Dis middel op die straat.’
Ons taal so laat vertrap.
Dit is jammer dat 'n mens nie met sekerheid kan vasstel watter letterkundige produkte - natuurlik nie in die eng wetenskaplike betekenis bedoel nie - alles uit sy pen was, en in hoever die eerste skrywers direk onder sy invloed gestaan het nie. Dit sal waarskynlik die arbeid loon as 'n mens in hierdie rigting ondersoek instel en 'n vergelykende studie van die eerste-eerste Afrikaanse geskrifte maak, want dit is opmerklik hoe groot die ooreenkoms tussen hulle is wat betref die taal en gedagtegang.
Gedurende die eerste jare van die bestaan van Die Patriot het C.P. Hoogenhout baie naweke met S.J. du Toit in die Pêrel deurgebring, en was hy behulpsaam by die opstel van inleidingsartiekels vir genoemde blad, die nasien van proewe en die geskikmaak vir publikasie van ingesonde stukke. Hierdie gedurige wrywing en wisseling van gedagtes tussen die twee vooraanstaande lede van die Genootskap moes wedersyds groot invloed uitgeoefen en die rigting aangewys het wat die res sou inslaan. Om hierdie rede is dit so jammer dat die eerste letterkundige voortbrengsels van Hoogenhout in Afrikaans nie van 'n hoër gehalte was nie. En hy kon werk van die eerste rang lewer as hy net wou! Maar ongelukkig was hy al te seer met die idee behep dat hy moes afskrywe tot die peil van die lesende publiek van sy tyd, en dat, as hy dit nie doen nie, hy die groot doel wat beoog is, naamlik om die mense so ver te kry om te lees, sou mis. Dit geld veral sy gediggies wat in Afrikaans geskrywe is. Sodra hy hom egter van Nederlands bedien, slaan hy meteens 'n verhewener toon aan, en voel 'n mens somar dadelik dat hy sy gedagtesuiting nie langer aan bande lê nie.
Ter opheldering moet onderstaande twee gedigte, wat anders heeltemal vir ons letterkunde sal verlore raak, dien. Dis moeilik om te glo dat dit dieselfde skrywer is wat ‘So'n Klein Standjie’ gedig het!
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd