Holland Festival 1977.
Stond het vorige festival in het teken van Amerika, ditmaal koos men voor de menselijke stem, wat uiteraard een zeer ruime oriëntatie mogelijk maakt. Volgend jaar zullen de niet-Westerse kunstvormen ekstra aandacht krijgen, met volkskunst en populaire kunst als tema's. Zo zullen Turkse gastarbeiders in de programmering worden betrokken!
Dit jaar waren 180 voorstellingen gepland, waarvan er 160 inderdaad uitgevoerd werden. Voor volgend jaar wil men zich meer toeleggen op het niveau van de kwaliteit, het aantal voorstellingen zal tot circa 100 gereduceerd worden.
Aan oude muziek geen gebrek. Ik noem: de middeleeuwse Ludi Sancti Nicolaï (helaas in een matige presentatie) en een koncert onder de titel La Harpe de Mélodie met muziek uit de Franse Ars Subtilior (Chantilly Codex), beide door ‘de Studio der frühen Musik’ (wederom: fraai gezongen maar matige vormgeving); het ensemble ‘Hesperion XX’ met profane 15e en 16e eeuwse Spaanse muziek (schitterend), The King's Singers met muziek van middeleeuwen tot close harmony (gladjes, maar wat een show!); het intens muzikale ‘Pro Cantione Antiqua’ bracht onder meer Engelse polyfonie en ‘het Collegium Vocale Gent’ en ‘Musica Antiqua Amsterdam’ een Monteverdi-collage en werken van Bach (BWV 42, 106 en 198). Als meest imposante bijdrage noteerde men ‘het Schola Cantorum Stuttgart’ met een retrospektief van oude polyfonie (Dufay, Ockeghem) en hedendaagse vokale kunst, zeldzaam veelzijdig.
Door ziekte van een der leden moest een werk van Bussotti van het programma worden afgevoerd, in de plaats daarvan kregen we (Waalse Kerk, 16 juni) Berio's Sequenza voor sopraansolo voorgezet. Geen probleem: alle koorleden zijn stuk voor stuk solisten die een dergelijke opdracht kunnen klaren.
Berio's werk viel vooral goed bij het deel van het publiek samengesteld uit bezoekende kursisten uit Breukelen: de zangkursus ‘Singing Today’ onder leiding van Cathy Berberian, behandelde immers een repertoire dat reikte van Monteverdi tot Berio.
Op de slotdag van deze unieke kursus (18 juni), uniek door de omvang van dat repertoire, presenteerde elk der deelnemers een zelf gemaakte kollage in een stijl die te vergelijken was met die van Berberians eigen recital dat tijdens het festival uitgevoerd werd. De kollage was een lezing vanaf de Neandertalers tot aan Berio en kreeg de naam van VocaLectuRecital. Vanzelfsprekend met piepkleine voorbeelden en even vanzelfsprekend niet al te serieus. Bruno Canino begeleidde zowel aan het klavecimbel als aan de piano en zong, waar nodig, mee.
Veelzijdigheid sprak ook uit het optreden van de sopraan Dorothy Dorow, eenzijdigheid (op niveau) uit dat van de sopraan Gundula Janowitz en de bas Tom Krause.
Het weekeindeprogramma Minimal Music paste strikt genomen niet bij het tema van de menselijke stem (hoogtepunt het eerste optreden in Nederland van Terry Riley), des te meer het programma Extended Vocal Techniques: koncerteren, maar meer nog demonstraties van eksperimenteel zingen (stemloos, inhalerend, met zoemende, zuigende, klikkende effekten, met multitonen, zowel onder- als meerdere (sic) boventonen en dies meer. Het ‘EVT-Ensemble’ uit San Diego betrok vooral teatrale elementen. ‘Prima Materia’ uit Rome religieuze (tenslotte is het meeste afgekeken van Tibetaanse monniken uit Lhasa: een tweetal kloosters is er in dat multitonen zingen gespecialiseerd; na de vlucht naar India zijn er opnames van gemaakt) terwijl ten slotte Joan La Barbara een programma met geheel eigen komposities toonde, waaronder de wonderbaarlijke Circular Song. Waarom wonderbaarlijk? Wel, het is onvoorstelbaar dat je zó lang inademend kunt zingen zonder hees te worden!
Dat deze demonstraties meer zijn dan dat zal wel niemand die kritisch ingesteld is durven beweren. Nu de mogelijkheden zo enorm vergroot zijn is het wachten op ‘echte’ komponisten om er iets op artistiek (hoog) niveau mee te doen........
De trend van de laatste jaren om de eigentijdse muziek niet te verwaarlozen werd gelukkig voortgezet. Peter Schat toonde in zijn verrassende liederencyklus Kind en kraai een schoongewassen stijl: romantiek ver-
Auteursrechtelijk beschermd