen er niet om, het politieke spel blijft, de spelers veranderen. Dit warm-menselijke, licht ironische proza van Ernest Claes kan beslist worden aanbevolen aan vermoeide politici en strijders te velde van onze dagen; het geneest en geeft weer moed.

O. Vandeputte.

E. Claes, Bij ons in Vlaanderen, 286 blz., D.A.P. Reinaert Uitgaven, Zele, 1979.