Ons Erfdeel. Jaargang 8

[p. 81]

Drie prijzen voor drie vrienden
door Andre Demedts
Kortrijk

LUC VERBEKE

ROBERT VICTOOR

PASTOOR VANDENDRIESSCHE

De opleving van een Nederlands kultuurbewustzijn in Zuid- of Frans-Vlaanderen zou na de tweede wereldoorlog niet geworden zijn wat het is, had het de steun van het Algemeen Nederlands Verbond moeten ontberen. Nu heeft het verbond zijn bezorgdheid om onze stamgenoten in Frankrijk opnieuw bewezen door drie Visser-Neerlandia-Prijzen aan werkers uit of voor dat deel van ons taalgebied toe te kennen.

[p. 82]

Niet de oudste in jaren, maar een werker van het eerste uur is Luc Verbeke, dichter en kritikus afkomstig uit het Westvlaamse Wakken waar Joris Van Severen geboren werd en Hugo Verriest zeven jaar pastoor is geweest. Sedert hij te Waregem tot onderwijzer benoemd werd, heeft hij zich onafgebroken ingespannen om de idee van een algemeen Nederlandse verbondenheid in konkrete realisaties uit te werken.

Voor ‘Ons Erfdeel’ heeft hij de geschiedenis van het Komitee der Frans-Vlaamse Kultuurdagen, het latere Komitee voor Frans- of Zuid-Vlaanderen geschreven en uit bescheidenheid verzwegen wat hij ertoe heeft bijgedragen. Met één woord mogen wij verklaren dat zeer veel niet zou verwezenlijkt zijn, was hij er niet geweest. Het grootste deel van zijn vrije tijd, van zijn vakanties, heeft hij besteed aan briefwisseling en studiewerk, vergaderingen en bezoeken, die de zaak van Nederland in Frankrijk ten goede zouden komen. Hij heeft dat gedaan zonder vergoeding, zonder berekening, uit een idealistische overtuiging, die het voortschrijden der jaren, verveling en tegenslagen overleefd heeft en geen vooruitzicht op erkenning van verdiensten, geen beloning nodig had om stand te houden. Altijd even trouw, realistisch en volhardend, is hij ons aller voorbeeld geweest. Zijn gezin is groter geworden, zijn promotie tot hoofdonderwijzer heeft hem meer werk en verantwoordelijkheid bezorgd, zijn gezondheid is soms bedreigd geweest, en hij heeft niet naar een van die redenen gegrepen om zich terug te trekken. Nu zegt hij dat hij voort zal werken tot hij er niet meer nodig is. Hij zal er altijd nodig zijn. Dat neer te schrijven vervult mij met gemengde gevoelens: het moge hem aangerekend worden als de hoogste eer en toch zal het ook als een veroordeling klinken voor iemand die artistiek begaafd is als hij, door zijn toewijding niet de tijd vindt om scheppend werk te leveren en datgene te verrichten wat een suksesrijke loopbaan kan verzekeren. Het A.N.V. heeft ons allen beloond door Luc Verbeke te onderscheiden.

□

Na de grote vakantie in 1958 is pastoor Georges Vandendriessche uit Abele begonnen met in het Klein Seminarie te Hazebroek Nederlandse les te geven. Hij heeft een eigenaardige parochie: een deel van zijn gelovigen woont in Frankrijk, een deel in België en zijn kerk staat op de grens tussen beide landen. De bisschop van Rijsel die hem naar Abele gezonden heeft, had moeilijk een betere keus kunnen doen: pastoor Vandendriessche's familie was eens te Waregem in West-Vlaanderen gevestigd, week naar Frankrijk uit en liet zich daar nationaliseren. Hij is Fransman maar zijn moedertaal is het Nederlands.

Vóór 1914 en tussen de twee oorlogen hebben de leerlingen uit het Klein Seminarie te Hazebroek nog enige Nederlandse lessen gekregen. Het is zelfs bekend dat zij de verhalen van Victor Huys over ‘Karel de Blauwer’ en ‘Bakelandt en de Roversbende van het Vrijbosch’ als leerboeken gebruikt hebben. Maar in de jongste twintig jaar was het niet meer gebeurd en het buitengewoon verdienstelijke van Vandendriessche's initiatief is geweest dat hij wat onmogelijk geworden scheen toch doorgevoerd heeft. Nog steeds rijdt hij iedere week naar Hazebroek;

[p. 83]

meer dan vijftig leerlingen hebben door zijn toedoen weer enige kennis van hun taal opgedaan en zullen als priester of wat zij mogen worden ze kunnen spreken met de mensen uit hun streek en de andere Nederlanden.

Nooit zal hij verwacht hebben daarvoor een prijs te ontvangen, want hij behoort tot de goedwillenden die trachten dienst te bewijzen omdat zij er zich toe verplicht achten. Ontelbare keren heeft hij Luc Verbeke en ons komitee geholpen en nu verlangt hij, als er een vervanger voor Hazebroek kan gevonden worden, te Mergem, een beetje dieper Frans-Vlaanderen in, de Frans-Vlamingen die daar studeren een betere kennis van hun taal bij te brengen. Wij hopen dat die wens in vervulling zal gaan en groeten in hem een lange rij Frans-Vlaamse priesters, die door hun liefde voor hun moedertaal vergroeid zijn gebleven met het volk waaruit ze geboren werden.

□

De derde die door het A.N.V. met een Visser-Neerlandia-Prijs werd bedacht is Robert Victoor. Hij studeerde bij Prof. Dr. W. Thys aan de Rijselse universiteit, in de jaren dat hij te Herzele onderwijzer was. Weldra werd hij opgemerkt om zijn grote begaafdheid en tot direkteur van de middelbare school te Kapelle bij Koudekerke in de zuidelijke rand van het Duinkerkse industriegebied benoemd. Daar heeft hij begin 1960 zijn leerlingen die dat wensten de gelegenheid geschonken om Nederlands te leren. Na de gewone schooluren heef hij ieder jaar tussen de dertig en vijftig belangstellenden voor zijn kursus kunnen verenigen.

Om hun kennis van onze taal te verlevendigen heeft hij gezorgd dat ze met Nederlandse leerlingen konden korresponderen en gedurende de grote vakantie de kans kregen om Nederland te bezoeken. Verschillende malen is hij voor de Omroep West-Vlaanderen van de B.R.T. opgetreden en heeft hij in Vlaanderen en Nederland lezingen gehouden. Verder publiceerde hij talrijke artikels in het Nederlands en het Frans, evenals een boek over de munten en de geschiedenis. Hij is kenner en verzamelaar van munten en voorzitter van de numismatische vereniging van Duinkerke.

Nog is de opsomming van zijn verwezenlijkingen en waardigheden niet ten einde, want in januari 1964 is hij leraar Nederlands geworden aan het officiële ‘Lycée des Flandres’ te Hazebroek, waar hij aan een dertigtal leerlingen, verdeeld over twee groepen, acht uren per week onze taal heeft gedoceerd. Om die buitengewone prestaties, waarvan het belang moeilijk overschat kan worden, heeft de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden hem tot lid verkozen.

Direkteur Robert Victoor wordt in oktober e.k. 45 jaar: de leeftijd waarop volgens de Engelsen de bloei van het leven begint. Wat hij op een rustige, doordrijvende manier voor het Nederlands in Frankrijk gedaan heeft, moet ons met bewondering vervullen. In de onderscheiding hem door het A.N.V. toegekend, ligt een blijk van ons aller dankbaarheid. Verbeke, Vandendriessche, Victoor, drie pioniers zijn het, drie V's, die van Vlaanderen, vertrouwen en vooruitgang.