Ons Erfdeel. Jaargang 7

[p. 2]

[Nummer 2]

Kulturele diskriminatie
door Jozef Deleu
Hoofdredakteur

In de ‘Journal Officiel de la République Française’ van 13 januari 1951 verscheen de tekst van de wet van 11 januari '51 betreffende de taalminderheden in Frankrijk. Deze wet kent o.m. enkele heel bescheiden rechten toe aan het Bretoens, Katalaans, Baskisch en Oksitaans. De Duitstalige inwoners van de Elzas hebben onmiddellijk en met sukses scherp verzet aangetekend tegen de Franse diskriminatie t.o.v. het Duits. In dezelfde ‘Journal Officiel’ verscheen dan ook op 19 december 1952 een aanvulling voor de Duitstalige minderheid.

In Frans-Vlaanderen werd eveneens geprotesteerd tegen de diskriminatie van de Nederlandse minderheid in de Noorderdepartementen. Het protest dat bij herhaling geuit werd, heeft helaas geen resultaat gehad.

Sedert jaren pleiten wij in dit tijdschrift voor het behoud en de rechten van het Nederlands in Frankrijk. Ook hebben wij voortdurend gewezen op de noodzakelijkheid van een Nederlands-Belgische tussenkomst ten voordele van onze taalgenoten in dit gebied.

Het is dan ook met dankbaarheid tegenover de heer Julien Kuypers dat wij hier melding maken van het feit dat hij gedurende twee jaar, in zijn funktie van Gevolmachtigd Minister voor de Kulturele Betrekkingen met het buitenland, in de Frans-Belgische kommissie ter uitvoering van het Frans-Belgisch kultureel akkoord, heeft

[p. 3]

gepleit voor de toekenning van dezelfde minimale rechten aan het Nederlands in Frans-Vlaanderen als de overige streektalen in Frankrijk bezitten. De heer Kuypers situeerde de noodzakelijkheid van deze maatregel in het kader van de Europese grenspolitiek en het goede grensverkeer; hij betoogde dat de vervreemding van de taal in Frans-Vlaanderen de vervreemding van de eigen kultuur tot onvermijdelijk gevolg heeft en dat daardoor het historisch beeld van de Frans-Vlamingen wordt ontwricht; mede in het geheel van de Europese groei naar eenheid en goede verstandhouding zou de officiële Franse erkenning van het Nederlands karakter van Frans-Vlaanderen een gebaar van hoffelijkheid zijn dat de goede nabuurschap in hoge mate zou versterken.

Op de argumentatie van de heer Kuypers, die wij geheel onderschrijven en waaraan nog een reeks historische, sociologische en andere argumenten kunnen worden toegevoegd, werd door enkele leden van de Franse afvaardiging in de kommissie en door enkele hoge Franse ambtenaren gunstig gereageerd. Er was dus enige gewettigde hoop.

Als voorzitter van het 36e Nederlands kongres op 1, 2 en 3 november j.l. te Antwerpen gehouden, verklaarde de heer Kuypers dat het officieel antwoord van Frankrijk zopas was bekend geworden en volkomen negatief klonk.

Het Nederlands in Frans-Vlaanderen blijft dus van enige wettelijke rechten verstoken; onze taal en kultuur kan daar geen aanspraak op maken omdat, aldus de Franse verklaring, na onderzoek (sic!) is gebleken dat het Nederlands element in Frans-Vlaanderen is uitgestorven. Voor iedereen die Frans-Vlaanderen kent is het duidelijk dat de betrokken Franse autoriteiten de werkelijkheid aan hun wensen hebben aangepast.

Hoe dan ook, dit kategorieke neen zal veel Nederlandssprekenden, waar ook ter wereld, in hun taal- en kultuurbewustzijn kwetsen. De meest elementaire rechten van de vierde grootste taal van de Europese gemeenschap worden volkomen over het hoofd gezien: de 17 miljoen Nederlandssprekenden in Europa hebben nu een overduidelijk en pijnlijk bewijs van de Franse minachting voor hun eeuwenoude kultuur.

Wij zullen het bij dit feit houden en soortgelijke, nog tragischer

[p. 4]

voorbeelden uit het verleden, laten rusten en voor de toekomst de hoop houden op een betere beslissing. Het moet echter voor iedereen duidelijk zijn dat wij ons niet zonder meer bij deze voor ons vernederende beslissing kunnen neerleggen. Daarom richten wij ons hier tot het hoogste gezag in Nederland en België met het verzoek al het nodige te doen ten einde de Franse instanties te bewegen een eind te maken aan deze ondemokratische en oneuropese maatregel. Want het gaat niet op dat in Nederland en België vele miljoenen worden besteed aan de verspreiding van de Franse taal en kultuur, wanneer in een vanouds Nederlandssprekend gebied als Frans-Vlaanderen de minimaalste rechten onbeschaamd met voeten worden getreden.

Wij hebben in dit tijdschrift steeds met omzichtigheid over al deze kwesties geschreven en op de redelijkheid van Frankrijk gehoopt. Wij zijn er ons van bewust dat het bovenstaande scherp klinkt. Maar de dingen moeten eens bij hun naam worden genoemd.

Wie enigszins vertrouwd is met Frans-Vlaanderen en zijn tragische geschiedenis der laatste drie eeuwen op taal- en kultureel gebied, zal in het geheel niet verwonderd zijn dat er uit de streek zelf bitter weinig protest opklinkt. Met de stille, maar doeltreffende terreur die er in Frans-Vlaanderen ten overstaan van de ijveraars voor de moedertaal en de eigen kultuur heerst, is ieder vriend van Frans-Vlaanderen met de jaren vertrouwd geraakt.

Hoe ontmoedigend dit neen ook klinkt; wij zijn niet van plan onze aktie voor Frans-Vlaanderen te laten verslappen. Integendeel. Wij richten een dringende oproep tot iedereen die iets voor Frans-Vlaanderen doet, om onverbiddelijk vol te houden en verder open, demokratisch en in de geest van het éénwordende Europa te blijven ijveren voor het goed recht van onze taalgenoten in dit gebied. Van de overheid in Nederland en België verwachten we dat ze, liefst onmiddellijk en scherp, protest aantekent en op het hoogste vlak een aktie voert voor de elementairste rechten van onze taal en kultuur in Frans-Vlaanderen. Wij hebben het recht en de plicht niets ongedaan te laten om onze taalgenoten te steunen.